Tarımın finansmanında Ziraat Bankası’nın önemi

Resmi Gazete’de 6 Nisan 2022 tarihinde yayınlanan Cumhurbaşkanlığı Kararı ile düşük faizli tarımsal kredilerin limitlerinde önemli oranda artışlar yapıldı. Bu karara uygun olarak Ziraat Bankası mevcut kredi uygulamalarında değişikliğe giderken bir yandan da yeni krediler, yeni ürünlerle tarımda yeni bir finansman modeli ortaya koyuyor.

Dün ayrıntılarını yazdığımız ‘Tarım Ekosisteminin Finansmanı’nın yanı sıra yeni dönemde kooperatiflerin katma değerli üretimlerini, sözleşmeli üretimi, lisanslı depo ve soğuk hava depo işletmeciliği gibi birçok konuda yeni finansman olanakları sunan Ziraat Bankası başka bankalardan kredi kullanan çiftçilere tarım transfer kredisi ile üretimin devamlılığı için adım atıyor.

Ziraat Bankası genel Müdürü Alpaslan Çakar ile sohbetimizin büyük bölümünü dün yazdık. Bu yazıda bazı önemli ayrıntıları paylaşmak istiyorum.

Tarımsal krediler 167 milyar liraya ulaştı

Ziraat Bankası ve diğer bankaların kullandırdığı toplam tarımsal kredi miktarı 12 Nisan 2022 tarihi itibariyle 167 milyar liraya ulaştı. Bunun 120 milyar lirasını Ziraat Bankası kullandırdı. Ziraat Bankası’nın payı yüzde 69 olurken diğer bankaların payı yüzde 31oldu.

Bu 120 milyar liralık kredinin dağılımına bakıldığında hayvansal üretim için 50.6 milyar lira, tarımsal mekanizasyon kredileri 20.9 milyar lira, bitkisel üretim için 46.4 milyar lira, su ürünleri sektöründe ise 1,5 milyar lira kredi kullandırıldı. Kredi kullanan çiftçi sayısı 733 bin civarında.

Toplam 120 milyar liralık kredinin yüzde 35’i yatırım kredisi. Yüzde 83’ü faiz destekli kredilerden oluşuyor. Sadece 2022 yılının ilk 3 aylık döneminde 27,4 milyar liralık kredi kullandırıldı. Bu geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 37 daha fazla.

Şehirden ipotek, traktöre haciz uygulamamız yok

Ziraat Bankası Genel Müdürü Alpaslan Çakar gazetecilerle sohbette özellikle çok tartışılan iki konuda önemli açıklamalar yaptı. Çakar, çiftçinin krediye ulaşamaması gibi bir durumun asla söz konusu olmadığını belirterek: “Tarımın finansmanı konusunda önemli bir sorun yok. Kredi kullanmak isteyen çiftçiye gerçekten kredi anlamında çok büyük destek var. “Şehirden ipotek almadan kredi verilmiyor” sözü ise tam bir şehir efsanesi. Kredi teminata verilmez, üretim, faaliyet döngüsüne verilir. “Kredini ödemezsen evini, tarlanı alırım” derseniz o kredi zaten baştan batık demektir. Hangi tarla kredi teminatına uygun diye bakmıyoruz. Diyelim teminat olarak aldınız. Diyarbakır’daki bir tarlayı kredi teminatı olarak alsanız, bu tarlayı kime satacaksınız. Bu bile çok ciddi bir sorun.”

Banka olarak çiftçinin traktörüne haciz götürmediklerini de özellikle vurgulayan Alpaslan Çakar: “Ziraat Bankası olarak traktöre haciz uygulaması yapmıyoruz. Tövbe. Çiftçinin üretim aracına haciz yapmıyoruz. Böyle bir uygulamamız asla yok. Özellikle bunu belirtmek istiyorum” dedi.

Büyükbaş hayvancılığa yeni destek 31 Mayıs’ta başlıyor

“Köyümde yaşamak için bir sürü nedenim var” projesi ile küçükbaş hayvancılıkta üretimi ve hayvan sayısını artırmak için çalışan Ziraat Bankası bu projeyi 31 Mayıs itibariyle büyükbaş hayvancılıkta da uygulayacak.

Ziraat Bankası Genel Müdür Yardımcısı Ferhat Pişmaf’ın basınla sohbet toplantısında yaptığı sunumda bu projeye ilişkin şu bilgiler verildi. Küçükbaş hayvancılık için 36 Valilik projeye katıldı. Bugüne kadar 5 bin 554 üretici bu projeden yararlandı. Üreticiler 570 bin 420 baş koyun/ keçi aldı. Bunun için 721 milyon liralık kredi kullandırıldı. Proje valilikler ve özel sektörle işbirliğine dayalı gerçekleştiriliyor. Küçükbaş işletmelerinde hayvan sayısının arttırılması hedefleniyor. Kredinin teminatı hayvan rehni şeklinde uygulanıyor. Bugüne kadar 150 bin liraya kadar verilen kredi limiti 12 Nisan itibariyle 250 bin liraya çıkarıldı ve 7 yıla kadar vadeli kullanılabiliyor. Verilen kredinin 200 bin lirası faizsiz kullanılabiliniyor. Bu proje 31 Aralık 2022 tarihinde sona eriyordu, 31 Aralık 2023’e kadar uzatıldı. Köyümde yaşamak için bir sürü nedenim var projesi büyükbaş hayvancılıkta da 31 Mayıs’ta uygulamaya başlanacak.

Sözleşmeli üretim için 300 firma ile görüşülüyor

Ziraat Bankası’nın yeni dönemde üzerinde en çok durduğu konulardan birisi de sözleşmeli üretim. Ziraat Bankası Genel Müdürü Alpaslan Çakar, sözleşmeli üretim konusunda 1400 firma belirlediklerini ve bunların 300’ü ile görüştüklerini, benzer bir çalışmanın lisanslı depoculuk, soğuk hava depoculuğu konusunda da yapıldığını ifade etti.

Takipteki kredilerde 3 bin çiftçi başvurdu

Ziraat Bankası Genel Müdürü Alpaslan Çakar’ın verdiği bilgiye göre, bankanın takipteki tarımsal kredilerin toplam kredilere oranı 2019 yılında yüzde 2.05 iken şu anda yüzde 0.82’ye geriledi. Takipteki kredi tutarı 982 milyon lira. Son bir yılda yüzde 16 düşüş kaydedildi.

Takipteki kredilerle ilgili iki farklı ödeme seçeneği sunulurken bugüne kadar 8 bin çiftçiden 3 bini başvurarak borcunu ödedi veya taksite bağladı. Çiftçilere bu konuda iki seçenek sunuluyor.

31 Aralık 2021 itibari ile kredileri takibe düşmüş tarımsal üretime devam eden üreticiler için birinci seçenek defaten ödeme. Yani borcunu bir seferde ödeme. Bu seçenekte anapara artı diğer masraflar defaten ödendiğinde kredinin takibi intikal ettiği tarihten sonraki dönem için temerrüt, gecikme, cari ve benzeri adı altında herhangi bir faiz alınmıyor. Bu imkândan yararlanan 1817 üretici toplam 142 milyon lira tutarında borcunu defaten ödeyerek kapattı.

İkincisi ise taksitli ödeme seçeneği. Talep tarihine kadar gecikme faizi yerine normal kredi faizi ile hesaplanacak toplam borç sonraki dönemde faizsiz olarak 60 aya kadar taksitlendiriliyor. Bu imkândan yararlanan 1066 üretici toplam 134 milyon lira tutarındaki borcunu taksitlendirdi. Uygulama 30 Haziran 2022 tarihine kadar devam ediyor.

Arıcılara “Altın kovan” kredisi

Yeni başlatılan bir başka kredi ise arıcılarla ilgili. Altın kovan kredisi faal olarak aracılık yapan kapasitesini 50 arılı kovan ve üzerine taşıyacak olanlara 150 bin liraya kadar yatırım ve işletme kredisi veriliyor.

Üreten kooperatif kredisi 

Ziraat Bankası yeni dönemde kooperatiflere daha fazla destek olmak için “ Üreten Kooperatif Kredisi” verecek. Üreten kooperatif kredisi, kendi adına tarımsal üretim yapan ortaklarını organize ederek birlikte üretim yaptıran, ortakları tarafından üretilen ürünleri işleyerek katma değerli ürüne çeviren, kendisi ya da ortakları tarafından üretilen ürünleri pazarlayan satan, ortakların ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla toplu girdi tedarik eden, asgari 30 ortağı bulunan 1163 sayılı Kanun kapsamındaki üretim kooperatifleri yararlanabilecek Burada amaç hammadde yerine katma değerli nihai ürün üretimine ve birlikte iş yapma kültürünü desteklemek.

Bu kapsamda 15 milyon liraya kadar 2 yıl anapara ödemesiz toplam 10 yıla kadar yatırım kredisi ve 36 aya kadar işletme kredisi verilecek. Yatırım kredilerinde yüzde 20 özkaynak şartı aranırken, işletme kredilerinde böyle bir şart yok. Bu kredilerde yüzde 50 faiz indirimi uygulanacak. Bu kredi 31 Aralık 2023 tarihine kadar geçerli olacak.

Özetle, Ziraat Bankası tarımın finansmanındaki en önemli aktör. Bu nedenle yakından izlenmesi gereken bir kurum. Attığı her adım, geliştirdiği her ürün tarımı doğrudan etkiliyor. Biz de yakından izliyoruz. Genel Müdür Alpaslan Çakar’ın dikkat çektiği gibi çok kredi verilince “çiftçiyi borca boğdular” deniliyor, kredi az olunca “çiftçiyi desteklemiyorlar” deniliyor. Doğrusu tarım için, çiftçi için, tüketici ve ülke için en doğru olanı yapmaktır.