Türk sanatçılar Metropolitan Sanat Müzesi’nin radarında

Müzenin İslam Eserleri Sanatları Bölümü Rahmi Koç Galerisi’nde açılan “Diyalog: Modern Sanatçılar ve Osmanlı Geçmişi” sergisi modern Türk sanatçılarla Osmanlı mirasını yan yana getiriyor. Müzesin koleksiyonunda olan ancak ilk kez sergilenen Burhan Doğançay, Erol Akyavaş, Elif Uras, Burçak Bingöl, Gülay Semercioğlu, Aliye Berger ve Peter Hristoff’un eserleri Osmanlı döneminin sanatıyla diyalog halinde. Serginin detaylarını projenin mimarlarından Zeynep Oğuz Bilimer anlattı…

New York’ta hem Türkiye’nin, hem modern Türk sanatının ABD’de tanıtılması yönünde son derece değerli çalışmalar yapan, gerçek memleket sevdalısı çok sayıda kişi var.

Geçenlerde sanatçı Elif Uras vasıtasıyla tanıştığım iletişim tasarımcısı Zeynep Oğuz Bilimer bunlardan biri.

Yaz aylarını genellikle Türkiye’de geçiren Bilimer ile geçenlerde İstanbul’da buluştuk.

Koleksiyoner bir aileden dünyaya gelen ve ilk sanat eserlerini üniversite yıllarında almaya başlayan Zeynep Oğuz Bilimer doğal olarak sanatsever ve koleksiyoner.

Geçtiğimiz Ekim ayında, Cumhuriyet’in yüzüncü nedeniyle MET’te düzenlenen Türkiye Yüzüncü Yıl Gala’sının arkasındaki isim olan Bilimer ayrıca 2019 yılında oluşturulan “Türkiye 100. Yıl Fonu’nun yöneticileri arasında.

ABD’de yine Türkiye adına çalışmalar yapan Turkish Philanthropy Funds’ın Yönetim Kurulu’nda ve çeşitli komitelerinde görev alıyor.

Sohbetimizde Bilimer’e öncelikle “MET Türkiye 100. Yıl Fonu” nu sordum.

“2019 yılında MET’te, Semahat Koç’un onur misafiri olduğu davette Metropolitan Sanat Müzesi’nde Türk sanatını daha görünür kılmak amacıyla söz konusu fonun kuruluşunu paylaştık. Koç Galerilerinin bulunduğu MET İslam Sanatı Bölümünde sergiler açmak, yeni eserler satın almak, Osmanlı sanatıyla ilgili araştırmalar ve konferans dizileri bu fonun amaçları arasında” diyor Bilimer.

TÜRKİYE AŞKIYLA, SANAT AŞKIYLA

Fon kurulduğunda Cumhuriyet’in 100. Yılı için MET’te büyük bir gala fikri benimsenmiş.

Nitekim Zeynep Bilimer’in daima mayısın ilk haftası kutlanan ünlü MET Galası’na atfen “MET Türk Galası” olarak tanımladığı etkinliğe 400 kişi katılmış.

Osmanlı sanatında yer alan lale, sümbül, gül, hanımeli, karanfil gibi çiçeklerin adlarının verildiği masalardan yaklaşık 1,5 milyon dolar toplanmış.

Demet ve Onur Kumral çiftinin fona bağışladıkları 1 milyon dolar ile MET Türkiye 100. Yıl Fonu’nun bütçesi 2,5 milyon dolar.

Geceye Vahap Avşar, Elif Uras, Canan Tolon, Sarp Kerem Yavuz, Hayal Pozantı, Peter Hristoff gibi sanatçıların da katıldığını belirten Bilimer “Ne yapıyorsak Türkiye aşkıyla, sanat aşkıyla” diyor.

İşte bu “çifte aşk” nedeniyle Zeynep ve Evren Bilimer New York’ta Türk Baş Konsolosluğu’nun ve BM nezdinde daimi temsilciliğimizin olduğu Türkevi (Turkish House) diye bilinen binanın girişine 2021 yılında Elif Uras’ın üç eserini bağışlamış. “Türkiye’yi temsil eden binaya çağdaş sanat eseri çok yakıştı” diyor.

MODERN SANATÇILAR VE OSMANLI GEÇMİŞİ

MET İslam Sanatı Bölümünde Osmanlı sanatının olduğu Koç Galerilerinde, fon sayesinde açılan Diyalog: Modern Sanatçılar ve Osmanlı Geçmişi Sergisi 30 Aralık 2024 tarihine kadar devam ediyor.

Serginin en önemli özelliği şu: Uzun zamandan beri MET’in koleksiyonunda yer alan Türk modern ve çağdaş sanat eserleri ilk defa sergileniyor. Bu arada Bilimer, Türk eserlerinin MET’in değişik bölümlerinde yer aldıklarını hatırlatıyor. İslam Sanatı Bölümü’nün yanı sıra ‘Silah ve Zırh, Orta Çağ Sanatı, Roma ve Yunan, Kıyafet Enstitüsü’ bunlardan bazıları. Sergiye dönersem, ABD’de yaşamış olan Burhan Doğançay, Erol Akyavaş, koleksiyoner Öner Kocabeyoğlu   tarafından müzeye bağışlanan Elif Uras ve Gülay Semercioğlu, Burçak Bingöl, Aliye Berger ve Türkiye doğumlu Peter Hristoff yine müzenin koleksiyonundaki Osmanlı eserleriyle yan yana sergileniyor. Örneğin Burhan Doğançay’ın “Ribbon Mania” adlı eseri Kanuni Sultan Süleyman’ın tuğrasıyla diyalog halinde.

Erol Akyavaş’ın 1992 tarihli Ferman eseri ise Sultan I. Abdülmecid’in 1848 tarihli fermanıyla konuşuyor.Gülay Semercioğlu’nun ‘Sharp Things’ adlı kırmızı metal tellerle ürettiği eser 17. Yüzyıl Türk halısıyla, Elif Uras’ın Hamile Haliç II eseri ise 16. Yüzyıl bir İznik seramiğiyle arkadaşlık yapıyor.

Geçmiş ile günümüz arasındaki ilişkiyi eserler aracılığıyla ortaya koyan sergiyi New York’a yolu düşenler kaçırmasın.

MET’İN İLK ESERİ TÜRKİYE’DEN

Zeynep Bilimer’in aktardığına göre, 1870 yılında açılan MET’in koleksiyonundaki ilk eser Tarsus’tan gelen bir lahit.

1863 yılında Kilikya kazılarında ortaya çıkartılan Roma dönemi mermer lahit, Tarsus’taki Amerikan konsolos yardımcısı Abdo Debbas tarafından müzeye hediye edilmiş.

MET’in CEO’su Max Hollein’in her konuşmasında bunu dile getirdiğini belirten Bilimer sonbahar aylarında MET Başkanlık Konseyi’nin koleksiyoner üyeleriyle ile birlikte İstanbul’a gelecek.

Müzeden küratörlerin de eşlik edeceği İstanbul gezisinde sanatçı stüdyo ziyaretlerinin yanı sıra, Öner Kocabeyoğlu, Murat Ülker gibi koleksiyonerler ve müzeler ziyaret edilecek.

“Amacımız önemli koleksiyonerleri Türk sanatıyla, kültürüyle tanıştırmak” diye konuşuyor Bilimer.

Eşi Evren ile birlikte 10 yılı aşkın bir süreden beri koleksiyoner olan Bilimer, sanatçılarla birlikte olmayı, stüdyolarını ziyaret etmeyi, evinde ağırlamayı seviyor.

Anne ve babasının vaktinde “konuk sanatçı” programları yaptıklarını söylerken “Sanatçı İbrahim Çiftçioğlu da misafir olmuştu. Bir vesileyle babama hediye ettiği çizimleri yaşadığım her evde sergiledim” diye anlatıyor.

Koleksiyonunda hem Türk hem özellikle yaşayan yabancı sanatçıları dahil eden Zeynep Bilimer, evinin duvarlarına astığı eserleri birbirleriyle konuşturmayı seviyor.

“Bizim evde Canan Tolon ile Angel Otero, Hayal Pozantı ile Eddie Martinez, Ali Elmacı ile George Condo, Mustafa Ata ile Robin Rhode diyalog halinde” diyor.