Şirketler için beş kritik rasyo
FERDA BESLİ
BESFİN CEO’SU
2022 yılının son haftasına girdik. Birçok şirket 2023 bütçelerini bitirdi veya bitirmek üzere. Genellikle şirketlerimiz bütçe çalışmalarında satış ve maliyet odaklı çalışmaktadır. Bu yıl satışlarımızı birim ve parasal olarak ne kadar artıracağız, hangi ürünlerde büyüyeceğiz, maliyetler ve karlılık oranlarımız ne olacak gibi. Bütçeleme ile şirketin elde edeceği birçok avantaj var. İş performansı ve verimliliğinin takibi sağlanır ve şirket içinde tüm departmanların aynı amaç için çalışmalarını sağlar.
Ancak bütçeleme yaparken sadece bunları hedef almak ve bu metrikleri koymak eksik kalıyor. Yıl içinde yapılan bütçe izleme toplantılarında yapılan tartışmalarda bütçede satış ve karlılık rakamları için hedeflere ulaşılırken şirketler finansal zorluk ve nakit akışını yönetmekte güçlükler yaşayabiliyorlar.
İşlerimizin sürdürülebilirliği için güçlü bir mali yapı ve nakit akışı şirket ve tüm paydaşlar için çok önemlidir. Bankalar, satıcılar ve zaman zaman müşterilerimiz şirketimizin mali yapısına göre iş birlikleri yapmaktadırlar. Kısaca sadece satış hedeflerini gerçekleştirmek işimizin sürdürülebilirliği açısından yetersizdir. Şirketlerin sağlıklı mali yapıları için çok sayıda rasyo vardır. Ben bugün sizlerle en temel olanları paylaşacağım ve bütçede performans göstergesi olarak koymanızı önereceğim. Karlılık bütçede olduğu için öneride bulunmayacağım.
1-Cari Oran, bu oran şirketinizin dönen varlıkları ile kısa vadeli yükümlülükleri arasındaki dengeyi ve nakit akışınızın gücünü gösterir ve 1.5 civarında olmasında yarar var. Banka ilişkileriniz güçlü ve limit kullanım oranlarınız makul seviyede ise bu oranın biraz altında hedef koyabilirsiniz..
2-C2C, nakit döngüsü olarak da çevireceğimiz bu metrik en çok ihtiyaç duyduğumuz ve şirketlerimizde en az odaklanılan metriktir. İşler süper gidiyor, ancak finansal borçlarımız artmış!. Bu oran kredili satış politikamız, stok yönetimi ve tedarikçilerimizle yaptığımız kredili alım anlaşmalarımızın bir bileşenidir. C2C gün sayısı olarak formülde ifade edilir ve 365’e böldüğümüzde bulduğumuz rasyo sektörel olarak değişmekle beraber C2C
3-Net Finansal Borç/ EBİTDA. Bu oran finansal borçlarımız ile yarattığımız fon arasındaki ilişkiyi gösterir. NFB/EBİTDA
4-ROIC. Şirketin faaliyetlerini sürdürürken kullandığı öz kaynak ve finansal borçlarına karşılık ne kadar faaliyet karı yarattığını ölçer. Faaliyet karından finans giderlerimizi ve şirket hissedarlarına makul bir getiri ödeyeceğiz. Nedir makul getiri? En azından enflasyonun üzerinde ve aldığımız riskleri karşılayacak oranda olması gerekir. ROIC 2023 için önerim % 35-40 civarında olmalıdır.
5-Öz Kaynak/Aktif Toplamı. Şirket faaliyetlerimizi sürdürürken koyduğumuz öz kaynak veya kullandığımız yabancı kaynak dengesini gösterir. Öneri rasyo Öz Kaynak/Aktif Toplamı > % 35. Bu beş finansal metriği hedef olarak koyup bütçe toplantılarında bu hedef metrikleri yakından izlemeniz şirketlerinizin kısa ve orta vadede sorunsuz bir şekilde büyümesini sağlayacaktır. Daha önce söylediğim gibi mali yapı ile ilgili çok sayıda rasyo var. Ancak stratejik ve kolay izlenmesi için tecrübelerimiz ile yukarıda verdiğimiz beş oranı önemli hale getirmektedir. Tabi ki şirket yöneticileri kendi deneyim ve tecrübelerine göre farklı oranları da hedef olarak alabilirler.