OVP, dış ticarette ne öngörüyor?
Geçen hafta açıklanan Orta Vadeli Programın önemli başlıklarından biri dış ticaret. Programa göre 2023 sonunda açığın GSYH’nin yüzde 4’ü civarında gerçekleşmesi bekleniyor. 6 aylık cari açık 36,8 milyar dolar. Kalan 6 ayda sadece 5,7 milyar dolar açık verileceği tahmin ediliyor. Bu iddialı ama gerçekçi bir tahmin. 2024’te cari açığın GSYH’ye oranının yüzde 3,1’e, 2025’te ise yüzde 2,6’ya gerilemesi bekleniyor
Dikkat çeken başka bir şey, geçen yılki OVP 2023 için 265 milyar dolar olarak belirlenen mal ihracatının 255 milyar dolara çekilmesi. Türkiye 2022’de 254 milyar dolar ihracat yapmıştı ve geçen yılın Eylül’ünde bu yıl için ihracatın sadece 10-11 milyar dolar artış göstereceği tahmini yapılmış; bu da bazıları tarafından çok düşük bir artış hedefi olması nedeniyle şaşırtıcı bulunmuştu. Oysa tahmin, hedef pazarlardaki faiz artışları ve enerji fiyatlarında gerileme beklentileri nedeniyle dış talebin yavaşlayacağı gibi gerçekçi varsayımlara dayanıyordu. Beklendiği gibi oldu. Ancak o zamanlar, enflasyonun maliyetleri bu kadar yükselteceği ama kurda yaşanacak baskı nedeniyle ihracatın bu kadar zorlaşacağını muhtemelen kimse tahmin edemezdi. Bu yüzden ihracat zaten oldukça muhafazakar olan tahminlerin de bir miktar altında kaldı.
2024’te mal ihracatının 267 milyar dolara yükselmesi bekleniyor. Yine muhafazakar bir hedef ve yine benzer varsayımlara dayanıyor. Zira küresel talepte bir canlanma emaresi yok. AB ve ABD’de faizler yüksek ve yüksek kalmaya devam edecek. Çin’de sendeleme işaretleri var. Almanya ekonomisinde durum hiç parlak değil. Şu anda resesyonda olan ülkede enflasyon hala yüzde 6’nın üzerinde. Avrupa’da politika faizi ise yüzde 4,25 seviyesinde. Yani enflasyonu dizginlemek için pek de yeterli değil. Bu nedenle 2024 ihracat için yine parlak bir yıl olmayacak. 2025 için 283 milyar dolarlık hedef var. Beklenmeyen bir küresel şok olmazsa, ben hem 2024 hem 2025 ihracat hedeflerinin kolaylıkla aşılacağını düşünüyorum.
Orta Vadeli Program iç talebin para ve maliye politikası ile kontrol altında tutulacağına yönelik önlemler barındırıyor. Hazine Bakanı Mehmet Şimşek, bundan sonra ücret düzenlemelerinin hedef enflasyona göre yapılacağını söyledi. Yani izleyen dönemdeki ücret artışları gerçekleşen (geçmiş) enflasyona göre değil, hedeflenen (gelecek) enflasyona dayanarak belirlenecek. Bunlar sonucunda ithalatta da ılımlı artışlar yaşanması bekleniyor. Bu yıl 367 milyar dolara ulaşması beklenen ithalat için 2024 hedefi 372,8 milyar dolar. Sonraki yıl ise 388,9 milyar dolarlık bir hedef var.
Dış ticaret alanında önümüzdeki üç yılda yapılması planlanan çalışmalar arasında, Gümrük Birliği’nin güncellenmesi ilk sırada geliyor. Dahilde işleme rejiminin öncelikli hedef ürün ve sektör kapsamına ilişkin düzenleme yapılması da planlar arasında. Eximbank desteklerinin yüksek teknolojili ve katma değerli ihracatın finansmanında kullandırılması ve uluslararası markalaşma faaliyetlerinin ihracat potansiyeli yüksek alanlarda desteklenmesi dikkat çeken diğer başlıklar.
YURT İÇİ
11 Eylül 10:00: Temmuz ayı ödemeler dengesi
11 Eylül 10:00: Temmuz ayı sanayi üretim endeksi
11 Eylül 10:00: Temmuz ayı işgücü göstergeleri
12 Eylül 10:00: Temmuz ayı inşaat maliyet endeksi
12 Eylül 10:00: Temmuz ayı perakende ve ciro endeksleri
15 Eylül 10:00: Ağustos ayı konut satışları
15 Eylül 11:00: Ağustos ayı bütçe sonuçları
YURT DIŞI
12 Eylül 12:00: Almanya ZEW endeksi
12 Eylül 12:00: Euro Bölgesi ZEW endeksi
13 Eylül 15:30: ABD Ağustos ayı tüketici enflasyonu
14 Eylül 15:15: Avrupa Merkez Bankası faiz kararı
14 Eylül 15:30: ABD Ağustos ayı üretici enflasyonu
14 Eylül 15:30: ABD Ağustos ayı perakende satışlar
14 Eylül 15:30: ABD Ağustos ayı işgücü verileri
15 Eylül 17:00: ABD Michigan güven endeksi