Parasal büyüme futbolumuza refah getirdi mi?

Türk futbolundaki hızlı parasal büyüme, futbol gelirlerimizi son 25 yılda oniki kat artırdı. 1996’da 275 milyon TL olan futbol gelirleri 2021 sonunda 3.6 Milyar TL’na ulaştı. pandemi öncesi bu tutar 4.7 Milyar TL civarındaydı. Bu parasal genişlemeye karşın, futbolumuza ekonomik, finansal ve sportif olarak refah geldi mi? Onu sorgulayalım.

Futbolumuzdaki parasallaşma özellikle 2000’lerin başından itibaren hızlandığı için biz son yirmiiki yıllık süreci dikkate alarak bir sportif performans karşılaştırması yapalım. 

UEFA ve FIFA Sıralamasında 2000’in Gerisine Düştük!

Türk futbolunda parasal büyümenin başladığı bu dönemde UEFA ve FIFA sıralamasında gerek kulüp futbolunda, gerekse milli takım futbolunda ortaya koyduğumuz performans, parasal gelişim başarısının çok gerisinde kalmış durumda. Bu durumu tablo 1’den net olarak görebiliyoruz.

Tablo: 1 Türk Futbolunun UEFA ve FIFA Sıralaması (2000-2022)

2000’de UEFA’da 7.sıraya; 2002’de FIFA’da 8.sıraya kadar çıkma başarısı gösteren Türk futbolu, 2022 Temmuz itibariyle UEFA’da 20; FIFA’da da 40.sıraya gerilemiş durumda.

Kısacası, 2000-22 arası Türk futbolunda parasal büyüme ne yazık ki, ülke futboluna sportif refah getirmemiştir. Bugünkü sportif performansımız 20002 yılının gerisine düşmüş vaziyette. Yani sportif başarıda Türk futbolu 22 yıl geriye gitmiş durumda.

Gelirlerimiz Arttı ama Sportif Başarı Gelmedi!

1996-2022 arası Türk futbolundaki parasal genişleme yaşanmasına karşın, sportif performansta futbolumuzun geriye gittiğini gördük.

Tablo 2 bize Türk futbolunda mali başarı ile sportif performans arasında ters yönlü bir gelişim olduğunu gösteriyor. Son yirmi iki yılda parasal büyüme hızlanır ve artarken, buna karşın sportif performans düşmüştür. Bu tarihsel dönemde sportif performans hiçbir zaman mali büyümenin üzerine çıkamamıştır. Özellikle son beş sezonda ise bu iki performans kriteri arasındaki fark daha da açılmıştır. 

Türk futbolu 2000-2022 arasında ekonomik ve finansal potansiyelini, sportif başarı dinamiğine dönüştüremediği için kulüplerimiz hızla finansal bataklığa sürüklenmiştir.

Tablo: 2 Türk Futbolunun Mali ve Sportif Başarı Gelişim Karşılaştırması (2000-2021)

+-

Öz ifadeyle, para Türk futboluna mutluluk ve başarı getirmemiş, aksine sorunlarını artırmıştır. Parasal başarıyı sportif başarıya dönüştüremeyen Türk futbolu zamanla finansal krize girmiştir. Oysa beklenen, parasal büyümenin sportif refah seviyesini de artırması, Türk futbolunu kalkındırmasıydı. Daha doğrusu olması gereken buydu ama olmadı.

Sonuç itibariyle, futbolumuzu nitelik ve nicelik olarak ileri taşıyamayan büyüme, Türk futbolunu kalkındıramamış; onun ekonomik, finansal ve sportif başarıya ulaşmasını sağlayamamıştır. Büyüme sürecini sürdürülebilir bir niteliğe dönüştüremeyen Türk futbolu kalite ve rekabette kulvarındaki futbol ülkelerinin gerisinde kalmıştır.

Sportif başarısızlık, zamanla rekabet gücümüzü daraltmış  finansal yetersizliğe neden olmuştur. Rekabetlerini devam ettirmek isteyen kulüplerimizin giderleri, gelirlerinden daha hızlı ve daha fazla artış kaydetmiştir. Gelirleri giderlerini karşılayamayan kulüpler aradaki parasal açıklarını kapatabilmek için yoğun borçlanmaya yönelmişlerdir. Bunun sonucunda kulüplerin finansal dengeleri kaybolmuş, borçlanma çığ gibi artmış, zararlar telafi edilemeyecek bir düzeye gelmiştir.