Üretici yurtdışında alternatif yer bakıyor, liderliği kaybetmeyelim

Bu yıl 10 Kasım’da Selanik’teydim. Mücevher İhracatçıları Birliği’nin davetiyle gittiğimiz Selanik’te Mustafa Kemal Atatürk’ün doğduğu evi ziyaret ettik, onu minnetle andık. Katıldığım en etkileyici anma törenlerinden biriydi. Türkiye’den gelen yüzlerce öğrenci evin bulunduğu sokakta beklerken kah andımızı okudu kah İzmir Marşı’nı… 7’den 70’e her yaştan insanla aynı hisleri paylaşmak nasıl anlatılır bilemiyorum…

Türk mücevhercisi Cumhuriyetimizin kurucusu Atatürk’ün açtığı yolda ülkemizi dünyada başarıyla temsil eden sektörlerden… Türkiye, mücevher ihracatında dünyanın lider ülkelerinden… 2022 yılı sonunda 5.8 milyar dolar olan ihracatın bu yıl 6.8 milyar dolara yükselmesi hedefl eniyor. 2028 yılı için konulan hedef ise 15 milyar dolar.

Mücevher İhracatçıları Birliği Başkanı Burak Yakın ve İstanbul Maden ve Metaller İhracatçılar Birliği (İMMİB) Genel Sekreteri Armağan Vurdu ile sektörü, sorunları ve ihracatı konuştuk. Yakın, “Türkiye’de kayıtlı 35 bin kuyumcu, 6-7 bin civarında üretici var. Mücevher ihracatında, üretimden ihracata Türkiye olarak dünyada bir numarayız. Türk mücevheri üretim, teknoloji ve finishing olarak çok iyi bir yere geldi. Bu işi İtalyanların elinden aldık. İtalya’ya bir sipariş verildiğinde teslim süresi 1.5-2 ay. Biz de ise 10 gün… Dahilde İşleme Rejimi kapsamında Eylül 2022 sonunda 103 tonluk ihracat gerçekleştirdik. Bu yıl Eylül sonunda 245 tona ulaştık ve yıl sonunda 275 tonluk bir hedefimiz bulunuyor” dedi.

“İhracatçıyla iç piyasa ayrışmalı, altın esaslı muhasebe olmalı”

Burak Yakın, önündeki engeller olmazsa sektörün çok daha ileriye gideceğini vurguladı. Yakın, şöyle devam etti: “Türkiye’ye altın girişleri milimetrik sayılıyor. Yabancıların kredi kartıyla yaptığı alışveriş ihracattan sayılmıyor. Çıkışların da milimetrik sayılması lazım. Aslında altın ihracatı 15-16 milyar dolar… Öte yandan kazanmadığımız paranın vergisini ödememiz isteniyor. Örneğin benim 10 kilogram altınım var, 17,5 milyon TL değerinde. 25 milyon oldu değeri diyelim. Diyorlar ki sen 7,5 milyon TL para kazandın, onun vergisini ver. Benim kazandığım bir şey yok ki, sermayem külçe olarak duruyor. Ben kazanmadığım paranın vergisini değil kazandığımın vergisini vermek istiyorum. Yani 10 kilo altınım 12 kiloya çıkarsa o 2 kilonun vergisini vereyim. Altın esaslı muhasebe olmalı. Yani altın cinsinden muhasebe yapılmalı.

İhracatçıyla iç piyasayı kesinlikle ayrıştırmaları lazım. İhracatçı ülkeye kilogramda 5 bin dolarla en büyük katma değeri yaratıyor. Bizim önümüzün kesilmemesi lazım. İhracatçı dünya standartlarında hammaddeye ulaşabilmeli.”

İSTANBUL’DA ÜÇ DEV MERKEZİN SATIŞI İKİ AYDA BİTTİ

Burak Yakın, 1985 yılında, Türk mücevher sektörünün duayen isimlerinden biri olan Nadir Tütüncü’nün yanında çalışma hayatına başlamış. Kapalıçarşı’da usta-çırak geleneğiyle yetişmiş hem üretimi hem ticareti öğrenmiş. Yıllar sonra Nadir Metal Rafineri’nin yönetim kadrosunda görev almış. Firmanın hızla büyümesinde önemli bir rol sahibi olan Burak Yakın, Nadir Metal Rafineri CEO’luğuna ek olarak, NMR ve Saygın firmalarında CEO’luk görevlerini üstlenmiş. Sektöre yön veren kurumlarda da görev alan Yakın, Nisan 2022’den bu yana Mücevher İhracatçıları Birliği’nin Başkanlığını yürütüyor, aynı zamanda Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Yönetim Kurulu Üyesi… Özgeçmişinden de anlaşıldığı gibi sektöre hakim bir isim… Türkiye’nin üretim merkezi anlamında büyük bir güce sahip olduğunu anlatan Yakın, şöyle devam etti: “Sektörde 700 bin metrekare üretim merkezi var. Yenibosna ve Başakşehir’de üç büyük proje de devam ediyor. Gençoğlu Grup’un yaptığı Elmas Kule bitmek üzere. Nadir Grup’un Model Kuyum Merkezi 75 bin metrekarelik bir tesis ve yıl başında devreye girecek. Atasay’ın yeni başlayacağı proje 100 bin metrekarelik bir tesis olacak. İki ay gibi bir sürede bu projelerin satışı bitti.”

Yabancı yatırımcılar Dubai’ye gitmeye başladı”

BURAK Yakın, sektörde farklı bir tehlikeye de dikkat çekti. Yabancı yatırımcıların sektörden çıkmaya başladığını anlatan Yakın, şöyle devam etti: “Dışsallıklarıyla birlikte 750 bin kişinin çalıştığı bir sektörden söz ediyoruz. Asgari ücret olmayan bir sektörüz. Maaşlar 20 ile 100 bin TL arasında değişiyor. Yabancı yatırımcılar Türkiye’den gitmeye başladı. Sektörün yüzde 5’i yabancı. Dubai’de dev fabrikalar kuruluyor ve Türkiye’deki yabancı yatırımcılar gitmeye başladı. Bizim üreticilerimiz de alternatif yer aramaya başladı. Mısır’da işçilik ücreti 250-300 dolar. Yakında bizim üreticilerimiz de gidecek. Sektörde alarm zilleri çalıyor. Altına erişim kolaylaşmazsa yapılan yatırımlar uzun soluklu olmaz.”