TCMB'nin temel amacı fiyat istikrarını sağlamaktı(r)

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanunu (Görev ve Yetkiler, madde:4). TCMB, kendisine yasayla verilen “fiyat istikrarını sağlama” görevinin neden önemli olduğuna ilişkin olarak diyor ki, fiyat istikrarının sağlanmasıyla;

- Ekonomide büyüme potansiyeli artar,

- Faiz oranları daha düşük olur, - Verimsiz harcama ve yatırımlar azalır, - Para ikamesi (dolarizasyon) azalır,

- Gelir dağılımının bozulması önlenir…

Devam ediyor:           

Fiyat istikrarının sağlandığı bir ekonomide faiz oranları daha düşük olur. Özetle diyor, TCMB; “Yüksek enflasyon sebep, yüksek faiz sonuçtur.” (https://tcmb.gov.tr/ wps/wcm/connect/TR/TCMB+TR/Main+Menu/ Banka+Hakkinda/Sikca+Sorulan+Sorular)        

Merkez Bankası, fiyat istikrarını sağlamak ve fiyatlar genel seviyesini yani enflasyonu düşük tutmak için kullanacağı temel aracın, “politika faizi” olduğunu söylüyor. Kısa süre önce resmi ağızlardan TCMB’nin belirlediği politika faizinin artık “önemsizleştirildiği” açıklaması geldi. Bu açıklama, gerçekte fiili durumun teyidi niteliğinde. Zaten politika faizi ile kredi-mevduat faizlerinin birbirinden koptuğu ve aradaki makasın hızla açıldığı dikkate alındığında, TCMB’nin belirlediği faiz oranı üzerinden iktisadi faaliyet ve fiyatlar genel seviyesini etkileme gücünün de ortadan kalktığı açık ve net.            

Enflasyonla mücadelenin temel aracı olan politika faizi işlevsizleştirildiyse, buradan enflasyonla mücadelenin de terkedildiği ya da market denetimlerinin “başarı”sına bırakıldığı sonucunu çıkarmak mümkün.          

Esasen, ortada enflasyonla mücadeleye ilişkin başarılı bir politikadan da söz etmek mümkün değil. Merkez Bankası, 2006 yılından bu yana fiyat istikrarı için “Enflasyon hedeflemesi rejimi”ni uyguluyor. Aradan 16 yıl da geçti; enflasyon hedefinin ( ± 2 puan “belirsizlik” ya da “hoşgörü” aralığı ile) tutturulduğu yıl sayısı sadece 5. Bunlardan ikisi, küresel finans krizinin yaşandığı 2009 ve izleyen 2010 yılı… Bu iki yılda temkinli düzeyde belirlenen enflasyon hedefinin altında kalınmış. 2012 yılından bu yana TCMB’nin hükümetle birlikte belirlediği yıllık enflasyon hedefi yüzde 5. Geçen 10 yılda gerçekleşen ortalama enflasyon ise yüzde 13…       

Gelinen noktada enflasyonla mücadele aracını (politika faizi) bir kenara bırakmış Merkez Bankası'ndan enflasyon hedefi belirlemesi ve bu hedef üzerinden piyasalara yön göstermesinin ne ölçüde mümkün ve ne ölçüde inandırıcı olacağı ise artık bir büyük büyük soru işareti…