TL ticari kredi kullanan şirketler negatif faiz ödedi
Ferda Besli
2020, 2021 ve 2022/9. ay verilerini kullanarak analiz yaptık ve TL ortalama ticari kredi faizi ile ortalama enflasyonu karşılaştırdık.
2020 yılında ortalama enflasyon yüzde 12,26, ortalama ticari kredi faizi yüzde 12,15 ve reel faiz – yüzde 0,1,
2021 yılında ortalama enflasyon yüzde 19,42, ortalama ticari kredi faizi yüzde 20,14 ve reel faiz yüzde 0,6,
2022/9. ay ortalama enflasyon yüzde 69,96, ortalama ticari kredi faizi yüzde 23,55 ve reel faiz – yüzde 27,3.
Rakamlardan görüldüğü üzere şirketler 2020, 2021 yılında reel faiz ödemediler ve bu trend 2022 yılında negatife döndü ve ana para da yüzde 27 eksilmiş oldu. Bu hesaplamayı TÜFE ortalamasını kullanarak yaptık. Enflasyon hesaplanmasında ÜFE rakamları kullanılsaydı durum daha fazla şirketler lehine çıkacaktı. Bildiğiniz üzere yurt içi ÜFE Eylül 2022’de yüzde 151,5 ve ortalama ÜFE yüzde 127’dir.
Bu trendi TCMB tarafından 934.550 firma datası ile hazırlanan sektörel bilanço ve gelir tablolarında da görmek mümkün. EBİTDA/ finansman fideri ( Faiz karşılama oranı) 2019 yılında 1.83X, 2020 yılında 1.98X ve 2021 yılında 2.04X’e yükselmiş olup şirketlerin karlılıkları içinde finansman giderinin payı azalmaya başlamıştır. Yine finansman giderleri / satış oranı 2018 yılında yüzde 3,8 iken bu oran 2019 yılında yüzde 3,5, 2020 yılında yüzde 2,8 ve 2021 yılında yüzde 2,4 oldu. Ayrıca net finansal borç / EBİTDA rasyosunun da iyileştiğini görüyoruz ( EBİTDA Besfin tarafından hesaplanmıştır).
2019 yılı net finansal borç 1,764 milyar TL, EBİTDA 585 milyar TL ve NFB/EBİTDA = 3.02X
2020 yılı net Finansal Borç 2,204 milyar TL, EBİTDA 797 milyar TL ve NFB/EBİTDA = 2.77X
2021 yılı net Finansal Borç 3,169 milyar TL, EBİTDA 1,629 milyar TL ve NFB/EBİTDA = 1.95X
Şirketlerin 2018 yılında 274 milyar dolan olan döviz kredileri azalarak 2022/Temmuz itibariyle 225 milyar dolara gerilemiştir ve FX kredilerden şirketler hızlıca uzaklaşmaktadır. Zaten dolar ve Euro maliyetleri de oldukça arttı. Bir yıl önce “0”a yakın veya negatif olan faizler şimdi 1 yıllık LİBOR yüzde 5,37 ve Euribor ise yüzde 2,567’dir.
Sonuç, yılı bitirdiğimiz 2022 ve gelecek 2023 yılında da trendin devam edeceğini ve TL reel ticari kredi faizinin negatif olacağını düşünüyoruz.