Şanlıurfa’daki üretim olmasaydı Antep fıstığında yanmıştık

Gaziantepli Tekinalp Ailesi, 1900’lü yılların başlarında dünyaya gelen oğullarına “Durdu” adını uygun gördü. Çünkü, Durdu’dan önce 12 çocukları olmuş, ancak hayata tutunamayıp vefat etmişlerdi. 13’üncü çocuk Durdu, küçük yaşlardan itibaren memleketi Gaziantep’te ticarete atıldı.

Durdu Tekinalp, Antep fıstığı ticaretine başladığı dönemde ilk şirketini 1926 yılında kurdu. Kısa sürede adı“Fıstıkçı Arap”a çıktı. Bunun üzerine başvuruda bulunup nüfusta adına “Arap”ı ekletti. Yani, tam adı “Arap Durdu Tekinalp” şeklinde kayıtlara geçti.

Durdu Tekinalp’in büyük oğlu Mehmet Tekinalp, gençlik yıllarında CHP’nin merkez ilçe başkanlığı görevini üstlendi. 1969 yılında bir gün baba Arap Durdu Tekinalp, oğlu Mehmet Tekinalp’e fırça atmaya başladı:

- Partiye fazla zaman ayırıyorsun, işleri ihmal ediyorsun.

Çok geçmeden Mehmet Tekinalp’in çekirdek ailesine yol göründü. Arap Durdu Tekinalp, büyük oğlu Mehmet Tekinalp’e rotayı çizdi:

- İstanbul’daki ofisimize git, oradaki işlerin başına geç…

Mehmet Tekinalp, çekirdek ailesiyle İstanbul’a taşındığı günlerde oğlu İsmet Tekinalp 11 yaşındaydı. Mehmet Tekinalp Konya Lisesi’ni, kardeşi Kemal Tekinalp Haydarpaşa Lisesi’ni bitirmişti. İlkokulu Gaziantep’te bitiren İsmet Tekinalp, Kadıköy Ortaokulu sonrasında Fenerbahçe Koleji’ne girdi ama işlere daha fazla zaman ayırmaya başlayınca, liseyi bitiremedi.

Arap Durdu Tekinalp’in Gaziantep’te “Durdu Ticaret”le temellerini attığı şirket, 1971 yılında “Tadım”a dönüştü. İnşaat dahil farklı iş kollarında da faaliyet gösteren “Tadım”da 1983-84 döneminde kardeşler arasında ayrılık rüzgarı esti. Mehmet Tekinalp’e o günlerde şu öneri yapıldı:

- Kuruyemiş işi sizde kalsın…

Böylece “Tadım Kuruyemiş”, Mehmet Tekinalp’in çekirdek ailesinin ana işi haline geldi. Mehmet Tekinalp, dönemin ünlü grafik sanatçısı Mengü Ertel’le anlaştı, “Tadım”ın halen kullandığı logoyu tasarlamasını sağladı.

Geçenlerde Hakan Güldağ ve Mete Belovacıklı ile Tadım’ın Gebze’deki fabrikasında, Yönetim Kurulu Başkanıİsmet Tekinalp’e konuk olduk. Bir yandan fabrikayı gezdik, diğer taraftan “Tadım”ın 98 yıllık öyküsünü dinledik:

- Ben 17 yaşında patron oldum sayılır. Babam ticarete yatkın olduğumu düşündüğü için beni o şekilde yönlendirdi. Tabiri caizse fıstığın üzerinde doğdum.

İsmet Tekinalp, Tadım’ın üretim merkezlerini sıraladı:

• Gaziantep’te fıstık fabrikamız var.
• Ankara’daki fabrikamızda ayçekirdeği ve kabak çekirdeği işliyoruz.
• Gebze’de tüm kuruyemişlerimizi paketliyoruz.
• Ayrıca bir de Almanya’da kuruyemiş fabrikamız var.

Dedesi Arap Durdu Tekinalp’le ilgili şu bilgiyi verdi:

- Dedem ülkemizin batısına Antep fıstığını tanıtan 5 kişiden biriydi. Kendisi “Fıstıkçı Arap” adıyla bilinirdi.

İş hayatındaki çalışma temposuyla ilgili şu tanımı yaptı:

- Aktifiz ama agresif değiliz… Paketli kuruyemişte ilk günlerimizden beri pazar liderliğimiz söz konusu…

Fabrikayı gezerken hangi ürünleri ithal ettiklerini sorduk, anlattı:

- Ceviz, badem, kaju ve yer fıstığı ithalatımız var. Yer fıstığını Mısır’dan alıyoruz.

İthal ürünleri sıraladıktan sonra savunmaya geçti:

- Cari açık vermiyoruz. Ayrıca, yerli ürüne yüzde 10 fazla ödeme yaparız. Yani, şirket olarak kendi çabamızla yerli kuruyemiş ürünlerini korumaya çalışıyoruz. “Private Label” ürün yapmayız. Tümüyle kendi markamızı üretiriz.

Antep fıstığı ile ilgili şu noktanın altını çizdi:

- Şanlıurfa’daki üretim olmasa Antep fıstığı konusunda yanmıştık… Ayrıca, Antep fıstığı iklim koşullarının etkisiyle bu sene küçük kaldı. Büyümede sorun oldu.

Üretim bantları arasında dolaşırken “Fıstıkçı Arap”ın torunlarının en çok hangi ürünü paketlediğini merak ettik, İsmet Tekinalp paylaştı:

- Üretim ve satışımızın 3’te ikisini ayçekirdeği oluşturuyor.

50 bin metrekarelik kapalı alanda üretim yapan Gebze fabrikasındaki turu noktalarken şu verileri dinledik:

• Yılda 6 bini aşkın TIR bu fabrikadan yola çıkıyor.
• Bayilerimize ait 700 araç haftada 90-110 bin noktaya uğruyor.

Tadım, son 15 yıldır uluslararası sermayenin dikkatini çekiyor, ABD dahil farklı ülkelerden gelen “görücüler”le flört ediyor…

Ancak, İsmet Tekinalp, flört sırasında şu mesajı veriyor:

- Ben 3’üncü kuşağım ve çalışıyorum. 4’üncü kuşağımız çocuklarımız da şirketimizde görev alıyor. Dolayısıyla Tadım’ın yüzde 100’ünü satmaya niyetimiz yok…

1926 yılında “Fıstıkçı Arap”ın temellerini attığı Tadım, ülkemizdeki az sayıda 100 yıllık marka arasına girmeye hazırlanıyor….

Almanya’ya ‘boyumun ölçüsünü almaya’ gittim

Tadım, 2014-2015 döneminde Almanya’nın Emsdetten şehrinde fabrika kurdu. Zamanla üretim alanı 20 bin metrekareye kadar çıktı.

Derken Almanya’dan bir grup milletvekili tesisi gezmeye gitti. Tadım Yönetim Kurulu Başkanı İsmet Tekinalp’e art arda sorular yöneltti:

• Bu yatırım için neden Almanya’yı seçtiniz?
• Neden Bulgaristan değil? Neden Hollanda değil?

İsmet Tekinalp, Düsseldorf’a 200 kilometre mesafedeki fabrikada yöneltilen sorulara şu yanıtı verdi:

- Almanya’ya boyumun ölçüsünü almaya geldim.

Almanya’nın başka bölgelerinde bacalı sanayi istenmediği için Emstdetten’e yöneldiğini vurguladı:

- 5 yıl boyunca kiralık bir alanda üretim yaptık. Sonra 20 bin metrekarelik kendi tesisimizi kurduk.

Şu noktanın altını çizdi:

- Biz Almanya’ya gittiğimizde bölgede gıda üretimi yapan başka Türk yatırımcı yoktu. Biz Almanya’da yaptığımız yatırımdan memnunuz.

Tekinalp, Almanya’da Tadım markasıyla üretim yaptıklarını bildirdi:

- Marka seçimi sırasında bile milliyetçi duyguların öne çıktığını gözlemliyoruz. O nedenle bir Alman markası da üretmemiz gerekecek gibi görünüyor.

Ayçekirdeği kabuğu hayvan yemi oluyor

Tadım Yönetim Kurulu Başkanı İsmet Tekinalp, işleyip paketledikleri ürünlerin kabuklarını da değerlendirdiklerini belirtti:

- Şu anda ayçekirdeği kabuklarını paketleyip hayvan yemine dönüştürüyoruz.

Kuruyemiş kabukları ile ilgili TÜBİTAK’la yürüttükleri 2-3 projelerinin olduğunu bildirdi:

- TÜBİTAK, işlediğimiz ürünlerin kabukları konusunda bize projeler önerdi. Şimdi onlar üzerinde de çalışıyoruz.

Datça’da 4 katlı ilkokul planlanmıştı itiraz edip değiştirdik 

Tadım Yönetim Kurulu Başkanı İsmet Tekinalp, yaptırıp Milli Eğitim’e bağışladıkları okullarla ilgili bilgi verdi:

• Aysel Tekinalp İlkokulu yaptırdık İstanbul’da.
• Tuzla’da babamız Mehmet Tekinalp adına yaptırdığımız Anadolu Lisesi var.
• Gebze Organize Sanayi Bölgesi’nde (GOSB) Jale Yücel Endüstri Meslek Lisesi yaptırdık.

Kendi adını taşıyacak bir ilkokulu da Datça’da yaptırmaya başladığını vurguladı:

- Datça’daki ilkokul 4 katlı olarak projelendirilmişti. “Ben Datça’da 4 katlı okul binası yapmak istemem” dedim. Milli Eğitim’den projeyi yeniden hazırlatmak üzere müsaade aldım.

Yeni projeyi Han Tümertekin’in çizdiğini bildirdi:

- Örnek bir okul projesi olacağına inanıyorum.

Gaziantep’te doğduğu evi Mozaik Müzesi için verdiklerini kaydetti:

- Doğduğum evin yeri Mozaik Müzesi tarafından değerlendirildi.

Almanya’da otomotiv daraldı, Slovenya cirosu 100 milyon Euro küçüldü

Finansal Kurumlar Birliği (FKB) ve EKONOMİ gazetesi işbirliği ile düzenlenen “Anadolu Buluşmaları” için dün Adana’ya giderken İstanbul Havalimanı’nda Farba Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Bayraktar’la karşılaştık.

Bayraktar, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Sanayi Konseyi’nin Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in katılacağı Sanayi Odaları Konsey toplantısı için Ankara yolcusuydu.

Hakan Güldağ’la birlikte hatır sorduk, Bayraktar içini döktü:

- Döviz kurlarının yatay seyri personel ücretlerinin toplam maliyet içindeki payını iki katına çıkardı.

Bunun üzerine Almanya’da satın alıp, Slovenya’daki fabrikasını epey büyüttükleri Odelo’nun durumunu merak ettim:

- Slovenya’da durum nasıl?

Yanıtı Almanya’da otomotiv sektöründeki daralmanın etkisini ortaya koydu:

- Slovenya’da bizim yıllık 220 milyon Euro ciroyu gördüğümüz olmuştu. 2024 için 140 milyon Euro bütçelemiştik. Muhtemelen 126 milyon Euro ile tamamlayacağız.