Reel kesimin ne dediğine bak, gelecek zamları gör!

✔Reel kesim "Gelecek üç ayda satış fiyatımı artıracağım" diyor ve sonra da nedenini açıklıyor: "Son üç ayda maliyetim çok arttı."

✔ Bununla kalsa iyi; reel kesim maliyet artışının önümüzdeki üç ayda da süreceğini bekliyor. Bu da demektir ki sonraki aylarda da satış fiyatları artmaya devam edecek.

Reel kesimin ekonomiye duyduğu güveni gösteren ve geçen yılı 106.8 düzeyinde kapatan endeks, bu yılın ilk ayında neredeyse hiç değişmedi ve 107 oldu.

Adı üstünde, bu endeks reel kesimin ekonomiye nasıl baktığını, güven duyup duymadığını ölçmeye yarayan bir endeks ama kapsamdaki bazı sorular ve bu sorulara verilen yanıtlar bize belli konularda ışık tutuyor.

En başta da hepimizi ilgilendiren enflasyon konusunda...

En önemli üç soru

Reel kesim temsilcilerine gelecek üç ayda satış fiyatını nasıl değiştirecekleri soruluyor. Bu soruyu destekleyen diğer iki soru ise birim maliyetlerin son üç ayda nasıl değiştiği ve gelecek üç ayda nasıl değişeceğinin beklendiği oluyor.

Birinci soru: Gelecek üç ayda iç piyasada satış fiyatının artacağını bekleyenlerin oranı yüzde 39.6 düzeyinde. Fiyat düşüşü olacağını dile getirenlerin oranı ise yalnızca yüzde 5.3. Kalan yüzde 55.1’lik kesim fiyatların değişmeyeceği görüşünde. Yani fiyatlar artacak diyenler, azalacak diyenlere fark atıyor.

İkinci soru: Satış fiyatında niye artış beklendiği sorusuna yanıt bulmak için son üç ayda birim maliyetin nasıl değiştiğine bakmak yeterli. Ankete katılanların yüzde 56.2’si son üç ayda birim maliyetlerinin arttığını, yalnızca 2.5’i gerilediğini, yüzde 41.3’ü ise aynı kaldığını söylüyor. Birim maliyet böylesine artmışken fiyatlarda artış beklenmesinde şaşılacak bir yön var mı?

Üçüncü soru: Birim maliyetler son üç ayda arttığı gibi, gelecek üç aydaki beklenti de aynı yönde. Ankete katılanların tam yarısı, yüzde 50’si ocak ayı itibarıyla gelecek üç ayda birim maliyetlerde artış bekliyor. Maliyetlerin düşeceğini söyleyenlerin oranı yalnızca yüzde 2.7. Yüzde 47.3’lük bir kesim ise değişiklik olmayacağı görüşünde.

★★★

Reel kesimin söylediği çok net...

Sanayici “Son üç ayda maliyetlerim çok yükseldi, üstelik bu durum önümüzdeki aylarda da sürecek, ben de kaçınılmaz olarak iç piyasadaki satış fiyatlarımı artıracağım” diyor.

Bünyeye girmiş bir maliyet zehri var. Bu zehir, zam olarak atılacak.

Peki bu maliyet nereden kaynaklandı dersiniz?

Sakın bir dönem faizi düşük tutma sevdası yüzünden dövizi fırlattığımız için olmasın!

REEL KESİMİN GÜVENİ; EH İŞTE!

Reel kesim güven endeksinin ocak ayında aralıkla hemen hemen aynı düzeyde kaldığını belirttik.

Her ne kadar endeksin 100’ün üstünde bulunması iyimser bakışa işaret ediyorsa da, geçen yılın nisan ve mayıs aylarındaki çöküş dışında zaten reel kesim güven endeksi hep 100 dolayında seyrederdi. Dolayısıyla ocak ayında oluşan 107’lik düzey öyle aman aman bir iyileşmenin işaretini taşımıyor.

Yani reel kesime soruluyor; “İşler nasıl”, yanıt “İdare ediyoruz” oluyor.

Reel kesim güven endeksi, alt kalemlere verilen yanıtların ortalamasıyla oluşturuluyor. Ama bu alt kalemler içinde bir soru var ki onun anlamı sanki biraz daha başka. Reel kesim güven endeksi sayısal bir gerçeği ortaya koyarken, o soru reel kesimin adeta haletiruhiyesini yansıtıyor.

Genel gidişatla ilgili sorudan söz ediyorum. Soru tam olarak şöyle:

“Sanayi dalınızdaki genel gidişat konusunda bir ay önceye göre görüşünüz?” Bu soruya aralık-ocak geçişi itibarıyla daha iyimserim diye yanıt verenlerin oranı da, kötümserim diyenlerin oranı yükselmiş. İyimser olduğunu söyleyenlerin oranı yüzde 12’den yüzde 16.7’ye, kötümser olduğunu belirtenlerin oranı da yüzde 10.5’ten yüzde 12.4’e çıkmış. Aynı diyenlerin oranı ise yüzde 77.5’ten yüzde 70.9’a gerilemiş.

Reel kesim güven endeksini oluşturan sorularda denge değeri bulunurken iyimser-kötümser farkı alınıyor. Yani aralıkta 1.5 puan (12.0-10.5) olan denge değeri, ocakta 4.3’e (16.7-12.4) yükselmiş. Bulunan bu denge değerine 100 eklenmek suretiyle de genel gidişatın endeksi ortaya çıkmış oluyor. Yani aralıkta 101.5 olan genel gidişat endeksi, ocakta 104.3’e yükselmiş durumda.

Dedim ya bu soru sanayicinin bir anlamda haletiruhiyesini yansıtıyor. Kimi dönemlerde üretim, ihracat, satışlar gibi diğer sorularda gerçeğin biraz uzağına düşecek türde yanıtlar verildiği oluyor; ama sıra gerçek ruh durumunu yansıtan genel gidişat sorusuna geldi mi, tutum sanki birden değişiveriyor; tablo daha yalın bir şekilde ortaya çıkıyor.