Özel esaslar hakkında yürütmeyi durdurma kararı işin esası hakkında hukuki sonuç doğurur mu?
Ahmet KORKMAZ
Vergi Başmüfettişi
Katma değer vergisinde ye alan “Özel Esaslar” uygulaması ile iade edilecek KDV tutarının gerçek olup olmadığının tespit edilmesi suretiyle, Hazine’ye intikal etmemiş ve/veya hayali olarak oluşturulmuş, gerçek bir yüklenime dayanmayan tutarların KDV iadesi çatısı altında yolsuz olarak iadesini önlemek amaçlanmaktadır.
Mükelleflerin gerçekte yüklendikleri ve indirim yoluyla gideremedikleri KDV tutarlarının iadesini temin amacıyla, hiç yüklenilmediği halde sahte belge veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belgeye dayalı olarak indirim hesaplarına alınan ve indirim yoluyla giderilemediği için de iadesi talep edilen KDV olarak gösterilen tutarların iadesinin önlenmesi gerekmektedir.
Peki özel esaslar hakkında yürütmeyi durdurma kararı verilmesi işin esası hakkında hukuki sonuç doğuracak mıdır?
Kimler Özel Esaslara Girer?
Haklarında, düzenledikleri veya kullandıkları belgelerin gerçek duruma aykırı olduğuna ilişkin delil ve karineleri içeren rapor veya tespit bulunan aşağıdaki mükellefler iade taleplerinin yerine getirilmesi bakımından özel esaslara tabidir.
- 213 sayılı Kanunun (153/A) maddesi kapsamına giren mükellefler,
- Sahte belge veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge düzenleme fiiline iştirak eden mükellefler de dâhil olmak üzere sahte belge veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge düzenleme ya da kullanma konusunda haklarında “olumsuz rapor” veya “olumsuz tespit” bulunan mükellefler,
-Sahte belge veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge düzenleme konusunda haklarında “olumsuz rapor” bulunan mükelleflerin raporun ait olduğu dönemdeki ortakları, kanuni temsilcileri, bunların kurdukları veya ortak oldukları mükellefler ile kanuni temsilcisi oldukları mükellefler,
-Haklarında beyanname vermeme, defter ve belge ibraz etmeme ve adresinde bulunamama konusunda tespit bulunan mükellefler,
-Haklarında KDV yönünden ihtiyati tahakkuk veya ihtiyati haciz uygulanan mükellefler.
İdari Yargıda Yürütmeyi Durdurma Kararı Hangi Durumlarda Verilir
Danıştay veya idari mahkemeler, idari işlemin uygulanması halinde telafisi güç veya imkânsız zararların doğması ve idari işlemin açıkça hukuka aykırı olması şartlarının birlikte gerçekleşmesi durumunda, davalı idarenin savunması alındıktan veya savunma süresi geçtikten sonra gerekçe göstererek yürütmenin durdurulmasına karar verebilirler. Uygulanmakla etkisi tükenecek olan idari işlemlerin yürütülmesi, savunma alındıktan sonra yeniden karar verilmek üzere, idarenin savunması alınmaksızın da durdurulabilir. Yürütmenin durdurulması kararlarında idari işlemin hangi gerekçelerle hukuka açıkça aykırı olduğu ve işlemin uygulanması halinde doğacak telafisi güç veya imkânsız zararların neler olduğunun belirtilmesi zorunludur. Vergi mahkemelerinde, vergi uyuşmazlıklarından doğan davaların açılması, tarh edilen vergi, resim ve harçlar ile benzeri mali yükümlerin ve bunların zam ve cezalarının dava konusu edilen bölümünün tahsil işlemlerini durdurur.
Özel Esaslar Hakkında Yürütmeyi Durdurma Kararı Olması İşin Esası Hakkında Nasıl Bir Sonuç Doğuracaktır?
Ülkemizde en sık özel esaslara alınma işlemleri sahte fatura kullanma ve sahte fatura düzenlemekten ötürü olmaktadır. Özellikle sahte fatura düzenleme eyleminin çok fazla yaptırımı bulunmakta olup, suçu işleyen kişi hakkında Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulmaktadır. Ayrıca sahte fatura düzenlemekten ötürü mükellef özel esaslara da alınmaktadır. Örneğin; mobilya alım-satımıyla iştigal eden mükellefin 2022 yılı işlemlerinin vergi incelemesine tabi tutulması neticesinde 2022 yılında mobilya alım-satımı dışındaki ev aksesuar satışlarının sahte olduğunu sonucuna varılmış ve mükellefin 2022 yılı işlemleri özel esaslar kapsamına alınmıştır. Mükellef özel esaslara alınma işlemini dava etmiş ve yürütmeyi durdurma kararı almıştır. Peki bu durumda mükelleften alış yapanların incelemeleri bu durumdan etkilenecek midir?
Bu yürütmeyi durdurma kararı özel esaslara alınması işleminin yürütmesinin durdurulmasından ibarettir. Mükellefin özel esasa alınması ayrı bir idari işlem olup, KDVK Genel Uygulama Tebliğine göre iade edilecek KDV tutarının gerçek olup olmadığının tespit edilmesi suretiyle, Hazine’ye intikal etmemiş ve/veya hayali olarak oluşturulmuş, gerçek bir yüklenime dayanmayan tutarların KDV iadesi çatısı altında yolsuz olarak iadesini önlemeyi amaçlamaktadır. Neticede verişmiş olan karar mükellef hakkında sahte fatura düzenlemekten ötürü düzenlenmiş olan raporların hükmünü kaldıran ya da incelemeleri etkileyen bir karar değildir. Sahte fatura kullanma incelemeleri kaldığı yerden devam edecektir.
Ancak mükellef hakkında sahte fatura düzenlemekten ötürü komisyon gelirlerine ilişkin tarhiyatların vergi mahkemesiyle kaldırılması ve daha sonra da temyiz aşamasının da mükellef lehine sonuçlanmasıyla artık mükellef hakkındaki sahte fatura düzenleme hükmü kalkacaktır. Bu durumda örneğin; bu mükelleften alış yapan bir firmanın sahte fatura kullanımı yönünden incelemesinde (mükellef hakkındaki sahte fatura düzenleme fiili idari yargının tüm yolları tüketilmiş olarak lehine sonuçlandığı için) bu mükelleften olan alışlarla ilgili sahte fatura kullanımı açısından herhangi bir işlem yapılamayacaktır.
Ayrıca Anayasa Mahkemesi'nin 4/11/2021 tarihli ve E.: 2019/4, K.: 2021/78 sayılı Kararı ile “Ceza mahkemesi kararları, bu Kanunun dördüncü kitabının ikinci kısmında yazılı vergi cezalarını uygulayacak makam ve mercilerin işlem ve kararlarına etkili olmadığı gibi, bu makam ve mercilerce verilecek kararlar da ceza hâkimini bağlamaz.” hükmü de iptal olduğundan hangi mahkeme önce kararı verirse diğer mahkeme kararını da bu durum etkileyecektir. Aksi durumda ceza mahkemesinde sahte fatura düzenlemekten ötürü hüküm verilen kişinin vergi mahkemesinde hakkındaki sahte fatura düzenleme komisyon gelirlerine ilişkin tarhiyatlarının vergi mahkemesince kaldırılması çelişkili bir durumu ortaya çıkaracaktır.
[1] Bu yazıda yapılan yorum, açıklamalar ve öneriler tamamen yazarın görüşü olup, çalıştığı kurumu hiçbir şekilde bağlamaz.