Şirket birleşmesinde SGK bildirimleri
Zaman zaman ekonomik koşullar veya farklı nedenlerden dolayı şirketlerin birleşmeleri mümkün olmaktadır.
Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre bir şirketin diğerini devralması veya “devralma şeklinde birleşme” olarak adlandırılmaktadır. Birleşme iki şekilde olabilmektedir;
1. Bir ticaret şirketinin diğer şirket devralması, “devralma şeklinde birleşme”
2. Ticaret şirketlerinin yeni bir şirket içinde bir araya gelmeleri “yeni kuruluş şeklinde birleşme” olarak adlandırılmaktadır.
Hukuki bir işlem neticesinde iş yerinin tamamı ya da bir bölümünün başka bir işverene geçmesi hali İş Kanunu’nda 6. madde ile düzenlenmiştir.
Bu noktada; söz konusu işlem neticesinde iş yerinin başka bir işveren devrolduğu kabul edilebilir, başka bir ifadeyle işverenin tüzel kişiliği değişmiş olmaktadır.
Ayrıca iş yerini devreden veya devralan tüzel kişiliğin veya çalışanın iş sözleşmesini sırf iş yerinin veya iş yerinin bir bölümünün devrinden dolayı fesih edemeyeceği hüküm altına alınmıştır.
Dolayısıyla şirket birleşmesinde iş hukuku yönünden çalışanlardan muvafakat alınmasına gerek bulunmadığı görüşündeyiz.
Türk Ticaret Kanunu 158. maddesinde, “İş ilişkileri hakkında 178’inci madde hükmü uygulanır.” Ve “Tam veya kısmi bölünmede, işçilerle yapılan hizmet sözleşmeleri, işçi itiraz etmediği takdirde, devir gününe kadar bu sözleşmeden doğan bütün hak ve borçlarla devralana geçer.
İşçi itiraz ederse, hizmet sözleşmesi kanuni işten çıkarma süresinin sonunda sona erer; devralan ve işçi o tarihe kadar sözleşmeyi yerine getirmekle yükümlüdür.
Eski işveren ile devralan, işçinin bölünmeden evvel muaccel olmuş alacakları ile hizmet sözleşmesinin normal olarak sona ereceği veya işçinin itirazı sebebiyle sona erdiği tarihe kadar geçen sürede muaccel olacak alacaklarından müteselsilen sorumludur.
Aksi kararlaştırılmadıkça veya hâlin gereğinden anlaşılmadıkça, işveren hizmet sözleşmesinden doğan hakları üçüncü bir kişiye devredemez.
İşçiler muaccel olan ve birinci fıkrada öngörüldüğü şekilde muaccel olacak alacaklarının teminat altına alınmasını isteyebilirler.
Devreden şirketin bölünmeden önce şirket borçlarından dolayı sorumlu olan ortakları, hizmet sözleşmesinden doğan ve intikal gününe kadar muaccel olan borçlarla, hizmet sözleşmesi normal olarak sona ermiş olsaydı muaccel hâle gelecek olan veya işçinin itirazı sebebiyle hizmet sözleşmesinin sona erdiği ana kadar doğacak olan borçlardan müteselsilen sorumlu olmakta devam ederler” hükmü vardır.
Ancak, TTK açısından Birleşme, bölünme ve tür değiştirme işlemlerine bağlı olarak gerçekleşen iş yeri devirlerinde 1.7.2012 tarihinden itibaren TTK 178, geri kalan iş yeri devri durumlarında ise İK 6 ve İş Kanunu kapsamı dışında da onunla aynı hükümleri içeren yeni TBK 428 uygulanacaktır.
TTK 178’in İK 6’dan en bariz farkı ise işçiye devre itiraz hakkı tanınmasıdır. TTK 178 ile iş yeri devrinin iki önemli ilkesine dokunulmamaktadır. Bunlardan ilki, devredilen iş yerindeki iş ilişkilerinin devralana kendiliğinden, yasa gereği tüm hak ve borçları ile birlikte geçmesi sureti ile iş ilişkisinin devamlılığının korunmasıdır.
İkincisi ise devreden ve devralanın işçilik alacaklarından birlikte (müteselsil) sorumlu oldukları esasının kabul edilmesidir.
Bu iki ilke ile devre konu iş yerinin işçilerine iş güvencesi sağlanması ve işçilik alacaklarının etkin şekilde korunması esasları muhafaza edilmektedir.
Şirket birleşmelerinde sosyal güvenlik mevzuatı yönünden bazı işlemlerin yapılması gerekmektedir. Buna göre, birleşmenin ticaret sicil gazetesinde yayımlandığı tarihten itibaren en geç 10 gün içinde SGK’ya bildirilmesi gerekir. Aksi takdirde idari para cezası uygulanır.
Şirketlerin birleşmesi sonrası hali hazırdaki iş yerlerindeki faaliyet ve sigortalı çalışması devam edecek ise yapılacak işlem sadece unvan değişikliği olacak ve birleşme sonrası hangi unvan oluşacaksa iş yeri tescil bilgisi güncellenecektir.
Ama birleşme sonrası faaliyeti duracak iş yerleri varsa bunlar için birleşme öncesi terkinin verilmesi, iş yeri terki verilmiyorsa bu iş yerleri için de en geç 10 gün içinde SGK’ya birleşmeye ait iş yeri bildirimi ve eklerinin ibraz edilmesi gerekir.