Spor şehri
Her şehir spor açısından Londra gibi olabilir mi? 6’sı Premier Lig’de 12 profesyonel futbol takımı, 3 kez (1908, 1948, 2012) Yaz Olimpiyatları, kriket şampiyonası, kürek yarışları, maraton koşusu ve en nihayetinde ünlü tenis turnuvası, Wimbledon. Tıpkı kraliyet ailesinde meydana gelen değişiklikler gibi; doğum, yaş günü kutlamalarını nasıl refah ve itibara dönüştürme başarısı sağlıyorlarsa spor alanında da Londra göz kamaştırıyor.
Şehirler niçin spor için para harcar, yatırım yapar? Bu işe ön-ayak olanlara, savunucularına sorarsanız aşağıdaki cevapları alırsınız:
- Yeni tesis inşaatı iş alanı yaratacaktır
- Oyunlara katılacak seyirciler, takımlar harcama yapacak, yerel ekonomi canlanacaktır
- Ünlenen spor takımı ziyaretçi ve sponsor (yatırımcı) cezbedecek, harcamalar artacak yerel ekonomi kazanacaktır
- Çarpan etkisi ile yeni gelir kaynakları ve iş imkanları sağlanacaktır
“Daha Yeni, Daha Büyük!” bir stad için şehirlerde kopan fırtınalara bakarsak stadlar için yapılan yatırımların bilet satışlarından sağlanacak vergiler, stad dışı satışlardan elde edilecek dolaylı vergiler, stad çevresi emlak değer artışından sağlanacak vergiler ile finanse edileceği sanılır. Ancak gerçek rakamlar bu varsayımların doğru olmadığını göstermektedir. Yeni bir stadın şehir ekonomisi üzerindeki etkisinin minimum, hatta negatif, olduğu hesaplanmış. Yapılan yatırımın anlamlı bir geri dönüşü olmadığı görülmüş, varsayılan vergilerle kendini finanse etmemiş, ekonomik yararı en azda kalmış – minimus. Ancak ve ancak, o şehirde spor ziyaret nedeni oluşturuyorsa, yayın hakları, lisanslı ürün satışları önemli bir yer tutuyorsa (tutacaksa) belki kabul görebilir. Gerçekte bir şehirden yapılan ihracat içerisinde sporun payı oldukça düşüktür.
BCW iletişim şirketi 2021 yılı “Spor Şehirleri” sıralaması yayınladı. Sıralama için uygulanan kriter söz konusu şehir adının dijital ortamda “spor” kelimesi ile birlikte hangi sıklıkta ve yoğunlukta kullanılması olmuş. Bu sıralamaya göre 50 şehir arasında New York, Londra, Los Angeles, Barselona ve Paris ilk beşte yer almış. Türkiye’den tek şehir, İstanbul 40. sırada yer bulmuş. Dünyanın önder marka değerleme ve danışmanlık şirketi Brand Finance yayınladığı “Footbal 50 -2021” raporu ile markası en değerli elli futbol kulübünü belirledi. Uygulanan metodolojiye göre, bir futbol kulübünün 3 ana gelir kaynağı – maç günü, yayın, ticari ürün / sponsorluk-içerisinde futbol kulübünün markasının payı / katkısı belirlenmekte. Bu çalışmanın sonuçlarına göre Real Madrid (İspanya) 1,5 milyar dolar marka değeri ile ilk sırada yer almakta. Yine aynı araştırmaya göre Çinli futbolseverlerin %15 Premier League (İngiltere), %14 La Liga (İspanya) ve %11 oranında Bundesliga (Almanya) izlediği belirlenmiş. Türk takımları düşük marka değerleri nedeniyle listede yer alamamış. Süper Lig (Türkiye) izleyen yok!
Koca- koca stadlara populist tutkuyla geri dönüşü olmayan yatırımlar yapmadan önce şehrin gelecek on yıllardaki kaderini belirleyecek iş kolları ve yetenekli insan sermayesi üzerine yatırım yapmak yerel yöneticilerin ödevi olmalıdır. Belki kısa dönemde size kızan bir zümre olabilir, ancak, çocuğuna o şehirde bir iş, bir gelecek bulamayan umutsuzları düşünecek ve kollayacak olursanız önceliklerinizi belirlemek daha kolay olacaktır.
Haftanın Şehri: MANCHESTER, İNGİLTERE
Her biri 1,3 milyar dolar marka değerine sahip 2 futbol kulübü olan başka şehir var mı? Manchester United ve Manchester City. Manchester 550 bin nüfusu ile İngiltere’nin altıncı büyük şehridir. Bir zamanların pamuğa dayalı tekstil işkolu egemen bu şehir bugün üniversiteleri, 10 binden fazla dijital ve teknolojik işkoluna yaptığı ev sahipliği ile anılmaktadır.
Daha fazlası dünya yüzeyinde yüz milyonlarca taraftarı bulunan 2 büyük futbol kulübü bu şehirde yer almaktadır. Son verilere göre Manchester United 142 milyon sosyal medya takipçiye erişmiş olup Manchester City onu 72 milyon takipçi ile izlemektedir. Manchester United 150 milyon dolar maç günü hasılatı, 300 milyon dolar yayın hasılatı ve 300 milyon doları aşan ticari ürün hasılatı ile şehir ekonomisine ciddi katkıda bulunmaktadır.