Piyasanın Fed algılaması
Ne vakit FOMC toplantısını cümle içerisinde kullanacak olsak mutlaka “son zamanların, son dönemin, son yılların en kritik, en önemli” gibi ifadelerini de bir şekilde eklemek durumunda kalıyoruz. Bu, sanılanın aksine kötü bir şey değil. Evet, Fed tarafına ciddi anlamda sorumluluk yüklemesinin yanında dünyanın geri kalan kısmını ne denli yüksek derecede etkileme potansiyeline sahip olduğunu da teyit ediyor. Üzgünüm ama geride kalan haftaya ait toplantı için de benzer ifadelerden yola çıkmaktan başka bir şansımız yok.
Pandemi, mevcut nesilde önemli bir yüzde açısından daha önce daha önce deneyimlenmemiş bir süreci yaşattı. Etkileri ilk döneme kıyasla ciddi anlamda azalmakla birlikte hala daha devam ediyor. Başta Fed olmak üzere global merkez bankacılığında kritik role sahip ECB, BOE ve BOJ’un önderliğinde kritik dönemeçlerde etkili hamlelerin yapıldığını ve güvenin tesisi konusunun listenin ilk sırasında yer aldığını gördük. Destekleyici koşullar genel olarak global ekonominin yeniden hayata dönüşüne imkan tanıma üzerine kurgulanırken, elbette yan etkileri de olmadı değil. Şimdi, 2021’in ilk çeyreğinden bu yana yapılan kontrollü iletişim çerçevesinde, koşulların da getirdiği zaruri hızlanma ile birlikte, desteklerin geri alınma zamanı.
Yıl başlangıcında Fed’in ne kadar hızlı bir patikada parasal koşulları sıkılaştıracağı üzerine ciddi tartışmalar yürütüldü. Bugünlerde konunun olması gerektiği şekilde fiyatlamalar üzerinde etkileşim sağladığını söylemek güç. Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik başlattığı işgal operasyonu, zaten aksak durumda olan arz zincirinin en iyi senaryoda 2022 sonuna dek kritik ürün grupları nezdinde daha da sıkıntılı bir hal alma ihtimali ve büyüme-enflasyon arasındaki karar verme mecburiyetinin getirdiği dezavantajı gerekçe olarak öne sürmek mümkün. Gelinen noktada, Başkan Powell’ın da açıkça belirttiği üzere, ABD’de finansal koşulların sıkılaşması gerektiği noktasında yer alıyoruz. Evet, küresel enflasyonun çıkış ve evrilme sürecindeki gerekçeler maliyet tarafındaki baskı ve bunun da tek başına para politikası ayarlamaları ile düzeltilemeyeceğini gösteriyor. Ancak, diğer tarafta ise, uzun yıllar sonra karşılaşılan enflasyonist baskı ortamına karşı orta ve daha önemlisi uzun vadeli beklentilerin de kontrol altında tutulması gerekiyor. İşte tam da bu nedenle Fed’in sıkılaşma süreci yakın geçmişe kıyasla daha hızlı bir eksende gerçekleşme riski taşıyor.
Meşhur Dot Plot’un verdiği mesaj şu: 2022’de daha önceki tahminlere kıyasla yavaşlayan ve fakat trendin üzerinde kalmaya devam eden büyüme performansı, yine Aralık ayının üzerinde bir enflasyonist ortam ve her FOMC toplantısını federal fonlama oranında artış beklentisine açık hale getirmek. Fed’in bu tahminleri yaparken elini kolaylaştıran ise istihdam piyasasının iyi durumda olması. Hatta Başkan Powell’a göre mevcut piyasa koşulları “sağlıksız şekilde sıkı” bir tabloya işaret ediyor. Arz ve talep arasındaki uyumsuzluğun en ciddi şekilde ısınmaya işaret ettiği nokta kuşkusuz istihdam piyasası. Bu nedenle ücretlerin seyri ve zaten yüksek seyreden enflasyona nasıl ve ne kadar etki yaratacağı gibi sorulara yanıt vermek kolay olmuyor. Son faiz artırım döngüsündeki istihdam, ücret, enflasyon ve büyüme dinamikleri ile küresel ortam bugünden net şekilde daha farklıydı. Bu da ezberlerin bozulmasına ve farklı koşullara farklı tepkilerin verilmesini mecbur kılıyor.
Yukarı tablo ile karşılaştığımız piyasa fiyatlamalarının paralellik gösterdiğini söylemek temel anlamda mümkün değil. MSCI dünya endeksi haftalık bazda yüzde 6’ya, gelişmekte olan ülkeler endeksi ise yüzde 5’e yakın yükseliş performansını kritik Fed haftası içerisinde sergiledi. Global Amerikan doları fiyatlamalarında yüzde 1’in hemen sınırında değer kayıpları olurken, GOÜ FX sepeti ortalamada yüzde 3 yükseldi. Net/net nasıl bir yol üzerinde ilerlediğimize gelecek olursak; büyüme konusunda resesyon baskıları hakim gelmedikçe Fed ve çevresindeki diğer bankalar finansal koşulları kendi tercihlerinin yanında gelişmelerin de zorlayıcı bir hal alması nedeniyle sıkılaştırmaya devam edecekler. Bu nedenle yabancı para maliyetleri, faiz hadleri, genel koşulların düne kıyasla daha farklı olacağı bir tablo biz dahil herkesi bekliyor. Yarın daha farklı olacağı için farklı davranmama lüksü kimse için geçerli değil. “Değişen koşullar” cümlesi “klişe” olmaktan çok rasyonel davranmanın gereğidir.