Sürdürülebilir büyümeyi öngörülebilirlik belirler
Ekonomideki büyüme; milli gelir artışıdır. Belirli bir zaman süresince, misal bir yıl içinde üretilen mal ve hizmet miktarındaki artışı anlatır. Türkiye’nin Gayri Safi Yurtiçi Hasılası (GSYH) yıl boyu üretilenlerin piyasa değerini gösterir.
2023 yılı hedeflerinin başında; Türkiye’yi dünyanın en büyük milli gelirine sahip ilk 10 ülkeden biri yapmak vardı. 2 trilyon dolar hedefimizdi. Ancak 2021’e geldiğimizde ilk 10’a girmek şöyle dursun, 10 yıl öncesinin de gerisine düştük.
Bugün G20’de ucu ucana tutunuyoruz, son sıradayız. İlk 10’u hedefleyip ilk 20’de kalmaya çabalamak, hedef ile gerçekleşme arasındaki öngörüsüzlüğü, gayretsizliği, öyküsüzlüğü göstermiyor mu? Öngörülemeyen gelişmeler, bu durumu izaha yeterli midir?
İKİ SORU İKİ CEVAP
Türkiye ekonomisi yüzde kaç büyümeli?
Türkiye ekonomisindeki bazal büyüme hızı yüzde 5’tir. Daha düşük büyüme işsizlik ve enflasyon, daha yüksek büyüme ise sürdürülebilirliği riske eder.
Ekonomide büyüme nasıl hissedilir?
Ülkede refah artar, geçim sıkıntısı kalkar, enflasyon düşer, faizler iner. Halk nefes alır. Pazar fileleri dolar. En önemlisi işsizlik azalır, evde oturan, iş aramayan ve eğitimde olmayan ev genci sayısı düşer.
EN AZ 6-7 ÇEYREK DAHA YÜKSEK BÜYÜMELİYİZ
Son büyüme rakamı; geleceğe dair umut verebilmesi için en az 6-7 çeyrek daha devam etmesi gerekir. Bu da sürdürülebilir yüksek büyüme demektir ve siyaset de Merkez de sanayici, tüccar, çiftçi de bunu sağlamaya yönelik eşgüdüm içinde davranmalıdır.
Ancak bu durumda yapısal iyileşmeler anlamında kalkınma hızlanır ve sonuçta Türkiye gelişir, orta gelir tuzağından çıkma umudu artar. Değilse, yine başa döneriz. El elde el başta dövünür dururuz.
Türkiye’nin milli gelirini budayanlar
1-Yüksek faiz
2-Yüksek enflasyon
3-Yüksek CDS risk primi
4-Yüksek kur
5-Korona salgını hasarı
BÜYÜMENİN KALİTESİ İKTİDARI BELİRLER
Bir ülkede refah artıyorsa, halk zenginleşiyorsa, büyüme verilerinin reel karşılığı vardır ve yansıyordur. Ancak kaliteli bir büyüme söz konusu değilse, işsizlik ve enflasyon aynı anda artıyor, faizler tepe noktalarda ise bu refahın erimesine yol açar.
Refahın eridiği yerde toplum yenilik arayışına geçer. Ülke, geri döndürülemez ekonomi hasarı alınca, siyasi çözümler devreye girer. Krizler sıklaşır, şiddeti artar ve krizle gelenler krizle giderler.