Pamuk dosyası Erdoğan’ın masasında
Pamuk hasadı devam ediyor. Üretici verilen fiyatlardan memnun değil. Devlet alımları yok. Geçmişteki gibi güçlü üretici birlikleri yok. Tariş, Çukobirlik, Antbirlik gibi üreticiyi destekleyen, pamuğu alıp depolayan kooperatiflerin finansman gücü zayıf. Bu nedenle son 3 yıldır kütlü pamuk fiyatı yerinde sayıyor. Hükümet 3 yıldan beri destekleme primini artırmıyor. Kilo başına 80 kuruş prim ödeniyor. Bu yıl ise hasat yapılıyor ama daha ne kadar prim verileceği belli değil.
İthalata destek var, üretime yok
Sorun verimlilikte değil, tamamen uygulanan yanlış politikalarda. Öyle bir politika ki ithalata destek var ama üretime yok. Girdi fiyatları sürekli artarken üreticinin sattığı kütlü pamuğun kilosu 3 yıldır 4-5 lira arasında. Maliyetler artarken, fiyatın artmaması nedeniyle üretici zarar ediyor. Bu nedenle üretim alanları daralıyor, üretim azalıyor. Ama, ithalat aynı oranda artıyor. Türkiye ürettiğinden daha fazla pamuk ithal ediyor.
Daha önce de yazdık. Bundan 3 yıl önce pamukçular hedef koydu, lif pamuk üretimi 1 milyon tona çıkarılacaktı. Üreticinin koyduğu hedef, yanlış politikalar, verilmeyen destekler nedeniyle gerçekleşmedi. Üretici büyük hayal kırıklığına uğradı. Üretimi azaltmak zorunda kaldı.
Geçen sene 818 bin 511 ton olan lif pamuk üretimi bu yıl yüzde 40 oranında düşüşle 626 bin ton civarında olması bekleniyor.
İthalat ise 1 milyon ton sınırına dayandı. Yani üretim için hedeflenen 1 milyon ton, ithalatta yakalanmış oldu. Üretim yüzde 40 azaldı, ithalat yüzde 40 arttı.
İthalat 1 milyon ton sınırında
Tarım ve Orman Bakanlığı Ürün masaları Pamuk Raporu’na göre, Türkiye’nin lif pamuk ithalatı 2018 yılında 766 bin 947ton oldu. 2019 yılında ithalat 950 bin 590 tona ulaştı. Bakanlığın verilerine göre 2019 yılı Ocak-Temmuz döneminde 566 bin ton olan pamuk ithalatı 2020 yılı Ocak-Temmuz döneminde 632 bin ton olarak gerçekleşti. İthalat artarak devam ediyor. Yıl sonunda ithalatın 1 milyon tona ulaşması bekleniyor.
İthalatın yüzde 75'i ABD, Brezilya ve Yunanistan'dan
Ulusal Pamuk Konseyi verilerine göre, sezon olarak değerlendirildiğinde 2019-2020 sezonunun 11 ayında geçen yılın aynı dönemine göre ithalatta yüzde 39.03 artış kaydedildi. Başka bir ifadeyle geçen sezona göre 257 bin 845 ton daha fazla pamuk ithal edildi. Haziran 2020 sonu itibariyle en çok ithalat yapılan ilk beş ülke sırasıyla şöyle; Amerika Birleşik Devletleri yüzde 38. 36 pay ve 352 bin 317 ton ile ilk sırada. Brezilya yüzde 19.34 ve 177 bin 592 ton ile ikinci olurken, Yunanistan yüzde 17.25 pay ve 158 bin 441 ton ile üçüncü oldu. Toplam ithalatın yaklaşık yüzde 75’i bu üç ülkeden yapıldı.
Ulusal Pamuk Konseyi Başkanı Bertan Balçık, sektörün sorunlarını dile getirmek ve çözüm bulabilmek için uzun zamandan beri Ankara’da ciddi çaba gösteriyor. Tarım ve Orman Bakanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı yetkilileri ile görüşmeler yapıldı. Ancak şimdiye kadar ciddi bir sonuç alınamadı. Bütün yetkililer pamukta destekleme priminin artırılması gerektiğini söylüyor.
Son olarak Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli ile yaptığım röportajda da pamuk priminin artırılabileceğini söylemişti. Ancak 2020 yılı destekleri henüz açıklanmadı.
Adalet ve Kalkınma Partisi Aydın Milletvekili ve Merkez Karar ve Yönetim Kurulu Üyesi Metin Yavuz geçen hafta Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a pamukta yaşanan sıkıntılarla ilgili bir dosya sundu. Pamuk dosyası Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın masasında. Üreticinin beklentisi kilo başına 1.5 lira destekleme primi ve Tariş, Çukobirlik ve Antbirlik’e pamuk alımları için finansal destek sağlanması.
Özetle, pamuktaki sorunlar ve çözüm önerileri Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın masasında. Prim artışı bu yol sorunları çözer. Fakat uzun vadede sorunların çözümü, ithalat yerine üretimin desteklenmesi ile olur. Çiftçi para kazanırsa pamuk ekmeye devam eder. Kazanamazsa bırakır. Türkiye ithalat yerine üretimi destekleyen politika uygulamalı.