“Teselli etmiyor gönlümü ihracatın yıldızları ödülü bu sene”

Egeli ihracatçılar 2024 yılına “mevcudu koruma” hedefiyle başlamışlardı. Nitekim yılı da o şekilde tamamladılar. Ama hedefi tutturmak kadar, bu süreçte nelerden vazgeçildiği de önemli. Bir yanda artan maliyetler, bir yanda yerinde sayan kurlar. Karlılığı zaten unutan ihracatçılar, yaptıkları satışa paralel ölçüde ceplerinden yediler 2024’te. Yani ne kadar çok ihracat yaparlarsa o kadar zarar ettiler. “Yapmasınlar o zaman” demek kolay. Bir pazarda kalmanın en önemli şartı istikrar. Hiçbir alıcı, “bu sene bizde işler kötü, satış yapamayacağız” diyen bir satıcıyla çalışmak istemez. İhracatçılar, pazarlarını kaybetmemek için, yani her şeye rağmen hala güzel günler görecekleri umudunu taşıdıklarından, zararına da olsa satışlarını sürdürdüler. “Bu sene de böyle olsun” diyerek pazar kaybetmek yerine para kaybetmeyi tercih ettiler.

Böylesi bir yılın sonunda Ege İhracatçı Birlikleri (EİB), yüksek satış performansı gösteren üyelerini ödüllendirdi. 20 kategoride ülke ihracatına toplam 7.4 milyar dolarlık katkı sunan 60 firma EİB’den ödül kazandı.

Üçüncü sıraya yeni bir firma geldi

Gelelim ödül gecesine… 60 firmanın isimlerini bu yazıya tek tek sığdırmamız mümkün değil. Tören sonrası gazetemizin sayfalarında yer verdiğimiz için burada ilk üçü hatırlatmakla yetinelim. Petkim ve Pergamon Status bu sıralamanın gediklileri olarak yine ilk iki sırayı paylaşırken, bu yıl üçüncülük koltuğunda yeni bir isim olarak Kılıç Deniz Ürünleri yer aldı.

Törene konuk olarak katılan Türkiye İhracatçılar Meclisi Başkanı Mustafa Gültepe, çok zor geçmesine rağmen 2024’te ülke ihracatını yüzde 2.5 artırmayı başardıklarına dikkat çekti. Enflasyona ellerinden gelen desteği verdiklerini anlatan Gültepe, finansal tedbirlere yönelik düzenlemelerden sanayiye bir türlü sıra gelmediğini, bu durumun sürmesi halinde üretim ve ihracatın sürdürülebilir olma özelliğini kaydedeceğini vurguladı.

Karalılık yılı, karlılık yılı

EİB Koordinatör Başkanı Jak Eskinazi, 2024’ü TİM Başkanı Gültepe ile benzer ifadelerle anlatırken, 2025’i de hedef ve beklentileri açısından “kararlılık yılı” adıyla özetledi. Şüphesiz ihracatçılar “kararlılık” ifadesinin yanına “karlılık”ı da eklemek için çalışacaklar ama bunun için ilk şart maliyetler ve kurlardaki artışların paralel ilerlemesi. Eskinazi, döviz kurlarının enflasyon kadar artması durumunda iki haneli artış oranlarının yakalanabileceği görüşünde. Bu, EİB’in 20 milyar doları aşması ve Türkiye’nin 280 milyar dolarlık ihracat hedefine daha fazla katkı koyması anlamına geliyor.

Geçen sene EİB çatısı altında 8 binden fazla firma ihracat yaptı. İhracatçı sayısının artması, ihracatın artması kadar önemli. Ama asıl önemli olan ihracatın kalitesinin artması. Türkiye’nin kilogram başına ortalama ihraç değeri uzun zamandır 1.5 dolar dolayına demirledi. Türkiye ihracatının yürümeyi bırakıp koşmaya başlaması için bu rakamın artırılması şart. Bu konuda en büyük görev elbette ihracatçı firmalara düşüyor ama mevcut konjonktürde bırakın yürümeyi, ayakta kalmakta bile zorlanan ihracatçılardan koşmalarını beklemek hiç gerçekçi değil.

“Bana beni övme, bana para ver”

Ödül, her ne durumda olunursa olsun mutluluk veriyor. EİB’in töreninde de ödül alanların mutluluğu yüzlerden okunuyordu ama hem kürsüde yapılan konuşmalarda, hem yüz yüze yaptığımız görüşmelerde ihracatçılar öncelikle destek beklentilerini dile getirdiler. Vizontele filmini çoğunuz izlemişsinizdir. Hayata dokunuyor olması nedeniyle filmdeki pek çok repliği günlük yaşantımızda sık sık kullanırız. Bunlardan biri de Cem Yılmaz’ın canlandırdığı Fikri karakteri tarafından kullanılan, “bana beni övme, bana para ver” repliği. Filmdeki durum ihracatçıların yaşadıklarından farklı olsa da, replikte olduğu gibi ihracatçılara bırakılsa karlı bir ihracat performansını, zarar ederek ihracatın yıldızı olmaya tercih ederlerdi mutlaka. Doğan Canku’nun Gecelerim şarkısı da duruma uyuyor biraz: “Teselli etmiyor gönlümü / Ne yıldız ne de ay bu gece.” 2025 de 2024’le aynı şekilde giderse ihracatın yıldızı olmak ihracatçıları teselli etmeyecek.