Politika faizi kaç olmalı?
TCMB Politika faizini 23 Kasım 2023 tarihinde yaptığı toplantısında yüzde 35’den yüzde 40’a çıkardı. Ekim ayında bir miktar gerileyen enflasyonda düşüş sinyallerinin kasım ayında devam ettiğine de vurgu yaparak uzun vadede yüzde 5 enflasyon hedefine ulaşmak için para politikalarının etkin bir şekilde kullanmaya devam edeceği mesajını verdi. Peki politika faizi ne zaman pik yapacak ve ne zaman düşmeye başlayacak? Bu soruya cevap bulabilmek için ekonometrik bir çalışma yaptık ve OVP’deki 2024-2025-2026 hedef enflasyonu baz aldık. Çalışmanın metodolojisini aşağıda özetledim ve enflasyon ile politika faizi arasındaki ilişkiyi hesaplamak istedik. Politika faizi enflasyonun ne kadar üzerinde ve reel olmalı? Örneğin ABD için hedef enflasyon yüzde 2 ve politika faizi yüzde 2,5 ve reel faiz yüzde 0,5.
Son 10 yılın enflasyon, politika faizi, kredi ve mevduat faizi, kur datasını kullandık.
Enflasyon ile yukarıda saydığımız temel makro verileri karşılaştırdık ve istatistiki testler yaparak kendi aralarındaki ilişkinin anlamlı olup olmadığına baktık.
2013-2023 yılları arasında enflasyon ile politika faiz arasındaki marj – 780 baz puan çıkarken R2=0.1145 ile anlamsız bir sonuç verdi. Özellikle 2022 yılında başlayan enflasyon artışına karşın politika faizinde indirim bu anlamsız sonucun çıkmasında önemli bir neden oldu. 2013-2019 yılları arasında ise enflasyon ile politika faiz arasındaki marj 280 baz puan iken R2= 0,98 ile çok anlamlı bir ilişki olduğunu gösterdi. 2018 yılındaki ekonomideki stresli dönemi de zaman serisinden çıkardığımızda 2013-2017 yılları arasında marj 130 ve R2=0,98 ile çok anlamlı bir ilişkinin enflasyon ile politika faizi arasında olduğunu gösterdi.
İki varsayım yaptık. Birincisi politika faizini belirlerken enflasyonun yüzde 25 ağırlığında güncel enflasyonu, yüzde 75 ağırlığında ise 1 yıl sonrası enflasyon datasını hesaplayarak kullandık. İkinci varsayımımız politika faizi enflasyonun 200 baz puan üstünde olmalı.
Sonuç; Bu çalışmaya göre sonuç 2023 yılı sonunda politika faizi grafikte görüldüğü üzere yüzde 43, 2024 yılı sonunda yüzde 22, 2025 yılı sonunda ise yüzde 12 seviyelerinde olacağı sonucu vermektedir. 2024/Q1 de enflasyon düşmeye başladığından faiz indirimi için verilerin uygun olduğunu ancak ilk faiz indiriminin enflasyonun yüzde 64 ile pik yapacağı Mayıs/2024’ten sonra 500 baz puan indirim ile Haziran 2024’te başlayacaktır çalışmanın sonuçlarına göre. Buradaki verilerin belirli tahmin ve varsayımlara dayandığını dikkate almalıyız.
