Orta Vadeli Program: Ekonomi ve sektörler üzerindeki etkiler
2024 - 2026 Orta Vadeli Programı (OVP) Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz’ın sunumu ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın konuşmasıyla kamuoyuna tanıtıldı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın OVP hedeflerine ulaşılacağını vurgulayan bir konuşma yapmasını ve “Hükümet olarak Orta Vadeli Programa desteğimiz tam” mesajını vermesini önemsiyoruz. Cumhurbaşkanın desteği programın uygulanma şansını artırıyor.
Açıklanan program Mayıs seçimleri sonrası Hazine ve Maliye Bakanı Şimşek’in vurguladığı ekonomi politikalarda rasyonel zemine dönüş mesajı ile tutarlı.
Ekonomiyi durduracak sert bir U dönüşü değil, kademeli bir geçiş hedefleniyor. Depremin yol açtığı devasa zararı ve yaklaşan yerel seçimleri hesaba kattığımızda Ankara’nın tercihini rasyonel bir seçim olarak görüyoruz.
Ekonomi yönetimi sert inişe yol açmadan Türkiye’yi orta gelir tuzağından çıkarmayı hedefliyor. Bunun için ekonomiyi tüketimden yatırıma ve ihracata, düşük katma değerliden orta ve yüksek katma değerliye dönüştürmeyi hedefliyor.
İçsel tutarlılığı sorgulanabilecek alanlar
Programda içsel tutarlılığı sorgulanabilecek alanlar elbette var. Maliye politikasının genişleyici, büyümenin güçlü olduğu bir ortamda cari dengede ve enflasyonda programın öngördüğü iyileşmeyi başarmak çok zor. Ancak bardağın dolu tarafını görmek lazım. En azından, doğru yönde adımlar atılıyor.
Uygulamada karşılaşılabilecek zorluklar
Dezenflasyon sürecini hızlandırmak için Türk lirasının reel olarak değer kazanması, ücretlerdeki endekslenmenin kırılması, bozulan fiyatlama alışkanlığının düzeltilmesi gerekiyor.
Orta gelir tuzağındaki Türkiye değerlenen kur ve yüksek ücret artışlarıyla katma değeri düşük tekstil, konfeksiyon, deri gibi sektörlerde pazar payı kaybediyor. Avrupa’daki yavaşlama iç talepten ihracata yönelmeyi zorlaştırıyor.
Ufukta genişleyici maliye, sıkı para politikası ikilisi
Enflasyon tahmininin tutturulması için geriden mahcup adımlarla gelen Merkez Bankası’nın Ağustos ayında yaptığı gibi güçlü faiz adımlarıyla devam etmesi gerekiyor.
Gerek programda, gerekse yapılan sunumlarda sıkılaşmanın faiz artışıyla yapılacağına yönelik bir işaret yok. Daha çok miktarsal sıkılaşma ve seçici kredi politikasına vurgu yapılıyor.
Ancak fiyatlama davranışının ve beklentilerin bozulduğunu gösteren Temmuz, Ağustos (muhtemelen Eylül) enflasyon verileri faiz artışına devam etmek dışında bir seçenek bırakmıyor. Maliye politikasının genişleyici olması da para politikasının sıkılaşmasını zorunlu kılıyor.
Büyüme ve enflasyon tahminlerimizi artırdık
Orta Vadeli Program sonrasında büyüme tahminlerimizi sınırlı oranda yukarı çektik. Buna rağmen 2024 - 2026 döneminde ekonomi yönetiminin büyüme tahminlerine göre ortalama 1,0 puan aşağıdayız.
Maliye politikasının öngördüğümüzden daha genişleyici olması, zımni kur artışının daha fazla olması ve muhtemel vergi artışları nedeniyle enflasyon tahminlerimizi yukarı güncelledik. 2024 - 2026 dönemi için tahminlerimiz programa göre 9,0 puan yukarıda.
Faiz artış beklentimizi yukarı çektik
Enflasyon beklentilerinde ve fiyatlama alışkanlıklarındaki bozulma nedeniyle politika faizi tahminimizi 2023 sonu için 29’dan 35’e, 2024 sonu için 33’ten 40’a yükselttik.
OVP sonrası öne çıkan yatırım temaları
Orta Vadeli Program’ın alt detayları beş ana yatırım temasına işaret ediyor.
(i) İç tüketimin baskılanması: Ekonominin yavaşlamasına ve finansal koşulların sıkılaşmasına duyarlı otomotiv, gayrimenkul sektörleri olumsuz etkilenebilir.
(ii) Katma değeri yüksek ve çevre dostu ürünlere yönelme: Orta Vadeli Program batarya, biyomedikal, elektrikli araç, ilaç, elektronik, havacılık, savunma, yeşil enerji gibi sektörlere öncelik veriyor.
(iii) Enerjide dışa bağımlılığı azaltma: Petrol, doğal gaz üretim, elektrik ve doğalgaz depolama, petro-kimya sektörlerine yatırımlar artacak.
(iv) Tarımı desteklemek: Gıdada dışa bağımlığı azaltmak, enflasyonu kontrol altına almak için tarımı desteklemek, girdi olarak kullanılan gübreye yatırım yapmak.
(ii) Tasarrufları artırmak: İşverenlerin katkısı ile ikinci basamak emeklilik sistemine dönüşecek tamamlayıcı emeklilik sistemi emeklilik şirketlerinin büyümesini hızlandıracak.