Samandağlı kadın üreticilere KEDV’den yardım eli uzandı

Kahramanmaraş depremlerinden sonra iki aydan uzun süre bu köşe deprem bölgesine ve bölgenin ihtiyaçlarına yönelik çalışmalara ayırdım. Bir yandan bölgedeki ticari hayatın gördüğü zararı gözler önüne sermeyi, bir yandan da bölgeye uzanan yardım ellerinin çoğalmasına vesile olmak istedim.

Depremden en çok etkilenen yerlerden biri olan Hatay’ın Samandağ ilçesindeki Samandağ Kadın Girişimi İşletmecilik Kooperatifi ile Samandağ İlçe Merkezi ve Mahalleleri Tarımsal Kalkınma Kooperatifi bu köşeye taşıdığım girişimlerdendi… Bu kooperatifler, kolektif bilincin üretim alanında yeniden yaşatılması amacıyla Samandağ Belediyesi bünyesinde kuruldu. BM Gıda ve Tarım Örgütü FAO’nun Türkiye’de desteklediği kooperatifler arasında olan Tarımsal Kalkınma Kooperatifi’ne üye kadınlar zeytinyağı, nar ekşisi, biberli ekmek, içli köfte, defne sabunu, ipekli ürünler üretiyordu. Samandağ’a özgü biberden üretilen ‘Aşk Reçeli’ markalaşarak tüm Türkiye’ye tanıtılacaktı.

Maalesef depremde kooperatife dair ne varsa yok oldu. İlçe nüfusunun yüzde 90’ı göç ettiği için kooperatif üyeleri de dağıldı. Depremin acıları henüz çok tazeyken her iki kooperatifin kurucularından olan Atiye Sönmez Erdoğdu ile ağlaya ağlaya görüşmüş, kooperatiflerin durumunu ve depremle açılışı meçhul bir tarihe kalan Samandağ’daki Türkiye’nin ilk gastronomi köyünü konuşmuştuk.

Atiye Sönmez Erdoğdu, o görüşmemizde deprem olmasaydı Nisan ayında açılması planlanan gastronomi köyü projesi için destek istemişti.

Restore edilecek, işletme giderleri karşılanacak

Ara ara Atiye Sönmez Erdoğdu ile konuşup bölgedeki gelişmeleri öğrenmeye çalıştım. Ve güzel haber nihayet geldi. Benim köşemdeki yazının çok faydasını gördüklerini belirten Atiye Sönmez Erdoğdu, Kadın Emeğini Değerlendirme Vakfı’nın (KEDV) kendilerine yardım elini uzattığını anlattı ve devam etti: “KEDV ile görüşmelerimiz vardı. Sizin yazınızı okuyunca hızlıca bize geri döndüler. Yurt dışından deprem bölgesinde kullanılmak üzere finansman desteği olduğunu belirttiler ve iş birliği yapalım dediler. Bu çerçevede bize ortak oldular. Gastronomi köyünü restore edecekler, bir yıl işletme giderlerini karşılayacaklar. Özetle bizi yeniden ayağa kaldıracak ve kurumsallaşmamıza katkı sağlayacaklar. Biz burayı 25 yıllığına kiralamıştık, üç yılı geçti. Kalan sürede ortağımız olarak bizimle yola devam edecekler. KEDV’in Kurucusu Şengül Akçar ile sürekli irtibat halindeyiz ve bize verdikleri destek için kendilerine bir kez daha teşekkür etmek istiyorum.”

Kooperatiflerde toparlanma olup olmadığını da soruyorum, şöyle yanıtlıyor: “Şehirde molozlar kaldırılıyor. Üretime ara verdik. Demirbaşlarımızı yenilemeye çalışıyoruz. FAO da bize destek olacağını söyledi, bekliyoruz.”

Deprem felaketi olmasaydı Nisan ayında açılacaktı

Gastronomi köyü projesi 2020 yılında Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu’ndan hibe aldı. Proje birbirinden bağımsız, üretimin 24 saat devam edeceği yedi üretim evi ve restoran ile 24 konukevi, idari bina ve Köy Akademisi’nden oluşuyor. Ev yemekleri, taş fırın, balık, et, kahvaltı ve peynirli künefe ile tatlıların üretileceği evler olacaktı. Nisan ayında açılış için gün sayılıyordu. Depremde binaların dış cephe taşları döküldü. Demirbaşlar, mutfak eşyaları, beyaz eşyalar zarar gördü. Ürün kalmadığı için web sitesi donduruldu.

Atiye Sönmez Erdoğdu, barınmanın hala en büyük sorun olduğunu, gidenlerin geri dönmesi için bu sorunun acilen çözülmesi gerektiğini vurguladı ve sözlerini şöyle sürdürdü: “Samandağ çarşının yarısı yok oldu, Antakya’nın yüzde 90’ı yok. Bina yok, elektrik ve alt yapı yok. Her yer bomboş arazi… Sıfırdan başlamamız gerekiyor. Buradayız ve toparlanacağız. Tekrar ayağa kalkmak mucize olacak ama bunu yapmak zorundayız.”

Bütün kaynaklarıyla deprem bölgesine yoğunlaştı

KEDV 1986 yılında kuruldu. Şengül Akçar’ın kurucusu olduğu vakıf kadınların yaşamlarını iyileştirme çabalarına destek olmak ve yerel kalkınmadaki liderliklerini güçlendirmek için çalışıyor. Kâr amacı gütmeyen bir sivil toplum kuruluşu olan KEDV, bu doğrultuda bireysel ve kolektif kapasite geliştirme, kooperatifleşme, ekonomik güçlenme ve afet/göç alanlarında programlar yürütüyor. Derneğin yönetim kurulu üyesi olan Şengül Akçar, kadın girişimciliğini destekleme ve kadın emeğini değerlendirmeye verdiği katkılardan dolayı “ACT HUMAN İnsani Gelişme Ödülü”ne layık görüldü.

Akçar, mayıs ayında düzenlenen törende ödülünü alırken yaptığı konuşmada, şunları söyledi: “Şu anda bütün kaynaklarımız ve enerjimizle deprem bölgesine yoğunlaşmış durumdayız. Orada kadınların hayatı iyileştirme, dönüştürme, umudu yeşertme çabalarına herkesin destek vermesini istiyorum. Bunu yaparken de şuna özen göstermemiz gerekiyor; bölge halkını depremzede, yüzyılın felaketine maruz kalmış yardıma muhtaç ve balık tutmayı öğretmemiz gereken insanlar olarak görmeyelim. Her bir bireyin kendi yaşamı, ailesi, mahallesi ve şehrini yeniden inşa edecek güç, beceri ve umuda sahip olduğunu unutmayalım.”