Sağlam vücut sağlam kafada bulunur
Evvelki yazımda sporcuların Gelişen Zihniyet’e sahip olmalarının öneminden bahsetmiş ve bu konuda fikir ve projelerin geliştirilmesi gerektiğini dile getirmiştim. Bill Beswick’in Odak Noktamız Futbol, Oyun Zihinde Nasıl Kazanılır kitabı bu konuyla ilgili önemli bir kaynak. Sadece sporcular için değil organizasyonlarını ve ekiplerini geliştirmek isteyen kulüp yöneticileri, antrenörler, beden eğitimi öğretmenleri ve genç sporcuların anne babaları için de bir rehber işlevi görüyor. Psikoloji alanında aldığı eğitim ve İngiltere Erkek Basketbol Milli Takımı antrenörlüğü deneyimleri kendisinin hem alaylı hem de akademik bir spor psikoloğu olmasını sağlamış. Manchester United ve İngiltere Futbol Milli Takımı gibi üst düzey rekabetçi ortamlarda çalışan Beswick, oyuncuların ve antrenörlerin zihinsel performansını artırmaya yönelik çalışmalarıyla tanınıyor. Her kişisel gelişim kaynağında bulunabilecek özgüven oluşturma, odaklanma, zihinsel dayanıklılık, liderlik gibi konuların yanı sıra saha içinde edinilen pratik bilgiler, tanınmış sporcuların çalışma örnekleri, kadın sporcularla erkek sporcular arasındaki yaklaşım farklılıkları, antrenörlerin eğitimine yönelik bilgilendirmeler bu kitabın önemini arttıran paylaşımlardan bazıları.
Zihinsel dayanıklılık
Spor psikoloğu olarak çalışmaya başladığı ilk senelerde, performans ve davranışlardaki sorunların büyük çoğunluğun oyuncunun kendisinden kaynaklandığına inanan Beswick, ilerleyen senelerde öncelikle baş antrenör ve onun ekibine odaklanıp, daha iyi bir hazırlık ve oyun ortamı yaratmaya çaba gösteriyor. Bu bütünsel yaklaşımını; “Antrenmanlar ve maçlar sırasında topu izlemeyen tek seyirci olarak oyuncuları gözlemlemem, fiziksel ya da teknik meselelerden kaynaklanmayan olumsuz performans nedenlerini tanımlamak için antrenörlere yardımcı olmam gerekiyor. Yaptığım işin önemli bir parçası da olası zihinsel ve duygusal unsurlara odaklanmadan önce takım doktoruyla oyuncunun fiziksel ve durumunu gözden geçirmektir” şeklinde özetlemiş. Bir sporcunun performans problemlerinin çok yönlü olabileceğiyle ilgili Derby County’de oynayan genç futbolcu Rory Delap örneğini veriyor: Antrenörler kendi aralarında, performansı düşen genç sporcunun özgüven kaybı, kabiliyetsizliği, taktiği anlayamaması ve bir sürü olası nedeni konuşurken, sporcunun ne düşündüğünü merak eden Beswick, Rory ile bir toplantı yapar. Kulübün tesislerinden ayrılıp kendi evine taşınan sporcunun, yemek yapmayı bilmediği için antrenmanları aç karnına yaptığını öğrenince de teşhisi koyar. Beslenme yetersizliği. Annesine telefon edilmesini de içeren bir dizi ayarlama sonrası sorun kendiliğinden çözülür. ‘Önyargılar’ nedeniyle karmaşık bir hale getirilen bu problemin gerçek sebebi birkaç tane sorunun sorulmasıyla anlaşılıyordu. Kitabın üstüne durduğu diğer önemli konulardan bir tanesi zihinsel dayanıklılık. Spor camiasında kabul gören; bazı insanların gelişim için zihinsel becerilere sahip olduğu, bazılarının ise olmadığı fikri yanlış bir ön kabuldür. Bu becerileri herkes, her zaman kazanılabilir ancak tıpkı fiziksel yeteneklerde olduğu gibi, etkili sonuçlar elde etmek için iyi bir eğitim, düzenli pratik ve özellikle kararlılık gerekir. Beswick bu durumu, “Deneyimlerimden gördüğüm, sporun en üst seviyelerindeki oyuncular arasındaki asıl farkı yaratan- fiziksel, teknik, taktik farklılıklardan ziyade-artan baskıyla başa çıkabilecek zihinsel dayanıklılık oluyor” şeklinde özetlemiş.
Her şeyin çok güzel olması için
1994 Dünya Kupası finalinde penaltı kaçırdıktan sonra hain damgası vurulan Roberto Baggio’nun 1998 dünya kupasında tüm penaltılarını gole çevirmesi, 2016 Copa America finalinde Arjantin adına penaltı kaçıran ve yenilginin ardından milli takımdan ayrılacağını açıklayan Messi’nin 2022 Dünya kupasında şampiyonluk kupasını kaldırması, 2014 yılında kişisel problemleri ve alkol bağımlılığıyla gündeme gelen Michael Phelps’in 2016 Olimpiyatlarında 5 altın ve 1 gümüş kazanması, 2021 Tokyo Olimpiyatları'nda mental sağlık sorunları nedeniyle yarışmalardan çekilen Jimnastikçi Simone Biles’in bir sonraki Olimpiyatlarda tekrar bronz madalyaya ulaşması ve benzer bir çok örneğin ortak noktasını oluşturan bir özellik var: Zihinsel dayanıklılık. Ülkemizde bütün olumsuz sonuçlar ‘kurban’ yaklaşımıyla değerlendirilmektedir. Hakem, dış güçler, federasyon, medya, menajerler suçlu fakat başarısızlıkta sorumluluğu olan herkes elinden gelen her şeyi yapmış durumda! Sorunları aşmak için farklı yollar denemek, geçtim uzun vadeyi, orta vadeli planlar yapmak pek becerebildiğimiz konular değil. Neyse ki, istesek de istemesek de günümüzün teknolojik dünyası bizi dünyanın farklı noktalarındaki gelişmelere entegre edip farklı bakış açılarına ulaşmamızı sağlayabiliyor. Henüz emekleme aşamasında olsa da “hoca soyunma odasında gerekli motivasyonu yakalar” yorumlarının yerine sporcuların zihinsel performanslarıyla ilgili çalışmalar yapılmaya başlandı. Her şey çok güzel olacak fakat her şeyin çok güzel olması için biraz da sorumlu olanların sorumluluğu üstlenmeleri gerekir.