Temenni ile tahmin açmazındaki Orta Vadeli Program
Batı dillerinde hatır, gönül, vefa gibi kelimeler yoktur. Zira o dili var eden sosyolojide; bu kavramlarla örtüşen duygular yoktur. Bizim dilimizde de vizyon, misyon, strateji, plan gibi kelimeler yoktur. Zira bizler önce ateş eder, sonra nişan alırız; kervan yolda düzülür ve gözüyle düşünürüz.
Şu bizim beş yıllık kalkınma planlarımıza bakın, bütçe planlarına bakın bir de dün gündüz gözüyle açıklanan orta vadeli programa bakın. Geçen yılki gece yarısı yayınlanmış, Merkez Bankası da Hazine de Resmi Gazete’den okumuşlardı. Bu defa gündüz gözüyle gördük, inşallah vaat ettiklerini de dünya yüzüyle görmek nasip olur.
AYNI BÜYÜME RAKAMINA 9 KAT FAZLA ENFLASYONLA ULAŞILACAK
Vaat ettiklerine bakıyoruz; Gelecek yıl %5 büyüyecekmişiz. İşsizlik 2024’te tek hane olacakmış. Cari denge iyileşecek, dolar 2023’ü 21 lira 52 kuruş ile bitirecekmiş. Enflasyon mu? Sabredin; 2025’te tek hane… Kısaca; önceki programdan salgını çıkarmış, küresel sıkıntıları eklemiş ve servis etmişler.
Şu enflasyona özel bir bakış atmakta fayda var zira Hükümet, enflasyonu sahiplenmemiş gibi davranıyor. Enflasyonda bir önceki programda;2022 yılında %9,8, 2023’te %8 ve 2024’te %7,6 öngörülürken, bu programda 2022 için %65, 2023’te %24,9 ve 2024’te %13,8 ve 2025’te %9,9…
Kısaca ancak 3 yıl sonra tek rakamlı enflasyon öngörüyor bu OVP yazarları… İşsizlik ve cari denge mi? Onu da unutmamışlar; cari açığın GSMH’ye oranı bu yıl %10,8 öngörülürken 2024 ve 2025’te %9,9 ve %9,6 olacakmış. Cari denge ise gelecek yıl -%2,5 ve GSMH ise bu yılsonu; 808 milyar $’a çıkarmış.
İKİ SORU İKİ CEVAP
Bu plan tutar mı?
En az geçen yılki kadar tutar.
Peki, bu OVP ne işimize yarayacak?
Temenni ile tahmin arasındaki açmazda, “iyi niyet temennisi” olarak kabul edebiliriz. Gerçekleşmesi için öncelikle planın iç tutarlılığı olması, Heterodoks saplantısından arındırılması ve planları gerçekleştirecek projeler üzerinden siyasi istikrar gerekiyor.
NOT
PLANI FİLANI BOŞVER DOLAR NE OLUR?
Herkesin kafasındaki soru budur. OVP filan hikâye… Vatandaş, iş insanları ve yatırımcılar, dolar kurunu merak ediyor ve diğer parametreleri gözeten, sadece işin uzmanları… Dolar kuru için OVP’nin vaadine bakıyoruz; 2023 için ortalama 21, 52 lira. 2024 için ortalama 24,62 lira ve 2025 için ortalama 25,77 lira.
İyi de doların en iyi ihtimalle enflasyon kadar artacağını hesaba katanlar soruyor; gelecek yılda %14,4, 2023’te %4,6 enflasyon mu gerçekleşecek? Bu yılsonu için yapılan tahminlerin gerçeklikle bağından söz etmiyorum bile.
Neticede bir OVP daha temenniler manzumesi olarak Resmi Gazete üzerinden ekonominin kayıtlarına düşülmüştür. Tutar mı tutmaz mı umudu taşıyanlara bir yöntem önerisi; “şimdiye dek programlayabildiklerimiz, şimdi programladıklarımızın teminatıdır.”