Orman yangınları bağışları vergiden tam düşülemiyor!...

Malum son iki haftadan beri Akdeniz ve Ege kıyılarımızda ormanlarımız yanıyor.

Devletin resmi istatistikleri tam paylaşılmıyor ama bu yangınların boyutunun ve dolayısıyla hasarının çok büyük olduğu ifade ediliyor. Gerçekten bu olgunun bile istatistik olarak açıklanmaması çok manidar ve bir o kadar da garip! Halbuki rakamsal açıklamalar yapılsa kamuoyunun ilgisinin ve duyarlılığının daha da fazla olacağı açık.

Orman yangınları dolayısıyla gerçek ve tüzel kişilerin, şirketlerin, meslek örgütlerinin, sivil toplum kuruluşlarının yardım konusunda istekli olduğu ortada. İnsanımızın ve kurumsal yapılarımızın duyarlı olduğu kanıtlanmış durumda.

Şimdi bir soru var gündemde…

Özellikle gelir ve kurumlar vergisi mükellefi firmalar ve şirketler orman yangınları dolayısıyla yapmak istedikleri bağış ve yardımları vergilerinden düşmek istiyorlar.

Peki bu mümkün mü?...

Hemen cevabını verelim, mümkün gibi ama çok etkin değil.

Gerçi bu konuyu önceki gün T24’de değerli meslektaşımız Erdoğan Sağlam yazmış ama konunun başka boyutları olduğunu unutmamamız gerek.

Önce ortaya çıkan zarar ile ilgili olarak;

- Yukarıda da belirttiğimiz gibi zararın maddi boyutunun yani yanan orman alanlarının büyüklüğünün ve tahmini değerinin bilinmesi önemli.

- Orman köylüleri ile orman içinde veya kıyılarında evi, ahırı, yazlığı, otel ve motel gibi işyeri, kovanı, hayvanları olan kişilerin zararını ayırmak gerek.

- Dolayısıyla devlerin hüküm ve tasarrufu altındaki özel mülkiyete konu olmayan ormanlarımızın kayıplarını ele almak lazım.

Zararın maddi boyutunu bilmek, kamuoyunu aydınlatmak ve ciddi bir yardım fırsatı yaratmak açısından önem taşıyor. Bilinen doğrular karşısında toplumsal duyarlılık artıyor.

Orman köylülerinin veya ilgili kişilerin her türlü kayıp ve zararı, özellikle vergiden indirim şeklinde yardım kapsamına girmiyor. Yani örneğin ahırı yanan orman köylüsü için bağış yapmak sadece kişisel destek olabiliyor, vergiden indirim konusu olmuyor.

O halde geriye sadece yanan ormanlarımız ile ilgili olarak yapılabilecek bağış ve yardımlar kalıyor.

Peki ormanlarımız için yapılacak bağışın yolları neler?... İlgili mevzuatına bir göz atalım.

- 2860 sayılı Yardım Toplama Kanunu kapsamında yapılacak bağış ve yardımlar. Bu ancak mülki amirden alınacak izin ile belli kişi ve kuruluşlara verilen yetki ile mümkün oluyor. Yani yetki almış kurumlara bağış ve yardım yapılabiliyor.

- Cumhurbaşkanı’nın başlatacağı yardım kampanyası. Gelir Vergisi Kanunu’nun 89. maddesinin (10) numaralı bendinde (en son 10.9.2014 tarih ve 6552 sayılı Kanun’un 92 maddesiyle) yapılan değişikliğe göre Cumhurbaşkanı’nca başlatılan yardım kampanyalarına makbuz karşılığı yapılan ayni ve nakdi bağışların tamamı gider yazılabiliyor. Aynı hüküm Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10. maddesinin (e) bendinde de yer alıyor. Yani Cumhurbaşkanı kampanya başlatırsa, bu kampanyaya gerçek ve tüzel kişilerin yaptığı bağış ve yardımların tümü gelir ve kurumlar vergisinden indirilebiliyor.

Ancak Cumhurbaşkanı tarafından başlatılan yardım kampanyalarının, önceki tecrübeler nedeniyle siyasi olarak değerlendirileceği ve çok da etkili olamayabileceği değerlendirmeleri yapılıyor.

- Orman bölgelerindeki belediyelere yapılan bağış ve yardımlar konusunun, belediyelerin izinsiz yardım toplayamayacağına ilişkin gerek yürütme organının ve gerekse yargı yerlerinin karar ve tavırları nedeniyle çok verimli olmayacağı anlaşılıyor.

- Öte yandan hem Gelir Vergisi Kanunu’nun 89. maddesinin (4) numaralı bendinde ve hem de Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10. maddesinin (c) numaralı bendinde yer alan düzenlemeye göre; genel ve özel bütçeli kamu idarelerine, belediyelere, köylere, kamu yararına çalışan derneklere ve vergi muafiyeti olan vakıflara yapılan bağış ve yardımların o yıl beyan edilecek gelirin yüzde beşini aşamayacağı hükmü yer alıyor.

Yani örneğin Orman Genel Müdürlüğü’ne veya bir başka yetkili kamu kuruluşu ile dernek ve vakıflara yapılan bağış ve yardımlar beyan edilecek gelirin yüzde 5’i ile sınırlandırılıyor. Dolayısıyla bu düzenlemenin de çok etkin olmayacağı anlaşılıyor.

Aslında iş dünyasının temsilcileri ve üyeleri orman yangınları nedeniyle bağış ve yardım konusunda çok duyarlı ve istekli. TOBB, Odalar, TMB, İNTES gibi kuruluşlar üyelerine yönelik yardım kampanyalarını başlattı bile.

Ancak; üye firmalar ve büyük şirketler yapacakları bağış ve yardımların tamamen vergiden düşülmesini istiyorlar. Bunun için de tek yol var, orman yangınları bağış ve yardımları için özel bir kanun çıkarmak. İş dünyası bunu net bir şekilde dillendiriyor.