Ülkemizde benzin fiyatları eskisine nazaran çok daha ucuzdur
Ahmet BALCI
Çaba Danışmanlık
Eminim başlık size saçma ve belki de yanlı gelmiştir ancak inanın amacım ne dalga geçmek ne de taraflı bir yazı yazmak… Okumaya devam etmeden önce aşağıdaki tabloyu dikkatle incelemenizi istirham ediyorum. Tabloda elma ile armutu kıyaslamamak açısından hem ülkemizdeki benzinin fiyatı hem de Brent petrolün 1 Ocak 2014 tarihindeki fiyatı “100” baz alınarak endekslenmiştir. Bu arada neden 2014 yılı derseniz, o tarihten önce asgari ücret çalışan nüfusun çok az bir kısmını ilgilendiriyordu, şimdi ise çalışan nüfusun %60’tan fazlası asgari ücretli oldu.
Aşağıdaki tabloda ise Brent petrolün yıllık ortalamaları ile ülkemizde satılan benzinin pompa fiyat ortalamalarını göreceksiniz. En sağdaki iki sütun ise 1 Ocak 2014 yılı “100” kabul edildiğinde ortaya çıkan sayıları gösteriyor.
|
Yıllık Ortalama Fiyatlar |
Endeks (1 Ocak 2014/100 Alınmıştır) |
||||
|
Yıllar* |
USD/Brent Varil |
Benzin TL/Lt |
Brent Global |
Türkiye |
|
|
2014 |
99,0 $ |
4,9 TL |
91,6 |
98,8 |
|
|
2015 |
52,4 $ |
4,5 TL |
48,4 |
90,0 |
|
|
2016 |
43,5 $ |
4,5 TL |
40,3 |
89,1 |
|
|
2017 |
54,2 $ |
5,2 TL |
50,2 |
104,8 |
|
|
2018 |
71,8 $ |
6,2 TL |
66,4 |
123,9 |
|
|
2019 |
62,9 $ |
6,7 TL |
58,2 |
133,5 |
|
|
2020 |
43,6 $ |
6,3 TL |
40,4 |
126,4 |
|
|
2021 |
68,9 $ |
7,7 TL |
63,7 |
153,7 |
|
|
2022 |
81,9 $ |
13,6 TL |
75,7 |
271,2 |
|
|
* rakamlar yıl ortalamasıdır |
|||||
Hatırlasınız, yıllar evvel dünyanın en pahalı akaryakıtını kullanan ülke idik ve bu rekoru çok uzun süre hiçbir ülkeye kaptırmadık. Şu an söylenen “Avrupa’nın en ucuz benzini bizde” cümlesi gerçekten de doğru. Diğer taraftan “Fiyatlar tüm dünyada yükseliyor zaten, bizde de o yüzden yükseliyor” tezi kesinlikle doğru değil zira 8 yıl öncesine göre Brent Petrolün varili global olarak %24 daha ucuzlamış durumda. Bu esnada Türkiye’de ise benzin fiyatı %273 artarak 5,0 TL’den 13,60 TL’ye çıkmış. Ancak burada enflasyon farkını dikkate almazsak, doğru bir değerleme yapma imkânımız olmaz.
|
Açıklama |
2014 |
2022 |
Değişim |
|
Brent Petrol Varil Fiyatı |
108,1 USD |
81,9 USD |
-24,3% |
|
Türkiye Benzin Fiyatı |
5,0 TL |
13,6 TL |
273,9% |
|
ÜFE Değişim (endeks) |
221,7 |
1.022,3 |
461,0% |
|
TÜFE Değişim (endeks) |
229,0 |
687,0 |
300,0% |
|
Asgari Ücret |
846,0 TL |
4.253,4 TL |
502,8% |
|
Asg.Ücretle Alınabilecek Yakıt |
170,9 Litre |
313,7 Litre |
183,5% |
8 Yılda Ülkemizdeki ÜFE artışı %461, TÜFE artışı ise %300 olmuş. Asgari ücret artışı ise tam %502 olarak gerçekleşmiş. 2014 yılında asgari ücret ile 170 litre benzin alınabilirken, bu miktar bugün 313 litre…
Peki, o zaman neden benzin zammı yüzünden insanlar araçlarına binemiyorlar ve hatta bu yüzden trafiğin azaldığına bile bizzat şahit olabiliyoruz?
Cevap çok basit ama öncesinde sizlere şunu soruyorum: 2014 yılında dostlarınızla sohbet ederken neleri konuşuyordunuz, şimdi neleri? O yıllarda muhtemelen nereye tatile gideceğimizi, aracımızı hangi modelle yenileyeceğimizi, en iyi kahvaltı mekanlarının neler olduğunu, yeni çıkan telefon modelinin ne zaman Türkiye’ye geleceğini… Peki şimdi neler konuşuyoruz: Asgari ücret ne olacak, PPK toplantısından faiz kararı ne çıkacak, döviz korumalı mevduatın getirisi nedir, en ucuz gıda maddeleri nerede satılıyor…
Eğer benzine asgari ücrete gelen kadar artış yapılsaydı bugün litre fiyatının 30 TL’nin üstünde olması gerekirdi. Peki devlet akaryakıtta fiyatı bu kadar arttıramayınca ve çok büyük bir vergi geliri kaybına uğrayınca ne yaptı? Olan şu; ulaşım, elektrik, doğalgaz, ÖTV, sigara, alkol ve daha binlerce ürün üzerindeki vergi yükü arttırıldı. Yani Maliye açısından değişen hiçbir şey olmadı, X ürünü yerine, Y ürününden vergi toplamaya başladı. Unutmayın “The House Always Wins*”
*Kasa her zaman kazanır