Türkiye-İngiltere ilişkilerinde yeni bir dönem
İngiltere’nin 1 Ocak itibariyle AB’den ayrılacak olması AB ile Türkiye arasındaki yaklaşık 17 milyar dolarlık ticarette ciddi bir belirsizlik yaratmıştı. Bu belirsizlik bu hafta imzalanan serbest ticaret anlaşması ile ortadan kalktı. Anlaşma ile Türkiye açısından Gümrük Birliği'nin kazanımları korunmuş oldu. Önemli bir adımdı çünkü bu anlaşma imzalanamasaydı milyarlarca dolarlık beyaz eşya, ev aletleri, otomobil ve tekstil ürününün İngiltere’ye girebilmesi için yüksek tarifeler ödemesi gerekecekti. Ticaret Bakanlığı süratli davranarak bu kritik anlaşmayı yılsonundan öncesine yetiştirdi; önemli bir iş yaptı.
Anlaşma bu haliyle mevcudun korunmasını sağlamıştır. Bundan sonraki asıl kritik adım iki ülke arasındaki ilişkilerin daha da derinleştirilmesidir. Bu yönde bir niyet de mevcut anlaşmaya konulmuş. İki ülke iki yıl içinde anlaşmanın kapsamının nasıl genişleteceğini konuşacaklar. Türkiye AB ile uzun bir süredir Gümrük Birliği anlaşmasının “upgrade” edilmesini konuşuyor ama bir sonuç sağlayamıyordu. Umarım İngiltere ile bu kadar uzun sürmez. Asıl başarı bu aşamanın Türkiye’nin ihtiyaç ve çıkarlarına uygun bir şekilde sonuçlandırılması olacaktır. İki ülke arasındaki ticareti otomotiv, beyaz eşya ve tekstilin ötesine taşımak gerekiyor. Kapsamın hizmetler, yatırımlar ve tarım gibi alanları da içerecek şekilde genişletilmesi yönünde anlaşmaya konulan hükmün işletilmesi sağlanmalıdır.
Bu anlaşma Türkiye’nin İngiltere ile ilişkilerini daha da derinleştirmesinin adımı olmalıdır. İngiltere ya da daha doğru kullanımı ile Birleşik Krallık Türkiye için önemli bir ülkedir. Tarihten gelen güçlü bağların da etkisiyle ilişkiler çok boyutlu yapıya sahiptir. Türkiye’nin en fazla ticaret yaptığı 5-6 ülkeden biridir ve daha da önemlisi ticaret dengesi neredeyse 20 yıldır aralıksız lehimizedir. Yani sattığımız aldığımızdan fazladır. En çok ihracat yaptığımız ikinci ülke ve en fazla ithalat yaptığımız dokuzuncu ülkedir. Bugün Anadolu’da birçok firma İngiliz şirketleri için üretim yaparak ayakta duruyorlar. Türkiye’ye en fazla turist gönderen ülkelerdendir. Geçen yıl 2.5 milyonun üzerinde Birleşik Krallık vatandaşı Türkiye’yi ziyaret etti. Yaklaşık 2500 dolayında İngiliz firması Türkiye’de faaliyet göstermektedir. Son 15 yılda çektiğimiz uluslararası doğrudan yatırımların yüzde 7’si bu ülkeden gelmiştir. Hollanda ve ABD’nin ardından üçüncü sıradadır. İngiltere Türkiye’nin AB ile üyelik müzakereleri sürecinde Ankara’ya destek veren birkaç ülkeden biri olmuştu. Sadece ticaret ve turizmde değil savunma sanayi alanında da önemli işbirlikleri yapılıyor.
İki ülke de zor bir dönemden geçiyor. İkisi de Avrupa karşısında kendisini yalnız hissediyor. AB’den ayrılan İngiltere’nin acilen yeni pazarlar yaratmaya ihtiyacı var. Özellikle hizmet sektörleri için yeni pazarlar yaratmak istiyor. Konu sadece ticaret ilişkisi olarak da görülmemeli. İki ülkenin de yakınlaşmak için çok sayıda nedeni var. Birisi Avrupa’nın en batısında diğer ise en doğusunda olan İngiltere ve Türkiye birçok jeopolitik meselede de birbirinden çok uzak olmayan pozisyonları var. İngiltere ile ekonomik ve siyasi olarak daha da yakınlaşmak Türkiye’nin pek çok konuda elini güçlendirebilir.