Rekorlar yılına hazır olun

2024 Yılının açıklanan ilk verileri gösteriyor ki bu yıl; rekorlar yılı olacak. Dolarda, faizde, enflasyonda en yüksek rakamları göreceğiz. Yerel seçim öncesinde frenlenen bütün maliyet kalemleri seçim sonrasında canlanmaya hazırlanıyor. Fiyatlandırma davranış bozukluğu; histeriye varabilecek.

Fırtına öncesi sessizlik, denizde olduğu gibi ekonomide de sakinliğin habercisidir; dalgalar yükselmeden önce suyun duruluğu, değişimin ayak sesleridir. Ekonominin gerçek yüzü verilerle ortaya çıkarken seçimlerin gölgesinde gizlenenleri; mart sonrasında sahnede göreceğiz.

DOLAR 30’U AŞTI, BÜTÇE 1,4 TRİLYON AÇIK VERDİ

Dolar 30 liranın üzerine çıkıverdi bile; 30,18 TL. Euro’ya bakarsanız 32,75 TL. Artık dövizde 30 lira üzeri faizde %40 üzeri rakamları konuşuyoruz. Bütçe mi? Açık 1,4 trilyon TL ile geçen yılın başında öngörülen 659 milyar TL’den oldukça uzağa düşmüş durumda… Kısaca rekor üzerine rekor yağıyor.

Sosyal medyada dolaştırılan lüks olmayan restoran yemek fiyatları; bazı şeylerin şirazesinden çıktığını gösteriyor bize. Kişi başı kahvaltının 1.500 lira, çorbanın 500 lira, ızgara etin tek kişilik porsiyon fiyatının 3.500 lira, pilavın tabağının 1.200 lira ve minik kâse salatanın 750 lira olduğunu görebiliyoruz.

İKİ SORU İKİ CEVAP

Faiz bu seviyelerde durur mu?

Faiz burada durmayacak. Dövize ihtiyacımız var. Bu döviz; yüksek faiz talep ediyor. Faizler olduğu yerde de duramayacak. Dünya indirim tartışmalarını sürdüredursun biz faizleri nasıl yüksek tutarız derdinde olacağız. Burada tek korkum, dışarının faiz indirme sürecinin gazına gelinerek bizim “NAS 2.0” hatasına düşmektir. Henüz faiz artışından umduğumuz faydaları temin etmeden böylesi bir “siyasi tercih” üzerinden Heterodoks 2.0’ı ve olası ekonomik faciaları yaşama riskimiz artacaktır.

Peki, ya konut? Erişilir olabilecek mi?

Konut satmak isteyenler için de konut almak isteyenler için de kolay olmayacak bir süreç yaşıyoruz. Hayalinin bile kurulmayacağı bir dönem. Sosyal konut projesi mi? Unutun gitsin. Ne böylesi konut üretecek müteahhit var, ne de TOKİ’de bunu gerçekleştirecek ekonomik kapasite… Kısaca konut fiyatları, erişilemez düzeylerini korumakla kalmayıp, yenisinin üretilmemesi halinde daha artabilir.

NOT

HERKES AYAĞINI YORGANINA GÖRE UZATSIN KÜÇÜLÜYORUZ

2023 Yılı bütçe verileri bir kez daha gösterdi ki; olağandışı bir hal içerisindeyiz. Bütçe açığı bir yandan diğer yandan kamu harcamaları, halkın küçülmeye hazırlanması gerektiğini gösteriyor. Ötemize berimize baktığımızda herkes genişleyen aile olmaya başladı bile.

Kirasını ödeyemeyen annesinin evine koşuyor. Gençler yanlarına kahve termosu almadan dışarı çıkmıyor. Akşam pazarı artık rutin bekleyişlerin halini aldı. Zor bir süreç; daha zor günler kapıda. Küçülmeye gidiyoruz. Herkesin ayağını yorganına göre uzatması gerektiği konusunda uyarıyorum.

Aslında bazıları için ayağını uzatacağı yorgan dahi olmayacak. Hele ki emekliler, onları açlık sınırının altına gömen siyaset ile “bulabildiği en niteliksiz işte dahi” çalışmak zorunda kalacak. Hayatta kalabilmek için emekliyi bu duruma düşüren, ekonomideki tercihlerimiz oldu.

Bankada parası olanlar dolarla flörtleşmesin diye KKM’yi icat ettik ve bu bize yaklaşık 1 trilyon liraya mal oldu. Dar gelirlinin üzerinden çekip alınan yorgan, hali vakti yerinde olanların altında döşek olarak serildi. Emeklinin acıkabileceği unutuldu ama oy verebileceklerinin unutulması bence çok büyük hata.