Transfer fiyatlandırması - Örtülü kazanç

25 Şubat 2020 tarihinde yayımlanmış olan 2151 No'lu Cumhurbaşkanı Kararı ile Türkiye OECD’nin Matrah Aşındırma ve Kar Aktarımı (BEPS) 13 numaralı eylem planında düzenlenmiş olan transfer fiyatlandırması raporlama standardına dahil olmuştur.

Bir süredir OECD nezdinde temsil edilen ülkemizin “Matrah Aşındırma ve Kar Aktarımı (BEPS) 13 numaralı eylem planında yer alan Transfer Fiyatlandırması” Raporlama Standartlarına dahil olması ayrı bir önem arz etmektedir. Bu karar Türkiye’de transfer fiyatlandırması belgelendirme gereksinimlerinin zaman içinde değişiminde beklenen bir gelişme ve OECD’nin bu konudaki rehberliğine uyum sağlamanın bir sonucu olarak görülebilir. Şöyle ki;

• Daha geniş bir ortamda vergi mükelleflerine yönelik bilgilere daha kolay erişme olanağı sağlanabilecektir.

• Gelir İdareleri ekonomik dalgalanmaları daha önceden sezinleyebileceklerdir.

• Yeni kurallar transfer fiyatlandırması belgelendirme ve raporlama çalışmalarında daha merkezi ve koordineli bir yaklaşım gerektirdiğinden dolayı önceleri transfer fiyatlandırması belgelendirme yükümlülüklerini yerel ve merkezi olmayan bir şekilde ele alan vergi mükelleflerinin konu ile ilgili iç süreçlerini revize etmelere gerekecektir.

• Genel olarak, vergi mükelleflerinin transfer fiyatlandırması kurallarına uyum için daha fazla zaman ve kaynak ayırması gerekecektir.

Söz konusu Cumhurbaşkanı kararı ile mükelleflere OECD Matrah Aşındırma ve Kâr Aktarımı (BEPS) Projesi, 13. Eylem Planı kapsamında Ülke Bazlı Raporlama (CBCR) ve Genel Raporu (Master File) içeren yeni belgelendirme yükümlülükleri getirmiştir. İlk Ülke Bazlı Raporlama 2019 hesap dönemi için 2020 Aralık sonuna kadar, İlk Genel Rapor ise 2019 hesap dönemi için 2020 Aralık sonuna kadar hazırlanacaktır. Ülke Bazlı Raporlama bildirimi ise ilk yıl için kararın yürürlüğe girmesini takiben altı ay içinde olacaktır. Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı Hakkında genel tebliğ ile öncelikle Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 13’üncü maddesinde yer alan “Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı” ile ilgili “İlişkili Kişi

1) İlişkili kişi, Kurumlar Vergisi Kanunu’ un uygulanmasında burumların kendi ortakları, kurumların veya ortaklarının ilgili bulunduğu gerçek kişi

2) Ortakların eşleri, ortakların veya eşlerinin üstsoy ve altsoyu ile üçüncü derece dahil yansoy hısımları ve kayın hısımları da ilişkili kişi sayılır.

3) “Gerçek kişi” ifadesi, Gelir Vergisi Kanunu’nun uygulanmasında vergiye tabi tutulan şahıslar ile şahıs şirketleri ya da adi ortaklıkları; “kurum” ifadesi sermaye şirketleri, kooperatifler, iktisadi kamu kuruluşları, dernek veya vakıflar ile bunlara ait iktisadi işletmeleri ve iş ortaklarını kapsar.

4) Gelir Vergisi Kanunu’nun uygulanmasında teşebbüs sahibinin eşi, üstsoy ve altsoyu, üçüncü derece dahil yansoy ve kayın hısımları ile doğrudan veya dolaylı ortağı bulunduğu şirketler, bu şirketin ortakları, bu şirketlerin idaresi, denetimi veya sermayesi bakımından kontrolü alında bulunan diğer şirketler ilişkili kişi sayılır.

5) İlişkinin doğrudan veya dolaylı olarak ortaklık kanalıyla oluşturduğu durumların örtülü kazanç dağıtımı kapsamında sayılması için en az %10 oranında ortaklık, oy veya kar payı hakkının olması şartı aranır. Ortaklık ilişkisi olmadan doğrudan veya dolaylı olarak en az %10 oranında ortaklık, oy veya kar payı hakkının olduğu durumlarda da taraflar ilişkili kişi sayılır. İlişkili kişiler açısından bu oranlar topluca dikkate alınır.

6) Ortaklık ilişkisi olup olmadığına veya ortaklık oranına bakılmaksızın kurumun idaresi, denetimi veya sermayesi bakımından doğrudan veya dolaylı olarak bağlı bulunduğu ya da nüfuzu altında bulunduğu kişiler ilişkili kişi sayılır.

7) Gerek gelir vergisi gerekse kurumlar vergisi mükellefleri yönünden kazancın elde edildiği ülke vergi sisteminin, Türk Vergi Sisteminin yarattığı vergilendirme kapasitesi ile aynı düzeyde bir vergilendirme imkanı sağlayıp, sağlamadığı ve bilgi değişimi hususunun göz önünde bulundurulması suretiyle Cumhurbaşkanınca ilan edilen ülkelerde veya bölgelerde bulunan kişilerce yapılmış tüm işlemler, ilişkili kişilerce yapılmış sayılacaktır. Ayrıca ülke bazlı raporda yer alan tanımlamalarda ifade edilen grup; ortaklık ya da kontrol ilişkisi aracılığıyla bağlı olan ve yürürlükteki muhasebe ve finansal raporlama standartları uyarınca, konsolide finansal tablolar hazırlanması gereken ya da gruptaki herhangi bir işletmenin hisseleri borsada işlem görmesi halinde, konsolide finansal tablolar hazırlanması gerekecek olan işletmelerin tümünü ifade edecektir.

Çok uluslu işletmeler grubu (ÇUİ); farklı ülkelerde mukim olan iki veya daha fazla işletmenin dahil olduğu grubu veya bir işletmenin başka bir ülkede işyeri veya daimi temsilcisi aracılığıyla faaliyette bulunulmasından dolayı vergiye tabi olması nedeniyle oluşan grubu ifade edecektir.

İşletme; çok uluslu işletmeler gurubunun konsolide finansal tablolarına dahil edilmiş ayrı ticari birimini, işyeri veya daimi temsilcisi anlamına gelmektedir. Nihai ana işletme; çok uluslu işletmeler grubunun, işletmenin mukim olduğu ülkede uygulanan muhasebe ve finansal raporlama standartları uyarınca konsolide finansal tablolar hazırlanması gereken ya da hisseleri, mukim olduğu ülkede borsada işlem görse idi, konsolide finansal tablolar hazırlanması gerekecek olan hakim işletmesini ifade edecektir.

Vekil işletme ise, çok uluslu işletmeler grubu tarafından nihai ana işletmeye tek vekil olarak atanmış ve ülke bazlı raporu çok uluslu işetmeler grubu adına sunan işletme olarak kabul edilecektir.