Putin’e niyet; Zelensky’ye kısmet
Türkiye'de seçimlerden sonra, dünya Ankara'nın NATO genişlemesi konusundaki tavrını beklerken, Cumhurbaşkanı Erdoğan -deyim yerindeyse- bombayı patlatmış, Rus Lider Putin'in Ağustos'ta Türkiye'yi ziyaret edeceğini açıklamıştı.
Ukrayna'da savaşın başlamasının ardından Rusya topraklarından hiç çıkmamış olan Putin'in Türkiye'ye gelmesi "denge değiştirici" olacaktı. Ancak araya Rusya'da Wagner paralı asker grubunun darbe girişimi girdi, Putin'in ziyareti "başka bahara" kaldı.
Putin gelemedi ama baş düşmanı olan Ukrayna Cumhurbaşkanı Zelensky geldi. Daha önce Türkiye'ye bakanlarını göndermiş olan Zelensky de, savaş çıkalı beri ilk Türkiye ziyaretini yaptı.
VİLNİUS ÖNCESİ BATI'YA MESAJ
Ukrayna Lideri'nin ziyareti mesaj doluydu;
Zelensky ile birlikte düzenledikleri ortak basın toplantısında, Türkiye'nin Ukrayna'nın NATO üyeliğini desteklediğini açıklayan Erdoğan, Batılı müttefiklerine İsveç'e koyulan vetonun "münferit" olduğu mesajını gönderdi.
Bu mesaj önemli; çünkü İsveç'in NATO üyeliğine bu ülkenin teröre desteği nedeniyle veto koyan Türkiye, bu gerekçeyi dünyaya doğru düzgün anlatamıyordu. Erdoğan'ın Putin'le kurduğu, dostluğa varan ilişki nedeniyle, Batı medyasında Türkiye'nin asıl nedeninin İsveç'in üyeliğini engelleyerek, Rusya'nın elini rahatlatmak olduğuna ilişkin yorumlar giderek daha çok görünür hale gelmeye başlamıştı.
Erdoğan hem Zelensky'yi ağırlayarak, hem de açık açık Ukrayna'nın NATO üyeliğine destek vererek, bu yorumları boşa çıkarmış oldu. Üstelik şunu da unutmamalı; Ukrayna'nın üyeliğine ABD ve Almanya dahil, NATO'nun pek çok etkin üyesi zaten karşı çıkıyor. Erdoğan'ın Ukrayna'nın NATO üyeliğine destek vermesi, Ankara'nın omzuna fazladan bir yük getirmediği gibi, halihazırda mevcut yükün bir kısmını atmasını da sağlamış oldu.
ZELENSKY'NİN PATRİKHANE ZİYARETİ
Ukrayna Lideri'nin İstanbul'da yaptığı bir başka önemli görüşme ise Fener Rum Patriği Bartholomeos ile oldu. Ukrayna ve Rusya Ortodoks Patriklikleri arasında savaştan çok önce başlayan itiş-kakış, Rusya'nın Ukrayna'yı işgal hamlesiyle iyice büyümüştü. Fener Rum Patrikhanesi de bu çatışmada, Ukrayna Patrikliğinin yanında yer aldı. Fener'den yapılan açıklamada, Moskova Ortodoks Patrikliği resmen, "işgale destek vermek, hatta bahane yaratmakla" suçlandı.
Zelensky İstanbul'da Patrik Bartholomeos'u ziyaret ederek, Fener Patrikhanesi'nin savaşta Ukrayna'ya desteğini bu kez somut olarak dünyaya göstermiş oldu.
Tüm bunları alt alta toplayınca Zelensky'nin İstanbul ziyareti kendi adına çok başarılı oldu. Bu ziyaretin Türkiye-Rusya ilişkilerine nasıl etki yapacağını ise yakın zamanda görmek mümkün olacak.
PUTİN'İN TAVRI NE OLACAK?
Erdoğan'ın Zelensky'yi ağırlaması, hatta NATO üyeliğini desteklemesine Moskova'nın nasıl baktığını gösterecek iki önemli uluslararası karar önümüzde;
* BM yardımları, Güvenlik Konseyi'nin kararı gereğince Türkiye sınırındaki Bab-El Hava Sınır Kapısı’ndan Suriye'ye gönderiliyor. Ancak BM yardımları için bu kapının kullanılmasına ilişkin konulan süre 10 Temmuz'da doluyor. BM Güvenlik Konseyi'nde Rusya hala kapının kullanılmasına ilişkin sürenin uzatılmasına onay vermiş değil. Eğer bu uzatma kararı olmazsa, İdlib başta olmak üzere, Suriye'nin kuzeyine yönelik tüm uluslararası yardımın durma tehlikesi var. Bu da bölgede daha fazla açlık, daha fazla sefillik, daha fazla göç çabası anlamına gelir. Yardımın devamını en çok isteyen ülkenin Türkiye olduğu ise sır değil.
* Rusya ve Ukrayna tahılının Karadeniz limanlarından güvenli şekilde dünyaya taşınmasına ilişkin, Türkiye'nin de kolaylaştırıcısı olduğu anlaşmanın süresi de 17 Temmuz'da doluyor. Putin'den bu anlaşmanın uzatılması konusunda da halen yeşil ışık gelmiş değil.
Bu iki karar, Zelensky'nin Türkiye ziyaretine Putin'in ne ölçüde "içerliğinin" işaretini verecek...