Üniversite öğrencilerine neden asgari ücret kadar burs veriyorlar?
TÜİK verilerine göre, Mayıs ayında ülkemizin iş gücü 34 milyon 624 bin kişi oldu. Nisan ayında rakam 34 milyon 322 bindi. Bu durumda iş gücüne 302 bin kişi eklendi (bir kısmı işsiz kalan, önemli bölümü yaş itibariyle iş gücüne katılan). Mayıs ayında işe yerleşen kişi sayısı ise 358 bin kişi oldu ve işsizler ordumuzdan 56 bin kişi eksildi. Ancak toplam işsiz sayımız halen 3 milyon 785 bin kişi ve bu rakam bize yakışmıyor. Çok uzun zamandır, Türkiye’deki ‘işsizlikle nitelikli eleman arayan sanayici’ çelişkisini, üniversite mezunu işsiz gençlerimizin iş durumunu, meslek liselerine talep yetersizliğini tartışıyoruz. Oysa geleneksel sanayi sektörlerindeki ‘vasıflı, vasıfsız eleman açığı, mühendis kıtlığı’ kabak gibi ortada duruyor. Son yıllarda, sanayi ve ticaret odalarımız, çok sayıda meslek lisesinin ‘velisi ya da hamisi’ oldu ve meslek liselerimize yerleşme oranı yüzde 90’ı aştı. Şimdi de ihracatçı sanayicilerimizin ‘kendi alanlarında mühendis açığını kapama’ çabaları, sektörlere ve ülke genelinde üniversitelere yayılıyor. Böylece, tekstil, maden ve deri ile ilgili mühendislik bölümlerini tercih eden gençler net asgari ücret kadar (5.500 TL) aylık burs alarak okuma imkânına kavuşuyor.
Tekstil mühendisliğini seçen okurken maaş alıyor
Tekstilde, ‘Tercihim Tekstil Mühendisliği Projesi’ kapsamında, Türkiye genelinde 14 tekstil mühendisliği bölümüne kayıt yaptıracak öğrenciler burstan yararlanıyor. İstanbul Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği (İHKİB) Başkanı Ahmet Öksüz’e, bursların ne durumda olduğunu sordum. Öksüz, şöyle yanıtladı: “2019’da radikal bir kararla başladık. Çünkü gençlerimiz tekstil mühendisliğini tercih etmiyordu ve bu bölümlerde doluluk çok düşmüştü. Toplumda da ‘tekstil sektörü bitiyor, artık bu sektörde iş çıkmaz’ gibi dedikodu mahiyetinde sözler yayılmıştı. Şu anda tekstil mühendisliği bölümlerinde ortalama doluluk oranı yüzde 90’a ulaştı, artık çok yüksek puanlarla öğrenci alınıyor. İlk 80 bine giren ve ilk 5 tercihinden birinde tekstil mühendisliğini seçerek bölüme yerleşen öğrenciler bu burstan yararlanıyor. İlk 20 binden giren öğrencilere aylık net asgari ücret tutarında burs sağlanıyor. İlk 20 bin ile 50 bin arasındaki öğrencilere asgari ücretin yüzde 70’i, 50 bin ile 80 bin arasındakilere ise asgari ücretin yüzde 50’si oranında burs veriyoruz. Projede herhangi bir sayı sınırımız da yok. Kriterleri sağlayan öğrenciler, üniversitelerin hazırlık bölümleri de dâhil olmak üzere lisans eğitimleri boyunca bu burstan yararlanıyor. Bu sene burs alan öğrenci sayımız, 500’e yaklaşır. Üniversite sanayi işbirliği kapsamında burslu öğrencilerimize çalışma imkânı da sunduk. Son sınıf öğrencilerimiz sektöre giriş yapıyor ve sonra hepsi iş buluyor. Tekstil olarak bu yıl ihracat hedefimiz 15 milyar dolar. Geçen yılı 13 milyar dolarla kapatmıştık. Türkiye, tekstilde dünyanın en büyük 5’inci tedarikçisi ve daha uzun yıllar bu gücümüzü koruyacağız. Burs projemiz, İTHİB ile İstanbul Hazır Giyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (İHKİB) koordinasyonunda bir araya gelen 11 İhracatçı Birliği ve Türkiye Tekstil Sanayi İşverenleri Sendikası (TTSİS) tarafından yürütülüyor.”
Madencilerin burs stratejisi farklı
Asgari ücret kadar burs veren diğer önemli sektörümüz ise madencilik. Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Maden Sektör Kurulu ile YÖK iş birliği yapmıştı. Üniversitede madencilikle ilgili bölümleri seçen ve başarı sıralamasında ilk 100 bine giren öğrencilere asgari ücret oranlarında 3 yıldır burs desteği sağlanıyor. Hedef, maden, jeoloji, jeofizik ve cevher hazırlama mühendisliklerinin algısını yükseltmek, sektörün ihtiyaç duyduğu insan kaynağını yetiştirmek. Madencinin burs kampanyasının ismi Cevherimiz Sensin. Başarı sıralamasında ilk 65 binde yer alan ve İstanbul ile Ankara’daki üniversitelerin belirtilen bölümlerinden birini kazanan öğrencilere hazırlık sınıfı dâhil olmak üzere öğrenim süreleri boyunca her yıl 9 ay burs veriliyor. İlk 50 binde yer alan öğrencilere asgari ücret kadar, 50 bin ile 65 bin arasında yer alan öğrencilere asgari ücretin yarısı kadar destek sağlanıyor. Anadolu’daki üniversitelerin tercih edilmesini teşvik için de ilk 100 bine giren, İstanbul ile Ankara dışındaki üniversitelerin belirtilen bölümlerinden birini kazanan öğrencilere net asgari ücret tutarında burs veriliyor. İstanbul Maden İhracatçıları Birliği (İMİB) Başkanı Rüstem Çetinkaya, “Maden mühendisliği zor meslek, sahada çalışılan ve daha çok erkek işi gibi algılanan bir iş ama bu konudaki mühendislere çok ihtiyaç var ve biz eleman bulamıyoruz. Ayrıca madenciliğin güçlü olduğu illerimizdeki üniversitelere odaklanıyoruz. Çünkü bize daha çok sahada operasyon yapacak, kendi şehrinde kalacak mühendisler lazım” şeklinde konuşuyor.
Deri mühendisliği sadece Ege Üniversitesi’nde var
Dericiler de Türkiye’de sadece Ege Üniversitesi’nde 26 öğrenci kontenjanı bulunan Deri Mühendisliği bölümü için aylık asgari ücret kadar burs veriyor. Sınavda ilk 20 bine giren öğrenciler net asgari ücret kadar, 20–60 bin arasındaki öğrenciler net asgari ücretin yüzde 70’i, 60 bin–100 bin arasındaki öğrenciler de net asgari ücretin yüzde 50’si kadar karşılıksız burstan faydalanabilecek. Deri Mühendisliği bölümünü tercih edecek gençlerin iş garantisi de olduğunu vurgulayan İstanbul Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği (İDMİB) Başkan Yardımcısı Burak Uyguner, “Sektör olarak dünyanın önemli tedarikçilerindeniz. Türk deri mamullerinin dünyada güçlü bir kalite algısı var. Küresel rekabette daha üst seviyelere gelmek için nitelikli mühendislere ihtiyacımız var. Bu sene yeni 26 öğrencimize daha burs ve mezuniyetlerinde iş imkânı sağlayacağız. Her geçen sene kontenjanımızı artırmayı hedefliyoruz” diyor.