Petrol fiyatları neden çöküşte?
Son haftalarda gerileme eğiliminde bulunan petrol fiyatları bu haftanın ilk günü deyim yerindeyse çakıldı.
Geçen haftayı 45 dolardan kapatan brent petrolün varil fiyatı, hızla gerileyerek 30 dolara dayandı, ardından 35 dolara yakın seviyelere kadar toparlandı.
Yapılan bazı yorumlarda, petrol fiyatlarındaki bu sert düşüş, OPEC ve bazı OPEC dışı büyük ham petrol üreticisi ülkelerin, fiyatlardaki gerilemeyi durdurmak amacıyla üretim kısıtlamasını arttırarak devam etme konusunda anlaşmazlığa düşmelerine dayandırıldı.
Aslında petrol fiyatlarındaki sert düşüşün nedeninin bu anlaşmazlık olduğunu söylemek bana çok da mantıklı gelmiyor. Çünkü petrol üreticilerinin kendi aralarında anlaşmazlığa düşmeleri bir neden değil, bir sonuç.
İyi de, neyin sonucu bu anlaşmazlık? Söyleyelim…
Çin’in Wuhan kentinden başlayarak dünyaya yayılan koronavirüs salgını uluslararası ticarete darbe vurmuş durumda.
Salgına karşı önlem olarak mal ve insan hareketlerinin yavaşlaması, kimi ülkelerde neredeyse tamamen durması, üretime yönelik ekonomik aktiviteleri de yavaşlattı. Bu yüzdendir ki, ekonomilerin ana girdisi kabul edilen enerji talebinde sert bir gerileme baş gösterdi.
Zaten gerilemekte olan talepteki ani düşüş, petrol üreticisi ülkeleri paniğe sürüklemiş görünüyor. Öyle ki, fiyatların geldiği yeni seviyenin kalıcı hale gelebileceği düşüncesiyle kimi petrol üreticileri fiyat artışından kazanmak yerine pazar payını kaybetmeme ya da arttırma kaygısıyla hareket etti. Suudi Arabistan fiyat düşürdü, kimi OPEC ve OPEC dışı ülkeler ise üretim kısıntısı önerilerine soğuk yaklaştı.
Peki üretici ülkeleri zora sokan petrol fiyatlarındaki düşüş, Türkiye gibi enerji ithalatçısı ülkeler için iyi haber anlamına gelir mi?
İlk bakışta bu soruya “evet” cevabını yapıştırmak mümkün olsa da bu düşüşün nedenini daha yakından irdelemeden bunu söylemek çok da doğru gelmiyor. Çünkü Türkiye ithal ettiği enerjiyi nihayetinde üretimde kullanıyor. Ve ürettiklerini ihraç ederek döviz kazanmaya çalışıyor.
Koronavirüsünün yol açacağı ekonomik durgunluğun Türkiye’nin ihracatına darbe vurması kaçınılmaz. O yüzden petrol ve dolayısıyla diğer enerji emtialarında küresel bir kriz kaynaklı düşüşlerden bir fayda beklemek doğru değil. Bunun yerine enerji emtialarındaki olağan düşüşleri dilemek en iyisi.
Bu arada şu notuda ilave edelim tabii: Petrol fiyatlarındaki düşüş, Türkiye’nin doğalgaz ithalat faturasını da orta ve uzun vadede aşağı çekecek. Çünkü BOTAŞ’ın boru hatlarıyla aldığı doğalgazın fiyat kontratları petrole endeksli...
Tabii Türkiye koronavirüs krizinin yol açabileceği ekonomik daralmalar nedeniyle talep düşeceği için almadığı doğalgazın parasını da ödemek mecburiyetiyle karşı karşıya kalabilir...