Sayıştay’a göre Tarım Bakanlığı’nda doğru yapılan iş yok

Sayıştay, Tarım ve Orman Bakanlığı 2019 Yılı Denetim Raporu’nu yayımladı. Rapora bakılırsa Tarım ve Orman Bakanlığı’nın doğru yaptığı iş neredeyse yok. Mali tablolardan, muhasebeleştirmeye, tarımsal desteklerden kooperatifçiliğe, meraların ıslahından vergi ve cezalara kadar tespit edilen 45 bulgu ile yanlışlar tek tek dile getiriliyor.

Raporda “Denetim Görüşü” olarak “Tarım ve Orman Bakanlığı 2019 yılına ilişkin geçerli finansal raporlama çerçevesi kapsamındaki mali rapor ve tablolarının ‘Denetim Görüşünün Dayanakları’ bölümünde açıklanan nedenlerden dolayı doğru ve güvenilir bilgi içermediği kanaatine varılmıştır.” deniliyor.

Sayıştay Raporu’nda Tarım ve Orman Bakanlığı’nın 2019 yılı içerisindeki yanlış uygulamaları “Denetim Görüşünün Dayanaklarını oluşturan bulgular ve “Denetim Görüşünü Etkilemeyen Tespit ve Değerlendirmeler” başlığı altında 45 madde olarak yer verildi.

İşte 0 45 madde şöyle:

1- 2019 Yılı mali tabloları ile verilmesi gereken sayım ve tespit tutanaklarının verilmemesi,

2- Mali tablolarla birlikte sunulması gereken açıklama ve notların bulunmaması

3- Avrupa Birliği Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı (IPA) kapsamında kullandırılan fonların bakanlık muhasebe sistemine kaydedilmemesi

4- Muhasebe yetkilisi sıfatı bulunmayanlar tarafından idare adına banka hesabı açılması suretiyle kayıt dışı mali işlemler yapılması

5- Bakanlıkça uygulanan idari para cezalarının muhasebeleştirilmemesi ve raporlanmaması

6- Bakanlığın yönetiminde ve kullanımındaki taşınmazların muhasebeleştirilmemesi ve mali tablolarda raporlanmaması

7- Mera, yaylak ve kışlak olarak tescil edilen taşınmazların ilgili hesaplarda muhasebeleştirilmemesi ve mali tablolarda raporlanmaması

8- Uzun süreli kiralanan meraların kira gelirlerin ilgili hesaplarda muhasebeleştirilmemesi ve mali tablolarda raporlanmaması

9- Gerçek ve tüzel kişilere kiralanan veya tahsis amacı değişikliği yapılan meralar için ilgililerden alınan teminatların muhasebeleştirilmemesi ve mali tablolarda raporlanmaması

10- Tarımsal amaçlı kooperatiflere kullandırılan kredilerden kaynaklanan alacakların gerçek tutarı göstermemesi

11- Tarımsal destekleme ödemelerinde gerçekleştirme işlemleri tamamlanmaksızın bütçeden harcama yapılması

12- Bütçeden yapılan hayvancılığı geliştirme projesi kapsamındaki proje ödemelerinin gerçekleştirme işlemleri tamamlanmaksızın yapılması

13- Yersiz ödenen tarımsal destekleme giderlerinin çiftçilerden geri alınması gereken tutarın tespitinin yapılamaması

Denetim görüşünü etkilemeyen tespit ve değerlendirmeler

14- Tahsis amacı değişikliği dolayısıyla zarar gören meraların eski vasfına getirilmesinin sağlanmaması

15- İdare bütçesinden karşılanan elektrik dağıtım tesis giderlerinden doğan alacaklarının elektrik dağıtım şirketlerinden takip ve tahsil edilmemesi

16- Entegre idare ve kontrol sisteminin teknik ve mevzuat çalışmalarının tamamlanmaması

17- Taşınır Mal Yönetmeliği’nin bazı hükümlerine uyulmaması

18- Bir mali yıl içerisinde gerçekleştirdiği destekleme ödemelerine ilişkin iş ve işlemlerinin bir bütün olarak kamuoyuna açıklanmaması

19- İlama bağlı tarımsal destekleme ödeme bilgilerinin ve tutarlarının TBS/ ÇKS’ye kaydedilmeden banka hesaplarından ödenmesi

20- Ziraat Bankasına yapılan komisyon giderlerinin hizmet alımları yerine hane halkına yapılan transferler olarak giderleştirilmesi

21- Tarım Kanunu uyarınca yasaklı olan tarımsal işletmelerin takibinin sağlıklı yapılamaması

22- Haksız yapıldığı tespit edilen destekleme ödemelerinden rızaen geri alınan tutarların, ilgili sistemlerde izlenmemesi ve muhasebeleştirilmemesi

23- Çiftçilere yapılan destekleme ödemeleri üzerinden yapılan gelir vergisi kesintisinin idarenin muhasebe kayıtlarına yansıtılmaması

24- Tarımsal amaçlı arazi kullanım plân ve projelerinin tamamlanamaması

25- Yapım işlerinde ihale sonrası büyük kapsamlı proje değişikliklerine gidilmesi

26- Bilişim alanında stratejik yönetime ilişkin doküman ve mekanizmaların olmaması

27- Bilişim hizmet alımlarına ilişkin sözleşme ve şartnamelerde eksiklikler olması

28- Bilgi güvenliği yönetimine ve bilişim teknolojileri politika ve prosedürlerine ilişkin eksiklikler bulunması

29- Bilişim teknolojileri organizasyon yapısının uygun olmaması

30- Bilişim teknolojileri risk yönetimine ilişkin eksiklikler bulunması

31- Bilişim teknolojilerine ilişkin rol ve sorumlulukları belirleyen dokümanlarda yetersizlikler bulunması

32- Bilgi sistemlerinin sürekliliğini ve güvenilirliğini sağlayacak kontroller çerçevesinde iş sürekliliği ve felaketten kurtarma süreçlerinde eksiklikler bulunması

33- Bakanlık organizasyon yapısı içerisinde görev, yetki ve sorumlulukların açık bir şekilde belirlenip yazılı hale getirilmemiş olması

34- Bakanlık merkez teşkilatında norm kadro uygulamasına henüz geçilmemiş olması ve teknik personelin uzmanlık alanları dışındaki görevlerde çalıştırılmaları

35- Bakanlık tarafından yurt dışına gönderilen devlet memurlarının mecburi hizmet yükümlülüğü takibinin yapılmaması

36- Tedvir ve vekâleten görevlendirmelerde kanuna riayet edilmemesi ile görevlendirme sürelerinin makul olmaması

37- Tarım ürünü olmayan ve tüketim amacıyla kullanılan sanayi ürünlerinin ihalesiz olarak satın alınması

38- İl müdürlükleri tarafından hurdaya ayrılan taşınırların satışının yapılması konusunda gerekli işlemlerin yapılmaması

39- Denizlerde ve iç sulardaki balıkçı gemilerine %20 gemi boyu artışının yönetmelik yerine idari kararla verilmesi

40- Sulak Alanları Koruma Çalışmaları ve Ulusal Su Planının Uygulanmasında Veri Paylaşımı İhtiyacının Bulunması

41- Su ürünleri yetiştiricilerine aşılama ve boylama için alan gösterilmemesinin üretim kaybına sebep olması

42- Yem amaçlı kullanılacak hayvansal yan ürünlerinin taşıma ve depolama şartlarının belirlenmemesi

43- Tütün ve alkol piyasasındaki denetleme ve inceleme görevleri için personel altyapısı oluşturulmaması

44- Kırsal kalkınma yatırımı projelerinin tamamlanma sürelerinin ötelenmesinin ekonomik kayıplara yol açması

45- Alkolden alınan vergilerin kayıp ve kaçakların önlenmesi için amaç dışı alkol kullanımına ilişkin önleyici kontrollerin yetersizliği

Sayıştay’ın raporunda bu bulgulara ilişkin tek tek ayrıntılı açıklamalara yer veriliyor. Tarım ve Orman Bakanlığı ile birleştirilen Orman ve Su İşleri Bakanlığı’nın uygulamalarına ilişkin 8 bulguda yapılan yanlışlara yer veriliyor.

Özetle, Sayıştay raporuna göre Tarım ve Orman Bakanlığı birçok konuda ciddi yanlışlar, usulsüzlükler yapmış ve yapmaya devam ediyor.

Bunlardan sadece bir iki tanesini özel bir şirket, kooperatif veya şahıslar yapsa ne kadar ağır cezalar ve yaptırımlarla karşı karşıya kalacağını tahmin etmek zor değil.

Fakat bakanlıklar, kamu idaresi yapınca sadece raporlarda kalıyor. Bu kadar yanlışı, usulsüzlüğü demokratik, yasaların uygulandığı bir ülkede bir bakanlık yapabilir mi?

Bakanlık Sayıştay'ı dikkate almıyor

Sayıştay, her yıl yaptığı denetim sonucunda hazırladığı raporda yanlışları bulgularla tek tek açıklıyor. Ayrıca, önceki yıllarda yapılan denetimlerde tespit edilen yanlışların, usulsüzlüklerin düzeltilip düzeltilmediğini de bir sonraki raporda yer veriyor. Sayıştay, 2018 Denetim Raporu’nda Tarım ve Orman Bakanlığı ile ilgili 42 bulgu tespit edilmişti. Aradan geçen bir yılın sonunda hazırlanan 2019 Denetim Raporu’na göre, bulgulardan 27’si ile ilgili hiçbir düzeltme yapılmamış. Bulgulardan 9’u ile ilgili kısmen düzeltme yapılmış ve sadece 6 bulgu ile ilgili yanlışlar düzeltilmiş. Bu verilerden de görüleceği gibi, Tarım ve Orman Bakanlığı, Sayıştay’ı pek dikkate almamış ve yanlış uygulamalara devam ediyor.