“Türkiye yeşil gözlüğünü takmalı”
Türkiye’de 20. Yılını kutlayan Fransız Kalkınma Ajansı (AFD), 2004 yılından bu yana çevresel ve sosyal etki yaratan projelere 5 milyar Euro kredi sağladı. İklim sorunları ve toplumsal cinsiyet eşitliğinin teşvik edilmesi, finanse edilen tüm projelerin merkezinde yer aldı. AFD, önümüzdeki dönemde ise öncelikle doğal afetler karşısında dayanıklılık ve Avrupa Yeşil Mutabakatı’na uyuma odaklanan projeleri desteklemeyi hedefliyor.
AFD Grubu CEO’su Remy Rioux 16- 19 Temmuz 2024 tarihleri arasında Türkiye’ye önemli bir ziyaret gerçekleştirdi. Geçen yıl meydana gelen depremlerin ardından sürdürülebilir yeniden yapılanma, yeşil ve kapsayıcı bir ekonomiye geçiş için AFD’nin 20 yıldır vermekte olduğu desteğin, önümüzdeki dönemde de aynı şekilde devam edeceğini ifade eden Rioux, ziyareti sırasında, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ve Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum da dahil olmak üzere, Türk yetkililerle de görüştü.
Kamu sektörünü ve STK’ları finanse etmekten sorumlu AFD, özel sektörü finanse eden yan kuruluşu Proparco ve teknik işbirliği kuruluşu Expertise France’dan oluşan grup, Paris Anlaşması hedefl eriyle uyumlu olarak Türkiye’nin yeşil dönüşümünü destekleme taahhüdünü bir kez daha teyit etti. Remy Rioux ile AFD’nin Sürdürülebilir Kalkınma Hedefl eri, bölgesel dayanıklılık ve kadın hakları konusunda Türkiye’deki çalışmalarını konuştuk:
Daha yeşil bir finans sistemi için 3,2 milyar Euro
“AFD’nin Türkiye’deki faaliyetleri dört temel alan etrafında şekilleniyor. Bunlar; bölgesel ve toplumsal yeniden yapılanma ve dayanıklılığın desteklenmesi; küresel iklim sorunlarına duyarlı finansman; yeşil ve kapsayıcı bir ekonomiye geçişin desteklenmesi ve kadın haklarının ve istihdamın güçlendirilmesi olarak sıralanıyor. 2020 yılından bu yana desteklenen projelerin yüzde 86’sı iklim değişikliğinin etkilerinin azaltılması veya bu etkilere uyum sağlanması açısından önemli bir etkiye sahip.
Projelerin yüzde 76’sı ile toplumsal cinsiyet eşitliğini desteklemeyi hedefledi. 2020-2023 yılları arasında 130 binden fazla genç Expertise France tarafından desteklenen mesleki eğitim programından faydalandı. Daha yeşil bir finans sistemi için 3,2 milyar Euro yatırım gerçekleştirildi. Öte yandan ulaşım sektörüne önemli destek verildi: Bu kapsamda, 8 metro/tramvay hattı; 90 kilometre ray döşenmesi ve 93 istasyon inşa edilmesi için finansman sağlandı.”
Finans sistemi dönüşüyor
“Finans sistemi dönüşüyor. Finans piyasaları derinlik kazanıyor. Artık yeni finansman mimarilerinden bahsetmemiz gerekiyor. Bugün kalkınma bankaları küresel yatırımları yüzde 15’ini oluşturuyor. Önemli olan geri kalan yüzde 85’i nasıl dönüştüreceğimiz. Burada önemli olan verilen kredi miktarından çok, yaratılan etki. Kaç kız çocuğu okula gitmeye başladı? Kaç metrekare ormanlık alan korundu? Cevap verilmesi gereken önemli sorular bunlar. Paris Anlaşması’nda finans müzakerecileri arasındaydım… 2015 yılından bu yana 9 yılı geride bıraktık ve önemli bir ilerleme kaydettiğimizi düşünüyorum. Umudu kaybetmemek gerekiyor. Yeşil dönüşüm, fırsatları da beraberinde getiriyor. Daha iyi bir düzene geçmek için bir an önce harekete geçmemiz gerekiyor. Siyasi, stratejik, jeolojik gerilimler artıkça iş birliğinin önemi de artıyor. Savaş iklim krizini tetikliyor, sera gazlarını artıyor, ama iklim krizi ile mücadele edemezsek o da bir savaş nedeni olabilir, çünkü insanların hayatını çok fazla zorlaştırıyor.”
Yeşil enerji dönüşümünün finanse edilmesi çok önemli
“Kamu bankları ile görüştük. Türkiye’nin jeopolitik konumu çok önemli. Kalkınma bankaları olarak, Türkiye’nin sürdürülebilir kalkınma finansmanında deneyimlerimizi paylaşarak finans sisteminin dönüşümünü hızlandırabiliriz. Türkiye 2021 yılında Paris Anlaşması’nı onayladı. Türk yetkililer, bir yandan para ve bütçe politikaları, diğer yandan yeşil dönüşümü yönetmenin zor olduğunu ifade ediyorlar. Bu süreçte, iki konu çok önemli. Birincisi deprem sonrası zarar gören bölgelerin yeniden inşası, ikincisi ise yeşil dönüşüm. Türkiye’nin yeşil gözlüklerini takması gerekiyor. Türkiye’nin elektrik üretiminde yenilenebilir enerjilerin payı oldukça önemli, ama fosilin payı da öyle. Yeşil enerji dönüşümü politikalarının benimsenmesi ve bu sürecin finanse edilmesi çok önemli. Türkiye bu konuda oldukça farkındalık sahibi ama bu dönüşüm her zaman kolay değil. Biz, sürdürülebilir kalkınmaya fayda sağlayacak tüm yenilikleri destekliyoruz.”
Yeşil toparlanmadan, toplu taşımada kadın istihdamına
- TSKB, Fransız Kalkınma Ajansı (AFD) ve İtalya Çevre ve Enerji Güvenliği Bakanlığı adına İtalyan İklim Fonu Yönetiminden Sorumlu İtalyan Kamu Kalkınma Bankası (CDP) ile yeni kredi anlaşmasına imza attı. 100 milyon Euro değerindeki anlaşma, 6 Şubat depremlerinden etkilenen illerdeki firmaların yeşil yatırımlarını desteklemeyi amaçlıyor. TSKB’nin, Türkiye’de ilk kez “Avrupa Stratejik İş Birliği Çerçevesi” (JEFIC) kapsamında temin edilen finansman olma özelliği de taşıyan, AFD’den 50 milyon Euro ve CDP’den 50 milyon Euro olarak sağladığı kredi, depremden etkilenen firmaların yeşil dönüşümüne destek olurken Türkiye’nin iklim hedeflerine de hizmet edecek.
- AFD, kadınların istihdama erişimini teşvik etmek ve toplu taşıma sektöründe tacizle mücadele etmek amacıyla İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin deniz taşımacılığı operatörü Şehir Hatları, Ankara Büyükşehir Belediyesi’nin otobüs operatörü EGO ve İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin otobüs operatörü ESHOT ile üç hibe anlaşması imzaladı. İstanbul merkezli denizcilik şirketi Şehir Hatları’nın eski Genel Müdürü olan Üsküdar Belediye Başkanı olan Sinem Dedetaş, başlattığı ve uzun süredir üzerinde çalıştığı bu projenin arkasında yer alıyor. Bu yeni 300 bin Euro’luk finansman paketinin bir parçası olarak AFD, 3 taşımacılık operatörüne 100’er bin Euro sağlıyor. Bu kapsamda; taşımacılık sektöründe kadınların istihdam edilebilirliğinin artırılması, istihdamda cinsiyete dayalı ayrımcılıkla mücadele edilmesi ve kentsel ulaşımda tacizle mücadele edilmesi hedefleniyor.
- Proparco ve Sanko, Türk şirketinin karbon ayak izini azaltırken geri dönüşüm faaliyetlerini geliştirmesine olanak tanıyan yeni bir kredi hattı imzaladı. Proje, Sanko Grubu’nun geri dönüşüm iştiraki Re&Up’ın Gaziantep tesisini inşa etmesini, 8.4 MW’lık güneş panelleriyle donatmasını ve pamuk geri dönüşüm ekipmanı kurmasını sağlayacak.