Tarımda düşük faizli kredi limitleri ve kriterleri değişti

Hazine destekli düşük faizli tarım kredileri kararnamesi 1 Ocak 2024 itibariyle yürürlüğe girdi. Ziraat Bankası ve Tarım Kredi Kooperatifleri tarafından 2024, 2025 ve 2026 yılında tarımda kullandırılacak hazine destekli düşük faizli yatırım ve işletme kredi limitlerinde ve kriterlerinde çok önemli değişiklikler yapıldı.

Resmi Gazete’nin 30 Aralık 2023 tarihli sayısında yayımlanan Cumhurbaşkanlığı’nın “T.C. Ziraat Bankası AŞ. ve Tarım Kredi Kooperatifleri’nce Tarımsal Üretime Dair Hazine Faiz Destekli Yatırım ve İşletme Kredisi Kullandırılmasına İlişkin Karar”ı ile hem kredi limitleri artırıldı hem de kredi kullananlar için kriterlerde değişiklikler yapıldı. Karar, 1 Ocak 2024 itibariyle yürürlüğe girecek ve 31 Aralık 2026 tarihine kadar uygulanacak.

Kredi limitleri her yılın sonunda revize edilecek

Cumhurbaşkanlığı kararı, 2024- 2025 ve 2026 yıllarını kapsıyor. Her yılın sonunda kredi üst limitleri revize edilecek. Kararda buna ilişkin şu bilgiye yer verildi: “Bu kararın yürürlükte olduğu dönem boyunca kredi üst limitleri her yılın sonunda, takip eden yılın ocak ayının birinci gününden itibaren geçerli olmak üzere Türkiye İstatistik Kurumu tarafından periyodik olarak yayımlanan Tarımsal Girdi Fiyat Endeksine göre revize edilir. İlgili yıl içinde en son yayımlanmış olan endeks ve bir önceki yıl içinde en son yayımlanmış olan endeks arasındaki yüzdesel değişim esas alınarak kredi üst limitleri aynı yüzdesel değişim oranında revize edilir. Elde edilen değeri aşmamak kaydıyla her bir konu başlığı için kredi üst limiti son altı hanesi sıfır olacak şekilde belirlenir.”

Tarım Bakanlığı Karar’da etkili oldu

Düşük faizli tarımsal yatırım ve işletme kredilerinin kullanılmasında daha önceki kararnamelerde olmayan yeni kriterler getirildi. Bu kriterlerin önemli bir bölümünü Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından gündeme getirilen planlı üretim, sözleşmeli üretim, organize tarım bölgesi ve birinci derecede tarımsal amaçlı örgüt oluşturdu. Daha önceki kararnamede yer alan, bazı destekleme konuları yeni kararnamede yer almadı. Kendi yemini üretme, mera kullanımı, kadın ve genç çiftçi/girişimci, yenilenebilir/ atık enerji kullanımı gibi kriterler yeni kararnamede de dikkate alınacak.

Doğal afetler nedeniyle kredilerin ertelenmesi/taksitlendirilmesi

Cumhurbaşkanlığı Kararı’nda uygulama dönemde yaşanacak doğal afetler nedeniyle kredilerin ertelenmesi veya taksitlendirilmesi de öngörülüyor. Kararda: “Kararlar kapsamında kullandırılan krediler, krediye konu ürünlerin/varlıkların 1/1/2024-31/12/2026 tarihleri arasında meydana gelebilecek doğal afetlerden etkilendiğinin tespit edilmesi halinde, aşağıdaki usul ve esaslar kapsamında kalmak kaydıyla, Ziraat Bankası ve T arım Kredi kooperatifleri’nin kendi usul, esas ve mevzuatı çerçevesinde, vade tarihinden/hesap devresinden/ taksit tarihinden itibaren ertelenebilir ya da taksitlendirilebilir. Bu Karar ile taksitlendirilen tutarlar erteleme kapsamında yer almaz.” deniliyor.

Üretim konularına göre kredi üst limitleri ve faiz oranları

1- Sütçü ve kombine sığır yetiştiriciliği kredi limiti 60 milyon lira

Cumhurbaşkanlığı’ nın 30 Aralık 2023 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan Kararı ile daha önce kredi üst limiti 40 milyon lira olan sütçü ve kombine sığır yetiştiriciliği yatırım ve işletme kredisi üst limiti 60 milyon liraya çıkarıldı. Yatırım ve işletme kredisinde yüzde 50 faiz indirimi uygulanacak. Yatırım ve işletme kredisinde 8 kriter yerine getirildiğinde faiz indirimi yüzde 100’e ulaşabiliyor. Bu kriterler arasında planlı üretim yapanlara ilave yüzde 20, kadın ve genç çiftçilere ilave yüzde 15, organize tarım bölgesi yatırımlarına ilave yüzde 15, birinci derecede tarımsal amaçlı örgütlere ilave yüzde 10, yenilenebilir/ atık enerji kullananlara yüzde 5 faiz indirimi uygulanacak. Sözleşmeli üretim yapanlara işletme kredisinde yüzde 15, atıl işletme alımında yatırım kredilerinde yüzde10, kendi yemini üreten, mera kullanımı olanlara yatırım kredisinde yüzde 10 ilave faiz indirimi uygulanacak. Uygulanacak en yüksek indirim oranı yüzde 100 olacak.

2- Damızlık düve yetiştiriciliği kredi kapsamından çıkarıldı

Önceki kararnamede kredi üst limiti 20 milyon lira olarak uygulanan damızlık düve yetiştiriciliğinin yeni kararnamede yer almaması dikkat çekiyor.

3- Büyükbaş hayvan besiciliği kredi limiti yüzde 100 arttı

Kredi üst limiti yüzde 100 artırılan büyükbaş hayvan besiciliği üretiminde kredi üst limiti 20 milyon liradan 40 milyon liraya yükseltildi. Sütçü ve kombine sığır yetiştiriciliğinde olduğu gibi büyükbaş hayvan besiciliğinde de yatırım ve işletme kredisinde yüzde 50 faiz indirimi uygulanacak. Belirlenen 9 kritere göre faiz indirim oranı yüzde 100’e ulaşabilecek.

4- Küçükbaşa 50 milyon liraya kadar kredi

Kredi üst limiti 25 milyon liradan 50 milyon liraya çıkarılan küçükbaş hayvancılıkta yatırım ve işletme kredisinde faiz indirimi yüzde 75 olarak uygulanacak. Belirlenen kriterler yerine getirildiğinde faiz indirimi yüzde 100’e çıkabilecek.

5- Hastalıktan ari hayvan yetiştiriciliğine 80 milyon liraya kadar kredi

Mevcut uygulamadaki kararnamede yer almayan hastalıktan ari hayvan yetiştiriciliği yeni kararnamede ayrı bir başlık olarak yer aldı. Üst limiti 80 milyon lira olarak belirlenen hastalıktan ari hayvan yetiştiriciliğinde hem yatırım hem de işletme kredisinde faiz indirimi yüzde 70 olarak uygulanacak. Belirlenen; sözleşmeli üretim, Avrupa Birliği onaylı süt çiftliği, yurt içinde doğan veya genomik testten geçmiş hayvan alımı/kullanımı, kadın ve genç çiftçi, yenilenebilir enerji, organize tarım bölgesi yatırımları, birinci derecede tarımsal amaçlı örgüt kriterlerini yerine getirildiğinde faiz indirim oranı yüzde 100’e ulaşabilecek.

6-Arıcılık kredisi 5 milyon liradan 10 milyon liraya çıktı

İşletme ve yatırım amaçlı kredilerde arıcılık için daha önce 5 milyon lira olan kredi üst limiti yüzde 100 artışla 10 milyon liraya çıkarıldı. Arıcılık kredilerinde uygulanacak faiz indirimi yüzde 50 olarak belirlendi. Fakat, 4 kriter yerine getirildiğinde yatırım kredilerinde en çok yüzde 85, işletme kredilerinde yüzde 100 faiz indirimi uygulanabilecek.

7- Kanatlı ve kanatlı damızlık kredisi birleştirildi

Uygulamadaki kararnamede “kanatlı sektörü” ve “kanatlı sektörü damızlık yetiştiriciliği” olarak iki ayrı kalemde uygulanan düşük faizli kredi uygulaması, yeni kararnamede “kanatlı sektörü” olarak tek başlık altında yer aldı. Üst limiti 20 milyon lira olarak belirlenen kanatlı sektörü için yatırım kredilerinde yüzde 25, işletme kredilerinde yüzde 50 faiz indirimi uygulanacak. Belirlenen kriterler yerine getirildiğinde yatırım ve işletme kredilerinde faiz indirim oranı yüzde 100’e ulaşabilecek.

8- Su ürünleri kredi limitinde büyük artış

Kredi üst limiti en çok artırılan sektörlerden birisi su ürünleri oldu. Su ürünleri sektörü için verilecek düşük faizli kredinin üst limiti 15 milyon liradan 40 milyon liraya yükseltildi. Kredi için uygulanacak faiz indirim oranı yüzde 50 olarak uygulanacak. Belirlenen kriterler yerine getirildiğinde faiz indirim oranı yüzde 100’e çıkabilecek.

9- Temel hayvansal üretimde farklı faiz uygulaması

“Geleneksel(yaygın) hayvancılık” kredilerinin adı yeni kararnamede “temel hayvansal üretim” olarak değiştirildi. Üst limiti 5 milyon liradan 10 milyon liraya çıkarıldı. Bu kredilerde 200 bin liraya kadar yüzde 100 faiz indirimi uygulanıyordu. Yeni kararnamede 300 bin liraya kadar olan kredilerde yüzde 100 faiz indirimi uygulanacak, 300 bin liranın üzerindeki kredilerde ise yüzde 50 faiz indirimi olacak. Belirlenen kriterler yerine getirildikçe faiz indirim oranı yüzde 100’e ulaşacak.

10- Kapalı ortamda bitkisel üretime 100 milyon lira kredi

Önceki kararnamede “kontrollü örtü altı üretim” olarak geçen üretim konusu yeni kararnamede “kapalı ortamda bitkisel üretim” olarak değiştirildi. Kredi üst limiti 50 milyon liradan 100 milyon liraya çıkarıldı. Yatırım ve işletme kredilerinde yüzde 50 olan faiz indirim oranı 9 farklı kriter yerine getirildikçe faiz indirimi yüzde 100’e kadar ulaşabilecek.

11- Yem bitkisi üretiminde yüzde 75 faiz indirimi

Yem bitkisi üretiminde kredi üst limiti 10 milyon liradan 20 milyon liraya çıkarıldı. Faiz indirim oranı ise hem yatırım hem de işletme kredilerinde yüzde 75 olarak belirlendi. Belirlenen 5 kritere göre faiz indirimi yüzde 100’e çıkabilecek.

12- Tohum, fide ve fidanda 80 milyon lira krediye sıfır faiz

Yurt içi sertifikalı tohum, fide ve fidan üretiminde 35 milyon lira olan kredi üst limiti yüzde 100’ün üzerinde artırılarak 80 milyon liraya çıkarıldı. Kredinin tamamı yüzde 100 faiz indirimli olarak verilecek, yani sıfır faiz uygulanacak.

13- Süs bitkileri ve tıbbi aromatik bitkilerde kredi limiti yüzde 100 arttı

Kredi limiti 15 milyon lira olan süs bitkisi, tıbbi ve aromatik bitkiler üretimindeki kredi üst limiti yüzde yüz artışla 30 milyon liraya çıkarıldı. Faiz indirim oranı yüzde 50 olan bu kredilerde kriterler yerine getirildikçe faiz indirimi yatırım kredilerinde yüzde 80’e, işletme kredilerinde yüzde 100’e ulaşacak.

14- Stratejik bitkisel üretim kredi kapsamından çıkarıldı

Önceki kararnamede kredi üst limiti 20 milyon lira olarak uygulanan stratejik bitkisel üretim kredileri yeni kararnamede yer almadı.

15- Meyve yetiştiriciliği ve bağcılık kredileri

Kredi üst limiti yüzde 100 artışla 20 milyon liradan 40 milyon liraya çıkarılan meyve yetiştiriciliği ve bağcılıkta faiz indirim oranı yüzde 75 olarak belirlendi. Kriterler yerine getirilerek yüzde 100’e kadar faiz indirimi alınabilecek.

16- Temel bitkisel üretimde yüzde 100’e kadar faiz indirimi

Kredi üst limiti 5 milyon liradan 10 milyon liraya çıkarılan temel bitkisel üretimde (eski adıyla geleneksel, yaygın bitkisel üretim) 300 bin liraya kadar olan kısmı için hem yatırım hem de işletme kredisinde yüzde 100 faiz indirimi uygulanacak. 300 bin liranın üzerindeki kredilerde ise faiz indirim oranı yüzde 50 olarak belirlendi. Kriterler yerine getirildikçe faiz indirimi yüzde 100’e kadar çıkabilecek.

17- Tarım makinelerinde farklı uygulama

Ziraat Bankası ve Tarım Kredi Kooperatifleri tarafından 2024-2026 yılları arasında uygulanacak düşük faizli kredi uygulamasında tarım makinelerinde 10 milyon lira üst limitli kredi sadece yatırım için verilecek. Bu kalemde işletme kredisi yok. Yüzde 50 faiz indirimli kredi, yurt içinde üretilen makine alımına ilave yüzde 20, birinci derecede tarımsal amaçlı örgütler için yüzde 10 ilave faiz indirimi uygulanacak. Kredide uygulanabilecek en yüksek faiz indirim oranı yüzde 85 olacak.

18- Traktörde kredi limiti 2 milyon lira

Traktör yatırım kredilerinde üst limit 1 milyon liradan 2 milyon liraya çıkarıldı. Faiz indirimi ise yüzde 25 olacak. Yurt içinde üretilen traktör alımında ilave yüzde 25 faiz indirimi uygulanacak. Birinci derecede tarımsal amaçlı örgütlere ilave yüzde 10 faiz indirimi olacak. Traktör kredisinde faiz indirimi en fazla yüzde 60 olacak.

Diğer kredilerde limit ve faiz oranları

* Basınçlı sulama sitemi yatırımlarında 15 milyon lira üst limitli yatırım kredisinde yüzde 75 oranında faiz indirimi uygulanacak, yurt içinde üretilen makine alımında yüzde 25 ilave faiz indirimi olacak.
* Tarım makineleri parkı için 20 milyon lira üst limitli yüzde 75 faiz indirimli yatırım kredisi verilecek.
* Arazi alımı(birleştirme) için 10 milyon lira üst limitli kredi yüzde 25 faiz indirimi ile uygulanacak.
* Lisanslı depoculuk yatırımlarına yüzde 50 faiz indirimli 150 milyon liraya kadar yatırım kredisi kullandırılacak.
* Elektronik Ürün Senedi(ELÜS) Kredisi kapsamında yüzde 100 faiz indirimli 15 milyon liraya kadar kredi verilecek.
* Soğuk hava deposu yatırımlarında 40 milyon lira üst limitli yatırım kredisi yüzde 50 faiz indirimli verilecek.
* Tarımsal ürünlerin işlenmesi için işletme ve yatırım kredisi üst limiti 30 milyon lira olarak belirlendi. Faiz indirim oranı yüzde 50 olacak. Organize tarım bölgesindeki yatırımlara yüzde 15 ilave faiz indirimi yapılacak.
* Sözleşmeli üretim yaptıran gerçek ve tüzel kişiler için 200 milyon liraya kadar yüzde 50 faiz indirimli işletme kredisi verilecek. Organize tarım bölgesindeki işletmelere ilave yüzde 20 faiz indirimi uygulanabilecek.
* Tarımsal elektrik bedeli için 5 milyon lira üst limitli işletme kredisi yüzde 100 faiz indirimli kullandırılacak.
* Tarımsal yenilenebilir enerji yatırımları için 15 milyon lira üst limitli yatırım kredisi yüzde 75 faiz indirimli uygulanacak, kriterler yerine getirildiğinde faiz indirimi yüzde 100 olabilecek.
* Biyo-tarım yatırımlarında yatırım ve işletme kredilerinde yüzde 50 faiz indirimli 15 milyon liraya kadar kredi verilecek.
* Tarımsal Ar-Ge(Araştırma geliştirme) için 10 milyon lira üst limitli kredi yüzde 50 faiz indirimli kullandırılacak.
* Kredi kullanımında sigorta zorunluluğu var

Kararname kapsamında kredi kullanımında sigorta yapılması zorunlu olacak. Söz konusu kararnamede sigorta ile ilgili şu değerlendirmeye yer veriliyor: “Karar kapsamında kredi kullanmak suretiyle yapılan yatırımlardan sigortaya konu olabilecek varlıklar (ahır, kümes, hayvan ve benzeri), krediye konu tarımsal ürünler ve doğrudan kredi konusu olmamakla birlikte, bu faaliyetin yapılabilmesi için gerekli girdilerin alınması amacıyla kredi kullanılan tarımsal varlıkların (örneğin, yalnızca yem giderlerinin finansmanı amacıyla kredi kullanılan hayvancılık faaliyetlerinde krediye konu olmasa da yem alımına konu hayvanlar ve benzeri) kredi tutarı üzerinden sigorta ettirilmesi zorunludur.

Kredi konusu varlığın 14/6/2005 tarihli ve 5363 sayılı Tarım Sigortaları Kanunu (TARSİM) kapsamında olması halinde Devlet Destekli Tarım Sigortası aranır. Sigorta mevzuatından kaynaklanan nedenlerle (dönem uyumsuzluğu ve benzeri) kredi kullandıranı sırasında sigorta yaptırılması mümkün olmayan tarımsal ürünlerin sigortası, kredi kullandıran tarihinden itibaren azami 6 ay içerisinde tamamlanır. Hayvansal üretim faaliyetleri ile ilgili sigortalar, Ziraat Bankası ve Tarım kredi Kooperatifleri’nin kendi usul ve esasları çerçevesinde geniş ya da dar kapsamlı olarak yapılabilir.”