Simit fiyatları belirlenirken de Ticaret Bakanlığı görüşü alınacak

Ümit IŞIK

Ticaret Başmüfettişi

Bilindiği üzere, Esnaf ve sanatkârlarca üretilen mal ve hizmetlerin fiyat tarifelerinin belirlenmesine, uygulanmasına ve denetlenmesine dair usul ve esaslar “Esnaf ve Sanatkârlarca Üretilen Mal ve Hizmetlerin Fiyat Tarifeleri Hakkında Yönetmelik”te düzenlenmiştir.

Bu yönetmelik, 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanunu’na tabi esnaf ve sanatkârlarca üretilen mal ve hizmetleri kapsamaktadır. Dolayısıyla Ticaret/sanayi Odalarına üye olan tacir ve sanayiciler bu Yönetmelikle bağlı değildirler.

14.03.2024 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Esnaf ve Sanatkârlarca Üretilen Mal ve Hizmetlerin Fiyat Tarifeleri Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”le Esnaf ve Sanatkârlarca Üretilen Mal ve Hizmetlerin Fiyat Tarifeleri Hakkında Yönetmeliği’nin 5’inci maddesinin ikinci fıkrasının üçüncü cümlesi değiştirilmiş, aynı fıkraya yeni cümle eklenmiştir. Değişiklik sonrası söz konusu madde aynen;

“(…)

(2) Birlik yönetim kurulu, fiyat tarifesinin birliğe sunulmasından itibaren otuz gün içinde, gerektiğinde bu konuda oluşturulacak komisyon veya uzman kişi ve kuruluşların görüşlerini de alarak, inceledikten sonra tarifeyi aynen onaylar ya da gerekçesiyle birlikte reddeder. Birlik yönetim kurulu, bu süreyi hiçbir şekilde uzatamaz. (Ek cümle: RG-24/12/2017-30280) (Değişik cümle:RG-14/3/2024-32489)Ancak, simit[1] ile 4/1/2012 tarihli ve 28163 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Ekmek ve Ekmek Çeşitleri Tebliği’nin (Tebliğ No: 2012/2) 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde tanımı yapılan ekmeğin fiyatına ilişkin tarifeler, sırasıyla, ilgili belediye, Ticaret İl Müdürlüğü, İl Tarım ve Orman Müdürlüğü, ticaret ve sanayi odası veya ticaret odası ile ilgili odanın temsilcilerinden oluşan komisyonun değerlendirmesinin, ilgili federasyon ve Ticaret Bakanlığının olumlu görüşünün alınmasından sonra birlik tarafından onaylanır. (Ek cümle: RG-14/3/2024-32489) Ancak, Bakanlık tarafından talep edilen tarifeye olumsuz görüş bildirilmesi durumunda Birlik, yeni tarife talebini gerekçeleri ile birlikte komisyon toplanmaksızın tekrar Bakanlığın görüşüne sunar; görüşün alınmasından sonra onaylar.

 (…)”

şeklinde olmuştur.

Yönetmelik maddesine göre;

-Esnaf ve sanatkârlarca üretilen her türlü mal ve hizmetlerin fiyat tarifeleri, bağlı bulundukları odalarca hazırlanmakta,

- Mal ve hizmetler için bir önceki dönem belirlenmiş olan tarifedeki hadler üzerinden, gerekli maliyet hesaplarını yaparak belirlenecek yeni fiyat tarifesi odanın bağlı olduğu birlik yönetim kuruluna sunulmakta,

-Birlik yönetim kurulu, otuz gün içinde (gerektiğinde bu konuda oluşturulacak komisyon veya uzman kişi ve kuruluşların görüşlerini de alarak, inceledikten sonra) tarifeyi aynen onaylamakta ya da gerekçesiyle birlikte reddetmektedir.

Görüldüğü üzere esnaf ve sanatkârlarca üretilecek mal ve hizmetlerin fiyatlarının belirlenmesinde temel kural; fiyat tarifesinin Oda tarafından hazırlanması, Birliğin onayına sunulması ve Birliğin onayı üzerine yeni fiyat tarifesinin yürürlüğe girmesidir.

Ancak, simit ile ekmeğin fiyatına ilişkin tarifeler için farklı bir yöntem belirlenmiştir. Simit ve ekmeğin fiyatının belirlenmesi için Odanın belirlediği fiyat tarifesi;

- İlgili belediye, Ticaret İl Müdürlüğü, İl Tarım ve Orman Müdürlüğü, ticaret ve sanayi odası veya ticaret odası ile ilgili esnaf odasının temsilcilerinden oluşan komisyonda değerlendirilmesi,

-İlgili federasyon ve Ticaret Bakanlığı’nın olumlu görüşünün alınması,

sonrasında birlik yönetim kurulunca onaylanacak, belediye, mülki amirlik ve ilgili odaya yedi gün içerisinde tebliğ edilecek ve tebliğ tarihinden itibaren yürürlüğe girecektir.

Bakanlık tarafından talep edilen tarifeye olumsuz görüş bildirilmesi durumunda Birlik, yeni tarife talebini gerekçeleri ile birlikte komisyon toplanmaksızın tekrar Bakanlığın görüşüne sunacak görüşün alınmasından sonra onaylayacaktır.

Sonuç olarak anılan yönetmelikte yapılan son değişiklikle, toplumun bütün kesimlerini yakından ilgilendiren ve fiyatındaki değişiklik tüm vatandaşların bütçesini doğrudan etkileyen ekmekle ilgili fiyat belirleme konusundaki Ticaret Bakanlığı’na tanınan yetkiler, simit fiyatlarını belirleme için de verilmiştir. Böylece simit fiyatlarının belirlenmesinde de sırasıyla ilgili belediye, ticaret il müdürlüğü, il tarım ve orman müdürlüğü, ticaret ve sanayi odası veya ticaret odası ile ilgili esnaf odasının temsilcilerinden oluşan komisyon tarafından değerlendirme yapılması yanında Ticaret Bakanlığı’nın olumlu görüşünün alınması zorunludur. Ticaret Bakanlığı’nın olumlu görüş vermediği ekmek ve simit fiyatlarının onaylanması ve yürürlüğe girmesi mümkün değildir.

[1] TESK’in 2024/27 sayılı genelgesine göre, Yönetmeliğin 5’inci maddesinin ikinci fıkrasının üçüncü cümlesinde yer alan “simit”; buğday ununun içme suyu ve ekmek mayası ile yoğurularak hamur haline getirilmesi, pekmezli ya da pekmezsiz, susamlı ya da susamsız, halka şekli verilerek fermante edildikten sonra pişirilmesi ile elde edilen mamulü ifade eder. Bu tanım, kısaca yöresinde en çok bilinen ve halk dilinde sokak simidi olarak tabir edilen simit çeşididir. Tereyağlı simit, dolgulu simit, içli simit, kaşarlı simit, zeytinli simit vb. mamulleri kapsamaz.