Sanayinin enerji tüketim profili bize ne söylüyor?
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) imalat sanayii, madencilik ve inşaat sektörlerinin nihai enerji tüketiminin miktarı ve kaynaklarına ilişkin istatistikler yayınladı. Buradan sanayinin enerji tüketim profilini görebiliyoruz. Ön aşaması geçen yıl yürürlüğe giren Avrupa Birliği’nin (AB) Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması’nı göz önüne aldığımızda, bu veriler yakından izlemeyi ve değerlendirmeyi hak ediyor.
Çünkü AB ülkelerine yapılan ihracatta, karşı taraf, ihracata konu ürünün üretiminin ne kadar karbon emisyonuna yol açtığını gösteren belgeler talep edebilecek. 2026 başından itibaren de bu miktara bağlı olarak mali yükümlülükler de yürürlüğe girecek. AB ülkelerine ihracat yapabilmek ve bu pazarda rekabetçi olabilmek için sanayinin enerji profilinin AB’nin yeşil ekonomi programının koşullarına uygun hale gelmesi gerekiyor.
Bu çerçevede sanayi sektörünün 2023 itibarıyla nihai enerji tüketimi şöyle bir görünüm sergiliyor:
- İmalat sanayii, toplam nihai enerji tüketiminin yüzde 28.44’ünü elektrikten sağlıyor. Sektörün nihai enerji tüketiminde kömür yüzde 26..61, doğal gaz yüzde 24.51, petrol ürünleri ise yüzde 9.93 paya sahip. Yenilebilir enerji, sanayi sektörü tüketiminde sadece yüzde 2.22 pay alıyor. EPDK verilerine göre 2023 yılı itibarıyla üretilen elektriğin de yüzde 57.75’i fosil yakıtlardan elde edildi. Bu durumda imalat sanayii enerji tüketiminde fosil yakıtların payı yüzde 77.48’i buluyor.
- Madencilik sektöründe tüketilen toplam enerjinin yüzde 20.55’i petrol ürünlerinden, yüzde 9.04’ü doğalgazdan, yüzde 3.02’si kömürden ve yüzde 18.66’sı elektrikten elde ediliyor. Bu durumda madencilik sektöründe tüketilen enerjinin de yüzde 43.39’u fosil yakıtlardan elde ediliyor.
- Bina ve bina dışı yapılar ile özel inşaat faaliyetlerini kapsayan inşaat sektörünün enerji tüketiminde petrol ürünleri yüzde 60.49 gibi büyük bir paya sahip Bunu yüzde 23.79 ile elektrik, yüzde 13.53 ile doğalgaz ve yüzde 2.01 ile kömür izliyor. Toplamda fosil yakıtların inşaat sektörü enerji tüketimindeki payı yüzde 89.77’yi buluyor.
- İmalat sanayii alt sektörlerinden ana metal sanayii ile toprağa dayalı inşaat malzemelerinin üretildiği metalik olmayan mineral ürünler sektörleri hem en fazla enerji tüketen hem de tükettiği enerji içinde fosil yakıt kaynaklı enerji payının en yüksek olduğu sektörler. İmalat sanayiinde tüketilen toplam enerjinin yüzde 31.12’si metalik olmayan mineral ürünler sektöründe, yüzde 24.43’ü ana metal sanayiinde kullanılıyor. Ana metal sanayii toplam tüketiminde fosil yakıt kaynaklı enerjinin payı yüzde 86.97, metalik olmayan mineral ürünler imalatında ise yüzde 83.32 düzeyinde.
Bu verilerden de görülüyor ki sanayi üretimi aşırı ölçüde fosil yakıt kaynaklı enerjiye bağımlı durumda. Yenilebilir enerjinin sanayinin toplam tüketiminde aldığı pay, çok düşük düzeylerde. Önümüzde çok kısa bir zaman kalmış olmasına rağmen AB’nin getirdiği standartlara uyum için kat edilmesi gereken çok uzun bir yol var. Sanayi üretiminin ve ihracatın bu gecikmenin faturasından kurtulması zor gözüküyor.