Tüketici güveninde ağaca değil ormana bakın!

Tüketici güven endeksi temmuzda hazirana göre arttı diye mutluluktan havalara zıplamanın anlamı yok.

✔ Bu artışta ücretlerdeki enflasyon farkı ve zam kaynaklı artışın etkisi büyük. Ocakta da aynı durum yaşanmıştı.

✔ Temmuzdaki artışa rağmen bu yılın ilk yedi ayındaki ortalama, 2004'ten bu yana olan en düşük düzey.

✔ Ekonomiye iyimser bakma sınırı 100. Son endeks değeri ise 68. Vatandaş iyimserlikten hala çok uzak.

TÜİK ile Merkez Bankası’nın işbirliğiyle yapılan anket sonuçlarından oluşturulan tüketici güven endeksi haziran ayında 63.4 ile tarihi dip seviyeye indikten sonra temmuzda 68'e yükseldi ya; bir alkış, bir heyecan, bir işler düzeliyor havası ki sormayın gitsin!

Durun bir sakin olun! Kayda değer bir değişiklik yok. Tüketici güven endeksi sanki ilk kez artış gösteriyor... Bu endeks dönem dönem artar, azalır; hem temmuzda niye artış yaşandı diye biraz düşünmek gerekir.

- Temmuzda asgari ücrete yüzde 30’a yakın zam yapıldı.

- Aynı şekilde işçi ve BağKur emeklileri yüzde 42’nin biraz üstünde enflasyon farkı aldı.

- Memur ve memur emeklilerinin gelirleri de enflasyon farkı artı zamdan oluşmak üzere yüzde 42’ye yakın oranda artış gösterdi.

Bu artışlar doğal olarak asgari ücretle çalışanlarda, memurlarda ve emekli kesimde işlerin iyiye gittiği, ekonomik durumun iyileştiği algısı doğurdu. Bu gayet normaldir. Gerçekte üç beş ay öncesinden daha kötü durumda olunsa bile cebe giren paranın birden artış göstermesi vatandaşın algısını iyileştirir.

Benzer bir artış bu yıl ocakta da görüldü. Aralıkta 68.9 olan tüketici güven endeksi ocak ayında 73.2’ye çıktı. Yine aynı gelişmeler yaşanmış; maaş ve ücretlerde enflasyon farkı ve zam olarak artış söz konusu olmuştu.

Dolayısıyla nedeni çok açık bir şekilde belli olan temmuzdaki bu artışa bakarak “Aman ne güzel, tüketici ekonomiye güven duymaya başladı” demek pek doğru bir değerlendirme olmaz.

Bir ayın zaten önem yok

Tüketici güven endeksi herhangi bir ay ister çok düşsün, ister çok artsın; zaten buna fazla anlam yüklememek gerek.

Temmuzdakine benzer gerekçelerle bir ayda hızlı bir artış yaşanabileceği gibi, kalıcı olmayacak bir olumsuzluk sonucu herhangi bir ay tersi de görülebilir.

Önemli olan birkaç aydaki yön değil...

Ağaca takılmamak gerekiyor yani; ormana bakmak gerek...

Tüketici güven endeksi 2004 yılından bu yana oluşturuluyor ve o yıldan bu aya kadarki dönemi gösteren grafik durumu çok açık bir şekilde ortaya koyuyor. Yıl ortalaması bazında nereden nereye gidiyoruz; hepsi grafikte...

Bakın bakalım gidişat nereye doğru?

Tüketici güveni genel eğilim olarak artıyor mu, yoksa geriliyor mu?

Bu yılın ilk yedi ayının ortalamasında oluşan endeks 69 düzeyinde. 2004’ten beri 70’in altına ilk kez bu yıl inilmiş, hatta 80’in altına inilen yıl sayısı bile (2019, 2021, 2022) yalnızca üç!

Siz “Tüketici ekonomiye güven duymaya başladı” diye neyin şenliğini yapıyorsunuz!

Son 19 yılın en kötü yılı yaşanıyor. Bırakın bir ayda ortaya çıkan artışı. Kaldı ki onun nedeni de belli.

İyimserlikten o kadar uzağız ki...

Tüketici güven endeksi temmuzda hazirana göre arttı diye bir halay çekmediğimiz kaldı!

Peki...

Diyelim bu artış kalıcı...

Diyelim bu artış artık kötü günlerin atlatıldığını gösteriyor.

Tüketici güven endeksini nasıl okumak gerekiyor, ona da bakalım mı?

Bu endeks sıfır ile 200 arasında değer alır. 100’ün altındaki değerler tüketicinin, yani vatandaşın ekonomiye güven duymadığını gösterir.

100-200 arasındaki değerler vatandaşın ekonomiye güven duymakta olduğunun işaretidir.

Endeks 100 olduğunda ise vatandaş ekonomiye ne güveniyor, ne güvenmiyor demektir. En son veri temmuza ait ve endeks kaç; 68!

Peki iyimserlik sınırına ulaşmak için bu endeksin ne kadar artması gerekiyor; tam yüzde 47!

İyi güzel de bu oranda bir artış sağlanabilir mi; hayır! Hele hele şu dönemde ve önümüzdeki üç beş yılda hiç mümkün değil.

Yani, tüketici güven endeksi bir ay arttı diye adeta zil takıp oynamanın da, herhangi bir ay düşüş yaşandığında karalar bağlamanın da gereği yok...

Futbolcular arasında itiş kakış yaşandığında hakemlerin yaptığını yapın! Şöyle biraz geri çekilin ve büyük fotoğrafı görün!