Reel sektör: “Maliyetim artıyor, zam yapmak zorundayım”

✔ Enflasyon nasıl seyreder diye papatya falı bakmaya gerek yok. Reel sektör maliyetinin arttığını, bu yüzden zam yapacağını söylüyor zaten.

✔ Acaba maliyetler niye artıyor? Temel iki etken kur ve yüksek faiz. Biz faizi biraz da kuru baskılamak için artırdık ama kur da yükseliyor. Sahi nerede hata yaptık?

Merkez Bankası’nın gerçekleştirdiği iktisadi yönelim anketinin en çarpıcı sonucu galiba bu:

“Maliyetler artıyor ve önümüzdeki dönemde de artacak; bu yüzden zam yapmaktan başka çare yok.”

Yapılan anket kapsamında reel sektör kuruluşlarına bir dizi soru yöneltiliyor. Bunlardan biri son üç aydaki birim maliyetin nasıl seyrettiği, bir diğer soru gelecek üç aydaki birim maliyete ilişkin beklenti, bir başka soru da gelecek üç aydaki satış fiyatına dönük beklentinin ne olduğu...

İşte bu sorulara verilen yanıtlara bakınca ortaya çok somut bir durum çıkıyor.

“Maliyetler yukarı, dolayısıyla fiyatlar da öyle...”

Merkez Bankası verilerine göre ankete katılan reel sektör kuruluşlarının yüzde 64.1’i son üç ayda birim maliyetlerinin arttığını söylemiş. Bakar mısınız, neredeyse üç şirketten biri maliyetinin arttığını belirtiyor. Maliyetinin azaldığını söyleyenlerin oranı ise yalnızca yüzde 1.7 düzeyinde. Yüzde 34.2’lik bir kesim de maliyetinde bir değişiklik olmadığını dile getirmiş.

Maliyetler arttı diyenlerle azaldı diyenlerin farkı 62.4. Tam bir yıl önceye, geçen yılın mayısına bakalım, bu fark 42 düzeyinde.

Artış keşke geride kalmış olsaydı...

Reel kesim açısından maliyetlerde yaşanan artış geride kalacak gibi de görünmüyor.

Aynı anket, gelecek üç aylık dönemde de birim maliyetlerde kayda değer oranda artış beklendiğine işaret ediyor. Son üç aydaki kadar değilse de yine de bir artış beklentisi var ve bu da gelecek dönemler için umutlu olmayı zorlaştırıyor.

Ankete katılan reel sektör kuruluşlarının yarıdan fazlası maliyet artışının gelecek üç ayda da süreceği görüşünde. Artacak- azalacak diyenlerin farkı 52 ve bu şimdiye kadar görülmüş en yüksek değerlerden.

Maliyetler artıyorsa fiyatlar?

Gerçekleşen ve beklenen maliyet artışında adeta rekorlar kırılırken fiyatların az artması söz konusu olabilir mi? Var mı bunu sağlayacak bir sihir?

Olmadığına göre fiyatlar hızla artmaya devam edecek. Bu da zaten gelecek üç aydaki satış fiyatının ne olacağına dönük soruya verilen yanıtlarda kendini gösteriyor.

Fiyatlar artacak diyenlerin oranı mayısta yüzde 43.2 ile rekor kırmış. Fiyatlarda azalma bekleyenlerin oranı da bu yılın en düşük düzeyine inmiş. Dengeyi gösteren değer de 39.5 ile rekor düzeyde.

FİYAT ARTIŞI İÇİN FAL BAKMAYA GEREK YOK!

Sanayicinin birim maliyeti artıyor mu, artıyor; işte değerler ortada...

Maliyeti artan bir ürünün satış fiyatını artırmak da neredeyse kaçınılmaz mı, kesinlikle öyle...

Durum böyleyken önümüzdeki dönemde fiyatlardaki artışın duracağını, böylece yıllık enflasyonun azalmaya başlayacağını varsaymak ne kadar gerçekçi olur?

İmalat sanayi için maliyet artışının en büyük iki nedeni yüksek kur ve faiz. Bu konuda hemen herkes fikir birliği içindedir. Kimi dövizi ön plana koyar, kimi faizi; ama bu iki etken ilk sıraları alır.

Nisandan mayısa geçişte dolar ay ortalaması itibarıyla yüzde 2’ye yakın, euro ise yüzde 3.5 kadar artış gösterdi.

Merkez Bankası’nın politika faizi yüzde 19 düzeyinde ve görece yüksek.

O zaman dönüp dolaşıp aynı soruya yine geliyoruz:

“Biz bu faizi buraya kur aşağıda oluşsun ve böyle sepet bazında bir ayda yüzde 3’e yakın artış olmasın, böylesine oynaklık da yaşanmasın diye getirmedik mi?”

Niyet tabii ki böyleydi ama anlaşılan arada bir yerde hata yapmışız!