Tarımda 2019'da neler oldu?

Tarım sektörü açısından 2019 çok hareketli bir yıl oldu. Yerel seçim,15 yıl sonra yapılan 3.Tarım ve Orman Şurası, ithalat kararnameleri, gıda fiyatları, destekler ve daha birçok konu gündem oluşturdu.

Tarımda hemen her gün bir olay, bir gelişme oldu. Biz bunlardan sadece 19 tanesini paylaşabiliyoruz. Tarımda 2019'daki gelişmeleri satır başlarıyla şöyle sıralayabiliriz:

1- Geçmiş yıllarda olduğu gibi 2019'da da ithalat kararları tarımda en çok konuşulan, tartışılan konular oldu. Yılın hemen başında 16 Ocak’ta Cumhurbaşkanlığı kararı ile Toprak Mahsulleri Ofisi’ne sıfır gümrükle 1 milyon ton buğday, 700 bin ton arpa, 700 bin ton mısır, 100 bin ton pirinç ve 100 bin ton bakliyat(nohut, mercimek, kuru fasulye, bakla) ürünleri olmak üzere toplamda 2.6 milyon tonluk ithalat yetkisi verildi. Kararda 15 Aralık 2019'da yapılan değişiklikle buğday için verilen 1 milyon tonluk ithalat yetkisi 1.5 milyon tona çıkarıldı. Soğan ithalatı için yüzde 49.5 olan gümrük vergisi 15 Ocak'ta sıfırlandı. Ayrıca 200 bin ton patates ithalatına izin verildi. Resmi Gazete'de 3 Mayıs'ta yayımlanan karar ile 100 bin ton ayçiçeği tohumunun sıfır gümrükle ithalatına izin verildi.
2- Gıda fiyatları yıl boyu tartışıldı. Ocak ayında yüzde 6.43 ile gıda fiyatları son 16 yılın en yüksek seviyesine ulaştı.
3- Yaş sebze meyve fiyatlarındaki artışın önlenmesi ve fiyat istikrarının sağlanması amacıyla Ziraat Bankası seracılık yatırımlarının desteklenmesi için kredi paketi uygulamaya başladı.

Semerat Holding rafa kalktı

4- Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından hazırlanan “Tarımda Milli Birlik Projesi” 25 Nisan 2019 tarihinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın katılımı ile Külliye’de kamuoyuna açıklanacaktı. Duyurular yapıldı, davetiyeler gönderildi. Bu toplantıdan 8 gün önce Tarımda Milli Birlik Projesi'ni ele geçirerek 17 Nisan'da DÜNYA Gazetesi'nde manşetten yayınladık. Semarat adında bir holdingin kurulması, tarımın büyük ölçüde bu holdinge devrini öngören, bakanlığın taşra teşkilatının kapatılmasını, tarımda birlik ve örgütlerin yer almayacağı bu modele tarım sektöründen, bakanlık taşra teşkilatından ve birçok kesimden büyük tepki gördü. Sektör temsilcileri Cumhurbaşkanı Erdoğan'a ulaşarak bu projenin uygulanamayacağını söyledi. Türkiye Tohumcular Birliği projenin anayasaya aykırı olduğunu duyurdu. Cumhurbaşkanı 25 Nisan'daki toplantıyı iptal etti ve proje rafa kaldırıldı.

Ziraat Bankası faiz artırdı

5- Ziraat Bankası tarım kredilerinde uyguladığı faiz oranlarını 2013 yılından bu yana ilk kez artırdı. Bakanlar Kurulu kararı ile Ziraat Bankası ve Tarım Kredi Kooperatifleri tarafından tarımsal üretime dair düşük faizli yatırım ve işletme kredilerinin faiz oranları da değişti. Buna göre, 2 Mayıs 2019 tarihi itibariyle tarım kredilerinin faiz oranı yüzde 16’ya çıkarıldı. Daha önce yüzde 8 ile 12 arasında değişen faiz oranları tüm kredilerde yüzde 16’ya çıkarıldı. Faiz indirimi yüzde 16 üzerinden yapılıyor.

Canlı hayvan ve ette ithalat arttı zarar büyüdü

6- Et ve Süt Kurumu’nun “2018 Sektör Değerlendirme Raporu”na göre kırmızı et ithalatı 2018’de miktar bazında yüzde 233 artarken değer bakımında yüzde 106 oranında artış gösterdi. 2018 yılında kemiksiz kırmızı et ithalatındaki artış yüzde 3 bin 488 olduğu dikkat çekti. Canlı hayvan ithalatında yüzde 54 oranında artış kaydedildi. Et ve Süt Kurumu, 2017 yılında 279 milyon lira kâr açıklarken, 2018’de 491 milyon lira net zarar açıkladı.
7- Kırmızı ette tam bir skandal yaşandı. Türkiye, bir yandan canlı hayvan ve et ithal ederken Et ve Süt Kurumu depolarında oluşan 60 bin tondan fazla kırmızı eti ihraç etmeye çalıştı. Yapamadı.

İlk elektrikli traktör üretildi

8- Türkiye’nin ilk yerli üretim elektrikli traktörün prototipi üretildi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Polatlı’da Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü’nün düzenlediği geleneksel 69. Hasat Şenliği kapsamında elektrikli traktörün tanıtımını ve ilk deneme sürüşünü yapıldı. Traktörün pilinin 50 bin dolar olduğu öğrenildi.
9- Ülkenin her tarafında tarım arazileri, ovalar, ormanlar, su kaynakları, göller yoğun baskı altındaydı. Kazdağları’ndan Munzur’a, Salda Gölü’nden Alpu Ovası’na, Ege’nin verimli ovalarından Ergene’ye, Karadeniz’e yaşama dair ne varsa rant uğruna yok edilmek istenen ve buna karşı da mücadelenin sürdüğü bir yıldı 2019.
10- Sarımsak fiyatı 70 liraya ulaşınca en çok tartışılan ürünlerden birisi oldu.
11- Sayıştay’ın Tarım ve Orman Bakanlığı 2018 Raporu'nda özellikle hayvan ithalatı ile ilgili çarpıcı bulgular yer aldı. Genç Çiftçi Projesi’ndeki usulsüzlükler öne çıktı
12- Ulusal Süt Konseyi, soğutulmuş çiğ süt referans fiyatını 15 Kasım 2019’dan geçerli olmak üzere Aralık 2020'ye kadar litre başına 2 lira 30 kuruş olarak belirledi. Yerel seçimden önce litre başına 25 kuruş olan çiğ süt primi Mayıs itibariyle 10 kuruşa düşürüldü.
13- Çiftçi mazot, gübre, ilaç gibi girdilerdeki yüksek fiyattan şikâyet ederken bu senenin zam şampiyonu yüzde 100 artışla elektrik oldu. Sulamada kullanılan elektriğe gelen zam üretimi tehdit eder noktaya ulaştı.

Destekler 24 Ekim'de açıklanabildi

14- Tarım destekleri 24 Ekim 2019 'da açıklanabildi. Mazot desteğindeki artışlar dışında dikkat çekici bir artış yapılmadı. Dane zeytin ve organik gübre ilk kez destekleme kapsamına alındı. Organik tarım destekleri ise yarı yarıya azaltıldı.
15- Besilik hayvan ve kırmızı et ithalatı 26 Ekim itibariyle durduruldu.
16- Irak, Mayıs ayı başında Türkiye'den yumurta ithalatını durdurunca sektör büyük krize girdi.
17- Tarım Şurası 15 yıl aradan sonra toplandı. Sektörün gelecek 5 yılını planlamak üzere 60 maddelik sonuç bildirisi, yayınlandı.
18- Türkiye, ilk 10 ayda 7.6 milyon ton buğday ithalatı ile tarihi rekora ulaştı.
19- Rusya Federasyonu ilk kez Türkiye ve Yunanistan’a şeker ihraç ettiğini duyurdu.
Özetle; 2019 tarımda zor bir yıldı. Umarız 2020 daha bereketli daha verimli bir yıl olur. 2020 beklentilerini gelecek yazıda paylaşacağım.