Şirketlerde borca batıklık
Av. Ege DEMİRALP
Uzman Arabulucu Avukat
Anonim Şirkette ve Limited Şirkette sermaye kaybı yaşandığında, finansal açıdan kötüleşme olduğunda veya borca batıklık düzeyine ulaşılması halinde neler yapılabilecektir.
Limited şirket kısmen şahıs şirketi özelliklerini de taşıyan bir sermaye şirketidir. Finansal Kötüleşme durumlarında ortakların hak ve yükümlülükleri Anonim Şirket’e nazaran farklılık göstermektedir. Anonim şirketlerde “Tek borç” ilkesi hakimdir. Limited şirketlerde de kural olarak aynı ilke geçerli olmakla birlikte ortaklara bazı hallerde “Ek Ödeme” yükümlülükler öngörülebilmektedir. Eğer ana sözleşmede öngörülmüş ise ek ödeme ve yan edim yükümlülüklerinden de sorumlu tutulabilirler. Ayrıca Limited Şirkette ortaklar kamu borçlarından sorumludur.
Ek ödeme yükümlülüğü, limitet ortaklık sözleşmesinde öngörülmesi şartı ile tüm ortaklara veya bazı ortaklara, sadece limitet ortaklığa karşı nakdi ödeme borcu yüklemektedir. Bu düzenlemenin amacı, yükümlülük getirilen ortakların yapacakları ek ödemelerle ortaklığa destek olmalarını sağlamaktır. Ek ödemeler müdürler tarafından şartlar gerçekleştiğinde talep edilebilir. Yine ek ödeme, ortaklığın esas sermaye payının iki katından fazla olamaz, belli bir miktar olarak (100.000 TL ..gibi) ya da esas sermayenin belirli bir oranı (%20 ..gibi) olarak kararlaştırılabilir. Ek ödemeler öz kaynak ihtiyacı, zarar oluşması veya sözleşmede öngörülen diğer hallerde talep edilebilir. Ek ödemelerin kaldırılması ya da azaltılması için oybirliği aranır.
Anonim şirketlerde TTK m.480/1 uyarınca kanunda öngörülen istisnalar dışında, esas sözleşmeyle pay sahibine, pay bedelini veya payın itibarî değerini aşan primi ifa dışında borç yükletilemez. Anonim Şirkette finansal kötüleşme kanunun birinci fıkrasında “Sermaye ve kanuni yedek akçelerin toplamının yarısının zarar nedeniyle karşılıksız kalması durumunda alınacak tedbirler”, ikinci fıkrasında, “Üçte ikisinin karşılıksız kalması durumunda alınacak tedbirler”, üçüncü fıkrasında ise “Borca Batıklık” durumunun ortaya çıkması düzenlenmiştir.
Bu durumlarda kanun üç yol öngörmüştür. Birincisi “Sermayenin Azaltılması”, İkincisi ”Sermayenin Tamamlanması”, Üçüncüsü ise “Alacaklılar ile görüşülüp borçların silinmesi” şeklindedir.