Söz güvenden açılmışken…
Günlerdir TÜİK’in enflasyona dair yanlı ve yanlış rakamlarını konuşurken yeni “Ekonomik Güven Endeksi” yayınlandı. TÜİK’in güven ve endeks kelimelerini yan yana getirmesi, bana bir oksimoron (birbiriyle çelişen, tamamen zıt iki kavramın bir arada kullanılmasıyla oluşmuş ifade) gibi geldi.
Toplumun güvenini kaybetmiş TÜİK’e göre, Ekonomik güven endeksi %95,8 değerini almış. Bu endeks imalat sanayiinde %100,5, hizmet sektöründe %115,4, perakende ticarette %108, inşaat sektöründe ise %87,9 olmuş. 100-200 arası bu rakamlar, 100’ü aşınca güveni, azalınca da güvensizliği gösteriyor.
GÜVENİRLİĞİNİ KAYBEDEN TÜİK’TEN GÜVEN ENDEKSİ
Bu teknik bilgi ne işinize yarayacak bilinmez ama emin olduğum şudur ki enflasyon rakamlarıyla yalancı çobana dönüşen TÜİK’in yitirdiği güvenirliğinden sonra, hangi rakamı ciddiye alınabilir ki… Özellikle ücret maaş zamları belli olacağı dönemde komik rakamlar açılaması sonrası? Garip…
Güven; inanma ihtiyacının var ettiği duygu… Birine, bir şeye, bir ideale, davaya bağlanma hissi. Bir şeyden umulan, beklenen niteliğe inanıp ona göre davranma… İtimat. İman, sadakat, sırdaşlık, itibar, inanç… Yöneldiğini yücelten, kime, neye besleniyorsa ona saygınlık kazandıran duygunun adı…
İKİ SORU İKİ CEVAP / Güvene dair…
Kaybedilen güven geri gelir mi?
Çok zor. Güven, duyulduğu kaynağın etiğini sorgulamaz. Ahlak endeksinde; iyiye- kötüye, mantık ekseninde; doğruya-yanlışa, estetik ekseninde; güzele- çirkine bakmaksızın bağ oluşturur. Yeter ki bu bağ ile umulan her ne ise ondan ihanet görmesin. Zira ihanet, güveni sıfırlar. TÜİK’in yaptığı gibi…
Peki ya güvenmez isen?
Başına geleceklere hazırlansan iyi olur zira bir sonraki adımını belirleyecektir. Güvenmeden atılan her adım; tereddüttür. Her tereddüt ise güvensizliği olgunlaştırır. Deneme yanılma ile oluşan güven, beton dayanıklılığındadır. Fakat maliyeti; denemelerin tasarımı ve yanılmaların faturasıdır.
not / DOLARIN ÜZERİNDE “GÜVENİMİZ ALLAH’ADIR” DİYE YAZAR
Aslında bu bir inanç ifadesi… Ancak derininde, güvensizliği de saklayan bir ifade; “Allahtan başkasına güven olmaz.” Doğrudur, dolar hakkında kim ne söylerse yalan söyler zira fazla güvenme diye uyarır. Bizim ha bire bastığımız 200’lük üzerinde Merkez Bankası imzasına güvenden başka garantimiz yok.
İnsanların birbirine güveni, değerler toplumunu oluşturur. Yasalar bu değerlerin ifadesidir. Kırmızı ışık her birimizin zihninde “dur” olarak kodlandığında, yaya kaldırımında dururuz. Bize yeşil, araçlara kırmızı yandığında ise o araçların duracağından emin oluruz. Yasa, ona uyulduğu için güvenilirdir.
Yönetici, adil davranacağı için güvenilirdir. Eş, sadık kalacağına söz verdiği için güvenilirdir. İhanet, güvenin kötüye kullanılmasıdır aslında. Gaflet, güvenin ani kaybı ise delalet, kaybedilen güveni sorgulamadan yenilemek olur. Güven, bağ kurmaktır. Zayıfladığı yerden bu bağı koparan da odur..
Kendine güvenen birini av yapmak, çok kolaydır. Körü körüne güvenmek ise av olma riskini tırmandırır. Misal TÜİK’e körü körüne güvenebilir misin? Sana pusu kuran, cebinden para çalan, faiz indirilme yolunu açan, bulanık veriler üreterek hükümete ve karar vericilere sapık sonuçlar sunan…
Neticede; halkın yönetime güveni kalmamışsa, artık ağzıyla kuş tutsa dahi ona güvenilmeyecektir.