Piyasalar çok virüs gördü
Ebola virüsü 1976’da ortaya çıkmıştı. Global risk alma iştahının en önemli göstergelerinden olan S&P 500 endeksi o yıl yüzde 19 yükseldi. Ebola virüsünün en agresif yılı 2014 idi. S&P 500, 2014’te yüzde 18 arttı. Şangay endeksinde aynı yıl yüzde 63 prim vardı. Ebola virüsünün çıkış noktası Afrika’ydı. Korona virüsü Çin’de görüldü. Tabii bu açıdan da değerlendirmek gerekiyor. Çin dünyanın en büyük emtia ithalatçısıdır. Kaldı ki, Çin ekonomisinin performansı düşüktür. Son dönemde açıklanan teşvik paketlerinin pozitif yansımalarının olacağı tahmin ediliyordu. Virüs nedeniyle görüşler revize ediliyor.
Finans piyasaları her zaman en olumsuz senaryoyu fiyatlar. En kötü gerçekleşmeyince, pozitif fiyatlamaya döner. Korona virüsünün, başta Çin olma üzere, dünyadaki ekonomik aktiviteyi zayıflatacağı beklentisiyle, bakır ve petrol fiyatları hızla düştü. Bakır ve petrol fiyatları, Çin ekonomisinin performansına duyarlıdır. Gerçi Çin ile ABD arasında imzalanan birinci faz ticaret anlaşmasından sonra emtia fiyatlarında genel olarak düşüş yaşandı. Petrolden doğal gaza, soya fasulyesinden mısıra kadar, kritik emtialarda arz fazlası var. Zayıf talebin toparlanması da zaman alacak. Çin’de 10 şehirde karantina uygulanıyor. Seyahat sezonunun en yoğun günlerinde bunun yaşanmasının, petrol tüketimini doğal olarak düşüreceği söylenebilir.
Yatırımcıların birçok para biriminde ve emtiada ters pozisyonda yakalandıklarını belirteyim. Spekülatörler dünyanın Japon Yeni’ni (JPY) sattılar. JPY hızla yükseldi. Bolca alım yaptıkları İngiliz Sterlini düştü. Petrolde müthiş pozisyonlar açıldı. Fiyat iki haftada yüzde 18 düştü. Tabii bu tarz durumlarda ilk tepki her zaman pozisyonların kapatılması ve risk yönetiminin yapılmasıdır (hedging). S&P 500, zirvenin sadece yüzde 3 altında. Ancak cumadan beri büyük şirketlerin hisse fiyatlarının birlikte düşmesi dikkat çekicidir. S&P 500 endeksini takip eden borsa yatırım fonlarındaki uzun (alım) pozisyonları kapatılıyor. Bunlar yüksek likiditeye sahip önemli finansal araçlardır. Bu açıdan bakıldığında, korona virüsünün iktisadi faaliyeti düşüreceği beklentisi fiyatlanmıyor da olabilir. Bazı büyük fonlar bir süredir endekslerde düzeltme hareketi bekliyorlardı. Çıkış için fırsat kollayanlar, virüsü bahane etmiş olabilirler. Apple, Facebook, Amazon, Coca-Cola, ExxonMobil gibi dev şirketlerin bilançoları açıklanacak. S&P 500 endeksinde 3085 bölgesi kritiktir. Bugünkü seviyenin yüzde 6 altındadır. Panik olmak için daha çok zaman var.