Siyasetin ağırlıklı gündemi ekonomi

“İktidar da muhalefet de henüz tüm kesimlerin destek vereceği ‘önden özveri yüklemeli’ en az orta vadeli bir enflasyonla mücadele programının gerekliliğinden söz etmeye yanaşmıyor.”

Yüksek enflasyon Türkiye ve dünyayı kasıp kavuruyor. Enflasyonla baş etme telaşındaki ülkeler ve dev ülke grubunun ekonomik alanını kontrol etmeye çalışan AB enflasyon düzeylerine göre farklı radikal önlemler alıyorlar. Bu ülkeler arasında Türkiye, hem G20 hem de OECD’de resmi verilerle yüzde 100’leri aşan çok yüksek enflasyonuyla olumsuz ayrışıyor.

Türkiye gelecek yıl çok önemli bir seçim sürecine hazırlanıyor. Bu nedenle acı reçeteler içermesi kaçınılmaz enflasyonla bütüncül mücadele programları henüz siyasi çevrelerde dillendirilemiyor. İktidar da muhalefet de tüm kesimlerin destek vereceği “önden özveri yüklemeli” en az orta vadeli bir programın gerekliliğinden söz etmeye yanaşmıyor. Ama siyasetin gündeminde ekonomi var. Enflasyon mağduru kesimlerin sıkıntılarını biraz dindirme iddiasındaki yasal düzenlemeler iktidar tarafından TBMM’nin 1 Ekim’de mesaiye başlamasıyla art arda Meclis gündemine getirilecek. Bunların bir kısmının ilk kez muhalefet tarafından ülke gündemine getirilen düzenlemeler olduğunu hatırlatmakta yarar var. Tabii ki torba tekliflerin yanı sıra Ekim ortasından itibaren TBMM, 2023 Yılı Bütçesi üzerinde çalışmaya başlayacak. 

Torba yasa teklifleri peş peşe gelecek

TBMM’nin açılması ile birlikte gündeme gelmesi beklenen düzenlemeler şöyle:

-Dar gelirlilere dönük destek paketiyle 6 milyon dar gelirli vatandaşın 15 Ağustos öncesine ait icra ve haciz işlemi başlatılmış 30 milyar lira tutarındaki  borçları silinecek. Elektrik,  su, doğalgaz, telefon gibi temel ihtiyaçlara ait sözleşmelerden kaynaklanan borçları  kapsayacak. 5 milyona yakın ailenin 2 bin liraya kadar olan borcu icradan düşecek.

- Şirketler de icraya verdikleri alacaklarını muhasebe kayıtlarında gider olarak gösterecek ve vergiden düşebilecekler.

- Paketin ikinci ayağını takibi varlık yönetim şirketleri tarafından yapılan icradaki borçlar oluşturacak. Varlık yönetim şirketlerine devredilmiş 2 bin 500 liraya kadar olan icra takibindeki borçları devlet üstlenecek.

-KYK öğrenim kredilerinin geri ödemelerine dönük yasal düzenleme yapılacak.

-İşçi-işveren, ticari uyuşmazlıklarda uygulanan arabuluculuğun kapsamının ev sahibi-kiracı arasındaki kira anlaşmazlıklarını da kapsayacak şekilde genişletilmesi için de düzenleme yapılması bekleniyor. 

-Anayasa Mahkemesi, Fiyat İstikrarı Komitesi'nin kuruluşuna ilişkin Cumhurbaşkanlığı Kararnamesini, Anayasaya aykırı olduğu gerekçesiyle iptal  etmişti. Bu nedenle Fiyat İstikrar Komitesi için yasal düzenleme yapılacak.

-Enflasyon muhasebesi  konusunda iş dünyasından talepler var. Bu konuda yasal düzenleme yapılıp yapılmayacağı henüz netlik kazanmadı. Enflasyon muhasebesinin  öne çekilmesi için kanun değişikliği gerekiyor. 

- Kamudaki sözleşmeli personelle ilgili çalışmada sona gelindi. Meclis açılınca sözleşmeli personel düzenlemesinin gündeme gelmesi bunu taşeron işçilerle ilgili düzenlemenin takip etmesi bekleniyor.

- Muhalefetin sıkı takibindeki emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) düzenlemesinin de yılsonundan önce ele alınması olasılığı var. Bakan Vedat Bilgin’in yaptığı son açıklamaya göre EYT düzenlenesi aralık ayında gündeme gelecek. 

- Seçime giderken vergi ve prim başta olmak üzere kamuya olan borçların yapılandırılmasına ilişkin yeni bir düzenlemeye gidilmesi de söz konusu.

Hazırlıklarını izlediğimiz bu düzenlemeler dışında sıkıntılı tüm kesimlerden gelen talepler ekonomi yönetiminin yaptığı istişareler sonunda değerlendirilerek yasal düzenleme haline getirilebilecek.

DÜNYA okurlarının haber, analiz ve köşe yazılarından takip ettiği gibi geçen hafta açıklanan OVP’de seçim öncesi yapılması beklenen maliyetli düzenlemeler için harcama esnekliği sağlanabilecek.

CHP vatandaşı rahatlatacak düzenlemelere destek verecek

Torba yasalarla düzenlenmesi söz konusu sıkıntıları sürekli gündeme getiren CHP’nin TBMM’deki yasama sürecinde nasıl bir tutum takınacağı merak ediliyordu. Geçen hafta bir grup gazeteciyle birlikte sohbet ettiğimiz CHP Genel Başkan Yardımcısı ve TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu sözcüsü Bülent Kuşoğlu, “Seçim öncesi vatandaş lehine düzenlemelere elbette destek vereceğiz” dedi. Kuşoğlu, bir kısmını ilk kez CHP’nin gündeme taşıdığı ekonomik sıkıntılarla ilgili düzenlemeleri yakından takip edeceklerini söyledi.

Konut seferberliği için doğru zamanda mıyız?

Yüksek enflasyon orta ve uzun vadeli perspektifi bulanık hale getiriyor belirsizliği artırıyor. Çok kısa vadeli hareketler ve önlemler zorunlu olarak öne çıkıyor. Uzun vadeli öngörü ve finansman gerektiren konut, gayrimenkul yatırımları enflasyonla barışık değildir. İlk defa konut sahipliğini amaçlayan mortgage (otur ve öde) sistemi, istikrarlı ekonomilerde ve enflasyonun düşük seyrettiği ülkelerde daha başarılı oluyor. Çünkü çalışanlar uzun dönemde gelirlerinin ne kadarlık bölümünü sahip olmaya çalıştıkları konutun finansmanına ayırabileceklerini öngörebiliyorlar.

Konut seferberliği başlıyor

Türkiye’de iktidar seçim öncesi tüm illeri kapsayan çok iddialı bir konut seferberliği başlatıyor. Detaylarını yarın ilk kez Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıklayacağı atılımla 81 ilde 250 bin sosyal konutun ilk defa ev sahibi olacak çalışanların talebine sunulması bekleniyor. Aylık geliri İstanbul’da 16 bin, diğer illerde ise 14 bin liranın altında olan vatandaşların 240 ay (20 yıl) vadeye varan ödeme koşullarıyla kira öder gibi ev sahibi olması hedefleniyor.

Yüksek enflasyonun aktüerya hesaplarını anlamsızlaştırdığı ücretlerin enflasyon karşısında sürekli güncellenmek zorunda kaldığı ortamda bu çok cazip hedefli atılımın nasıl sonuç vereceğini hep birlikte göreceğiz.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yarın Beştepe Külliyesi’nde Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum’la birlikte yapacağı açıklama öncesinde yüksek enflasyonun önümüze koyduğu olguları göz önünde tutmakta yarar var.

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Oktay’ın mutlu günü

Ankara geçen hafta protokol ağırlığı taşıyan konuklara rağmen sade bir nikah törenine sahne oldu. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay’ın oğlu Mustafa Emin, Zeynep Çelik ile dünya evine girdi. Yaklaşık 2 bin davetlinin katıldığı ATO Congresium’daki nikah törenine KKTC Cumhurbaşkanı Ersin Tatar, Azerbaycan Başbakanı Ali Esedov, KKTC Başbakanı Ünal Üstel de katıldı.

Mamak Belediye Başkanı Murat Köse’nin kıydığı nikahta şahitlikleri Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, AK Parti Genel Başkan Vekili Binali Yıldırım, Büyük Birlik Partisi Genel Başkanı Mustafa Destici,  yaptılar. Gelişi uzun süre beklenen Cumhurbaşkanı Erdoğan kabine toplantısının uzaması nedeniyle nikaha katılamadı.