Sosyal turizm İspanya-Türkiye
Avrupa’da giderek büyüyen enerji krizi turizm ile ilgili başka bir tartışmayı gündeme getirdi.
Sosyal devlet - sosyal turizm. Türkiye’de Almanya ve diğer ülkelerin emeklilerine kış döneminde günlüğü 27 Euro’ya tatil yapılabilen programların satışa çıkması üzerine haklı olarak bu fiyatla Türk emeklilerin neden tatil yapamadığı soruldu. Soruya yanıt olabilecek geniş kapsamlı haber aşağıda yer alıyor.
İspanya’da kamu yönetiminin sosyal devlet sorumluluğu kapsamında emeklilerin kış mevsiminde ucuza tatil yapmalarını sağlayan İmserso programı var.
İmserso programı ile kamu yönetimi sosyal devlet olmanın gereği olarak emeklilerin geceliği 26 Euro’dan başlayan fiyatla tatil yapabilmeleri için sübvansiyon uygulanıyor. İspanya’da kamu yönetimi, İmserso programı kapsamında sosyal devlet sorumluluğunun gereği olarak emeklilerin ucuza tatil yapmasını sağlamak üzere ülkenin her bölgesinden yüzlerce otel ile belli bir fiyat üzerinden anlaşıyor. Otel fiyatı ile emeklinin ödediği rakam arasındaki farkı kamu yönetimi sübvanse ediyor. Böylece otel kış döneminde açık kalarak iş yapıyor, ekonomiye ve istihdama katkı sağlıyor. Emekliler de ucuza tatil yapabiliyor. İspanya’da “sosyal devlet” ilkesi turizmde böyle uygulanıyor.
“Sosyal devlet” anlayışı Türkiye’de ilk kez 1961 Anayasası’nda ilke olarak yer aldı ama her vesile ile tırpanlandı. 12 Eylül darbesinin ekonomi alandaki zeminini oluşturan 24 Ocak kararlarından sonra iktidara gelen Turgut Özal’ın başlattığı hâlâ devam eden sosyal devlete savaş açılmış olsa da Anayasa’ya göre Türkiye “sosyal devlet”tir.
“Sosyal devlet” Anayasa’da var ama uygulamada yok. Sosyal devletin uygulamada olmadığı, tatil hakkı dahil her gün yaşanan çeşitli alan ve konularda görülüyor.
1961 Anayasası’nda yer aldığı dönemdeki etkili hali ile “sosyal devlet” ilkesi tatil noktasında şöyle uygulanıyordu; kamu kuruluşlarının kimi yerde eğitim ve dinlenme tesisi adıyla faaliyet gösteren o kurumda çalışanların sembolik ücretle tatil yapabildiği tesisler ve kamu kampları vardı.
Bir de çalışanları tatile çıkmaya özendirmek ve kolaylaştırmak amacıyla Turizm Bankası’nın (TURBAN) kamu çalışanlarına verdiği tatil çekleri vardı. Çalışanının tatile giderken kalacağı otele yapacağı ödemenin bir miktarı, kamu sübvansiyonu olarak TURBAN tatil çekleri ile yapılıyordu.
Fakat bu çekler tatilde değil de başka alanlarda kullanılmak üzere kırdırılıyordu. Öyle ki kırdırılan TURBAN çekleri piyasası oluşmuştu. “Sosyal devlet” ilkesinin gereği olan bu güzel uygulama ne yazık ki amaç dışı kullanıldı.
İspanya’da 1985’ten beri uygulanan İmserso programını başarısı kamu yönetiminin sağladığı sübvansiyon kadar kamunun sitemde bir aktör olarak yer almasındandır. Kamu yönetimini rolü ve sosyal devlet anlayışı bu nedenle de önemli.