Uzay tabanlı internet

Naci İris 

Elektrik Yüksek Müh. & İşletme Bilim Uzmanı

Kısa süre önce Starlink ile ilgili olarak Türkiye’ye girip girmeyeceği ile ilgili yazımı kaleme aldıktan sonra Starlink hakkında çok soru aldım. Anladım ki ilkyazımdan önce Starlink’in ne olup olmadığı ile ilgili de bir şeyler söylemeliymişim.

Bilindiği üzere bizler ülkemizde artık(!) geleneksel diye tanımlanan internet sağlayıcıları üzerinden internet hizmetini kullanıyoruz. Ancak Elon Musk tarafından öncülüğünde SpaceX tarafından geliştirilen Starlink uyduları bütün ezberleri bozdu. Hatta bu gelişmeye yüzyılın teknolojik devrimlerden biri olarak tanımlayanlar var.

Uzay tabanlı internet erişimi, iletişimi ve bağlantıyı kökten değiştirmeyi hedeflerken dünyanın her bölgesine yüksek hızlı internet erişimi sunmaya çalışıyor. Uzaya gönderilen bu uydular semalarda görülmeye başladığından beri herkes bir şeylerin artık eskisi gibi olmayacağını anlıyor.

Amerika’nın uzay teknolojileri şirketi olan SpaceX, uyduları Falcon-9 roketiyle uzaya fırlatıyor, dünya yörüngesinde 550 kilometre yükseklikte konumlandırılan ve hedefi 12 bin uydu olan bir ağ ile bir uydu interneti projesi geliştiriyor.

2020 yılında başlatılan projede internet kullanıcıları, uydu alıcı/vericileri aracılığıyla yörüngedeki uydu ağı ile yer istasyonları arasındaki sisteme bağlanarak kesintisiz internet erişimi elde ediyorlar. Bu haliyle sistem, yüksek frekansta çalıştığından çok hızlı veri transferi yapıyor. Bu uydu ağının 2027 yılına kadar tamamlanması hedefleniyor ve 5G - 6G gibi mobil ağlarla bütünleştirilmesi planlanıyor.

Bu sisteme erişmek tabii ki geleneksel internet hizmetinden pahalı ama geleneksel internete göre on kat daha hızlı internet hizmeti sağlayabiliyor ve daha az kesinti yaşanıyor. Her ne kadar tüm dünyada erişilebilir değilse de şehir dışındaki bölgelerde de internet erişimi sağlıyor. Zaman zaman gündeme gelen Starlink uydularının yoğunluğunun evreni kirletme riski şu anda göz ardı ediliyor.

Bu proje; kırsal bölgelerde internet erişimini geliştirerek dünyada daha fazla insanı dijital çağa bağlamak için büyük birimkân sunuyor. Acil/olağanüstü durumlarda iletişimin sürdürülebilmesi de gelecekte kendisine yer edineceği fikrini güçlendiriyor.

Starlink, yılbaşında yaptığı etkinlikte dünya çapında 70’ten fazla ülkede 2.300.000'den fazla kullanıcısı bulunduğunu ifade etti.

Bu konuda yazacağım bir sonraki yazıda daha çok teknolojik yönüne değineceğiz.