Panoramik bir PMI turu

Bu sabah açıklanan verilere göre Şubat ayında 52.4 olan İSO Türkiye PMI endeksi, Mart ayında 48.1’e geriledi. Böylece 21 ay eşik değeri olan 50 ve altında seyrettikten sonra, Ocak ve Şubat aylarında genişleme bölgesine giren PMI, Mart’ta tekrar daralmaya başlamış oldu.

Türkiye, dünyanın geri kalanına göre virüs salgınının daha geç başladığı bir ülke olduğu için, sanayi üretiminde, ihracatta ve iç tüketimde olumsuz etkiler ayın özellikle ikinci yarısında görülmeye başladı. Bu nedenle Mart ayında PMI verisinde limitli bir düşüş yaşandı. Mart ayında Türkiye’de yeni siparişlerde ve ihracat siparişlerinde kayda değer bir gerileme oldu.

Şubat’ta 49.2 ile son 12 ayın en yüksek düzeyine çıkan Euro Bölgesi imalat PMI endeksi, Mart ayında 44,5 ile son 92 ayın en düşük düzeyine indi. Mart’ta Euro Bölgesi genelinde PMI endeksi, yeni siparişler ve ihracat siparişleri son 11 yılın en sert düşüşünü gösterdi.

Euro Bölgesi’nde PMI 14 aydır 50’nin altında seyrediyor. Gelecek beklentilerinin tarihi düşük seviyelerde olduğu endekste, önümüzdeki aylarda da aşağı yönlü seyrin devamını göreceğiz.

Mart’ta Hollanda’nın PMI verisi 50,5 olurken, diğer tüm ülkelerin verileri 50’nin altında kaldı. İspanya 83 ayın, İrlanda 127 ayın, Fransa 86 ayın, İtalya 131 ayın en düşük seviyesine indi.

Japonya ve Güney Kore’de endeks, 2009’dan sonraki en düşük düzeylerine inerken, Çin’de Şubat ayında düşüşün ardından sert bir yükseliş yaşandı. Dün açıklanan resmi PMI verisinin ardından bu sabah açıklanan IHS Markit’in Çin verisinde de ciddi bir artış var.

Kaynak: IHS Markit

Önümüzdeki dönem ne Bekliyoruz?

Gelecek aylarda küresel anlamda PMI verilerinde karışık bir resim göreceğiz.

Dün devlet bugün de Markit verisi açıklanan Çin’de, gördüğümüz bu toparlanma iyi bir işaret. Şubat’taki sert düşüşün ardından Mart’taki sert yükseliş kontrolsüz bir daralma sürecinde olmadığımızı gösteriyor.

Avrupa ve ABD’de önümüzdeki aylarda sanayi üretiminde gerileme devam edecek. Gerilemenin süresi ve şiddeti iki değişkene bağlı: Salgının kontrol altına alınma süresi ve ekonomik tedbirlerin işe yarama potansiyeli. Eğer her ikisinde de hızlı ve olumlu bir süreç yaşanırsa sanayi üretimindeki bu gerileme de o kadar kısa sürer. Ancak ekonomik tedbirlerin işe yaramaması (gecikme, koordinasyonsuzluk vb. nedenlerle), ya da salgının kontrol altına alınamaması (alınsa bile yeniden canlanması) gibi durumlarda reel sektörde de toparlanma o kadar savsar.

En iyi senaryoda bile bu sürecin Mart’ta başlayıp Nisan’da bitmesi gibi bir olasılık yok. Her şey yolunda giderse, önce finansal piyasalarda, sonra tüketici güveninde bir iyileşme gördükten sonra PMI endeksleri ya da sanayi üretiminde bir toparlanma sürecine girebiliriz.