Usta stratejist olmanın sırları
Ömer ŞENGÜLER -Marka Mimarı
Geçenlerde Harvard Business School mezunlar derneğinin bir çevrimiçi eğitimindeydim:
Webinar’da Prof. David Yoffie, Bill Gates, Steve Jobs ve Andy Grove’dan (Oracle kurucusu) esinlenip derlediği “Strateji Ustası Olmak İçin 5 Öğüt”ten söz etti. Ben de önce liderler için yol haritası niteliğindeki öğütleri kendimce özetleyip sonra da markalaşmada stratejinin önemine değinmek istiyorum:
1- İleriye bak, hayal kur ama unutma sonra geriye doğru dönüp hayalindeki atı bağlayacağın bugüne ait somut gerekçeler bulmalısın, aynı bir oyun teorisinde veya satrançta olduğu gibi. Aslında düş kurmak çok zor değildir asıl mesele o hayali gerçekleştirmek için hangi adımları atacağına karar verip bugünden geleceğe ayak izleri bırakıp o düşü gerçek kılmaktır ayrıca hayalin ne kadar basit ve sade olursa o kadar iyidir belki de düşünü yorumlayıp kelimelere veya cümlelere dökmen gerekebilir ki o hayal zihinlerde daha da somutlaşsın hatta yapabiliyorsan o düşün bir resmini çiz, en sonunda da ona can vermen için gereken eylemler nelerdir onları belirle ama neleri yapmayacağınla önem sırasına göre neleri yapacağının listesini çıkart ki bir stratejin olsun, aynı Steve Jobs’un iPod veya iPhone gibi dijital cihazları uygun donanım ve yazılımlarla entegre etmesi gibi.
2- İşindeki ürünle ilgili oynadığın bahis büyük olsun ama sakın kumar masasına şirketini koyma, cesur ve hırslı ol ama kesinlikle pervazsız değil.
Büyük stratejilerin mantığı ve ruhu olmalıdır:
- Cesurca olmalı ve bir veya birden fazla risk içermeli,
- Oyunbozan bahisler olmalı,
- Finans, rekabet ve itibarla ilgili konulardaki büyük cesur bahisler işe yarar çünkü onlar rakipleri korkuturlar.
Steve Jobs’un henüz yolun başlarında sayılırken iPod ve iTunes uygulamalarını kesinlikle Windows uyumlu yapmama kararı cesaretle alınmış bir risk değil miydi? Ve bu bahsi kazanan Jobs oldu. Ürünü değil doğrudan şirketi kumar masasına koyarak risk alan Nokia ise 2010 yılından itibaren kaybeden oldu.
3- Yalnızca ürün değil, platformlar ve ekosistemler oluştur. Platformun kullanışlı ise en iyi üründen dahi daha ileriye gider:
iOS veya Android platformlarının kullanıcıları kendilerini mensup oldukları topluluğa hep sadık kalmak zorunda hissettiler.
4- Aynı Judo veya Sumo oyunlarındaki gibi kimi zaman kaldıraçtan, kimi zaman da güçten yararlan. Rakibin küçük boylu sıska ama zorluysa bir judocu gibi rakibin hareketlerini el, kol ve ayaklarını kullanarak avantaja çevir fakat dev cüsseli büyük bir rakibin varsa da şiddetli vuruşlarla haşin olmalısın.
Microsft’un başkanı Bill Gates, bir zamanlar ABD’nin elektronik posta ve arama motoru devi olan AOL başkanına:
“İstesem senin hisselerinin %20’sini veya hepsini satın alabilirim, aslında seni satın almama da ihtiyacım yok, Microsoft olarak senin işine girer ve seni kül ederim,” dediğinde hepimiz Gates’in bu açıklamayı yapmadan önce cesaret hapı kullanıp kullanmadığını merak etmedik mi?
5- Organizasyonu 'kişisel zincirin' etrafında şekillendir, daha etkili bir yönetim için derinlere dalmaya hazır ol ama derin sularda gördüklerinle mutlaka zayıf yönlerini tedavi et ve her an yeni bir şeyler öğrenmeye hazır ol.
Intel’in CEO’su Andy Grove’un şirketin başına geçtikten sonra Harvard ve Stanford üniversitelerinde “Bilgisayar Mimarisi”, “Pazarlama & Markalaşma” ve “Satış Yönetimi” kurslarına katılmasına hatta zaman zaman özel hoca tutmasına ne demeli? Andy Grove, aldığı pazarlama derslerinden sonra “Intel Inside” mottosunu kendisi geliştirmiştir. Bilmiyorsan öğren felsefesinin en güzel örneklerinden birisi olan Steve Jobs, müziği Jimmy Lovine’den, film edüstrisini Ed Catmull’dan, yazılımı Avie Tevanian’dan ve perakendeciliği de Ron Johnson’dan birebir eğitim alarak öğrendiğini hep gururla ifade ederdi.
Markayı yaratan pazarlamadır ve pazarlama reklam veya satış değil, plan ve stratejidir. Marka yaratmak için öncelikle bir hedef belirlemeli sonra bizi o hedefe ulaştıracak bir stratejimiz olmalı, o stratejiyi hayata geçirmemiz için de taktikler kullanılmalıdır. Genelde taktikler, fiziki veya finansal bir güçle hayata geçirilen aktiviteler olurlar ama strateji ise tamamen veriyle, rakamla, cesaretle, risk alarak ve akılla geliştirilir, aman stratejiyle taktiği birbirlerine karıştırmayın derim.
Bence yukarıda örneklerini vermeye çalıştığım usta stratejistlerin bir başka belirgin özelliği de:
Bir iş yaparken büyük düşünüp küçük başlamaları ama hızlı bitirmeleridir.
Yazımı George Bernard Shaw’ın anlamlı bir söylemiyle sonlandırmak isterim:
“Mantıklı insan kendini dünyaya uyarlar, mantıksız olansa dünyayı kendine uydurmaya çalışmakta ısrar eder işte bu nedenle tüm ilerleme mantıksız adama bağlıdır.”
Bu yüzden gerçek bir usta stratejist olmak için belki de bazılarımızın “mantıksız” olması gerekir.
Usta stratejist, komplo teorileri üreten veya hayalperest bir insan değildir aksine kimsenin hayal edemediğini düşünüp o düşü uzman kişilerin de desteğini alarak bugüne uyarlayabilme bilgi ve becerisine sahip cesur, mantıklı insandır aynı Mustafa Kemal Atatürk gibi.
Kalın sağlıcakla.