Reel sektör, YP kredilerden hızla uzaklaşıyor

Ferda Besli

Yurt içi bankalardan kullanılan YP döviz kredileri 2018 yılı sonunda 182 milyar dolara ulaşmıştı. TL’nin değer kaybı şirketlerin yabancı kredi ( FX Kredi) kaynaklı kur farkı zararları bilançolarındaki öz kaynakları azaltırken, TL yükümlülüklerini aşırı artırdı. 2017 yılı sonunda 187.7 milyar dolar olan açık pozisyon, 120 milyar dolara geriledi. Bu gelişmeye en çok katkıyı 45 milyar dolar azalan yabancı para krediler oldu ve düşüş trendi devam ediyor. Sadece geçen hafta FX krediler 1.5 milyar dolar azaldı.

Diğer önemli konu başlıkları,

1. TCMB döviz rezervleri azalmaya devam ediyor, 101.9 milyar dolar. Geçen hafta 5.8 milyar dolar, yıl sonuna göre ise 9.2 milyar dolar rezervler azaldı. Taşıma ve seyahat gelirlerindeki olumlu artış trendi devam ederken, ithalat kaynaklı dış ticaret açığı olumsuz etkiliyor. Geçen yılın aynı 3 aylık ocak-mart dönemini karşılaştırdığımızda bazı ülkelerden gelen ziyaretçi sayısındaki artış yüzde 1000’in üzerinde. Danimarka, İngiltere, İsrail, Yunanistan, BAE, Cezayir ve Kuveyt örnek olarak sayabiliriz. Bu olumlu trende karşın dış ticaret dengesindeki dengesizlik devam ediyor. Nisan ayı ithalatı yüzde 34,9 aratarak 29.5 milyar dolara ulaşırken ihracat yüzde 24,6 artış ile 23.4 milyar dolar olarak gerçekleşti ve dış ticaret açığı 6 milyar dolar. Enerji ithalatı yüzde 134, hububat ithalatı yüzde 179 arttı.
2. TL Krediler ticaride yüzde 2,5, bireysel krediler yüzde 1,8 artarak sırayla 2,393 ve 1,093 milyar TL oldu. Bireysel kredilerde artış, ihtiyaç kredileri ve kredi kartlarından geliyor.
3. Geçen hafta belirttiğim gibi 23 Nisan 2022 TCMB zorunlu karşılık uygulamasının devreye girmesiyle pahalaşan işletme kredilerine uygulanan yüksek faiz nedeniyle sektörde TL kredi maliyetleri yüzde 23’e çıktı. ZK uygulaması ticari TL kredileri kapsadığından bireysel kredi faizlerinde değişiklik olmadı ve ZK uygulamasının sonuçlarını görmeye başladık. 6 Mayıs 2022 haftasında TL krediler azaldı, 13 Mayıs haftasında hem kredi hem de faizler arttı.
4. YP mevduat 1.4 milyar dolara azalarak 241.6 milyar dolara geriledi. Ancak tüzel kişilerin YP mevduatı 0.6 milyar dolar arttı.
5. Kur korumalı mevduat bakiyesi 849 milyar TL ve dolar karşılığı 55 milyar dolardır.