Seçim sonrasının en acil ekonomi gündemi ödemeler dengesi

Seçim süreci en geç haziran başında sona ermiş olacak. Şu ana kadar ekonomide her şey seçime endeksli yürütüldü ve bütün çaba seçime kadar bir kaza olmadan, bir kriz patlak vermeden durumu idare etmeye odaklanmıştı. Sorunu çözmek yerine erteleme politikaları, sorunları büyüterek seçim sonrasına yığdı. Ekonominin dengeleri, artık bu öteleme manevralarını kaldıracak halde değil.

Seçim sonrasının en acil ekonomi gündemi ödemeler dengesi olmak durumunda. Çünkü ekonominin çarklarını döndürmek ancak yüksek cari açıkla mümkün olurken, Merkez Bankası’nın gerçek döviz likiditesi eksi 40 milyar dolara yaklaşıyor. Öte yanda da kısa vadede ödenmesi veya çevrilmesi gereken 150 milyar dolar dış borç var.

Kısa sürede uzun vadeli yaklaşımla gelecek dış kaynak girişi sağlanamazsa ekonominin ödemeler dengesi krizi ve ekonomik krize sürüklenmesini önlemek pek mümkün olmayacak. Kurlarda, faizlerde, enflasyonda, işsizlikte tırmanış, piyasalarda aşırı oynaklık potansiyel riskler olarak önümüzde duruyor.

Son açıklanan ödemeler dengesi verileri de mevcut durumun sürdürülebilir olmadığını gösteriyor.

Sayfadaki tabloda son dönem kısa dönemli eğilimleri de yansıtması açısından, bu yılın ilk çeyreği ile geçen yılın son çeyreğindeki üç aylık ödemeler dengesi verilerini karşılaştırdık. Bu tablonun bize söylediği şu:

- Cari açık üç ay içinde 1.22 kat ve yaklaşık 13 milyar dolar artarak 23.6 milyar dolara fırlarken yabancı ve yerli kaynaklardan döviz girişi 12.4 milyar dolar azalarak 9.3 milyar dolara düştü.

- Sonuç Merkez Bankası’nın cephanesi ekside gezinirken, döviz rezervlerinden 14.3 milyar dolar daha kaybedilmesi oldu.

- Cari açık bir önceki çeyreğe göre 13 milyar dolar artarken yabancılardan gelen kaynaktaki artış 3.45 milyar dolarla sınırlı kaldı. Doğrudan yatırımlar 1 milyar dolar azalırken sıcak paradaki artış 4.5 milyar dolar oldu. Ancak sıcak paradaki bu artışın 6.35 milyar doları Merkez Bankası’nın bulduğu mevduat. Yani Merkez Bankası’nın bulduğunu dışarıda tutarsak kendi gelen yabancı sıcak para girişinde 1.85 milyar dolar, toplam yabancı kaynak girişinde ise 2.9 milyar dolar düşüş var, bir önceki üç aya göre.

- Yabancılarda durum böyleyken yerliler de dışarı kaynak çıkartıyor. Yerlilerin sermaye ve kredi hareketleri sonucunda bu yılın ilk çeyreğinde 3.67 milyar dolar kaynak dışarı gitti. Oysa bir önceki çeyrekte yerliler bu yollarla ülkeye 7.36 milyar dolar kaynak getirmişti. Bir önceki çeyreğe göre 11 milyar doları bulan bir bozulma var bu alanda.

- Büyük ölçüde yerli sıcak para kabul edebileceğimiz kaynağı belirsiz dövizde bile ilk çeyrekte çıkış var. Oysa geçen yıl kaynağı belirsiz dövizler, dış kaynak girişinin en önemli parçasıydı.

Özetle mevcut durum ve politikalarla yabancılar gelmiyor, yerliler de kaçmaya bakıyor. Ama öte yanda yüksek cari açık, ödenecek borçlar ve cephanesi tükenmiş bir Merkez Bankası var.

Bu durum sürdürülemez. Çok kısa sürede etkili, bütünlüklü, kapsamlı ve inandırıcı politikalar ortaya konmazsa, seçim hesaplarıyla ertelenen fatura daha da ağır olarak sırtımıza binecek.