Onu alma beni al diyor, FAVÖK

“Bana ne, bana ne, bana ne! Beni al, beni al, onu alma!.. “diyor FAVÖK, sezen Aksu nameleriyle.

Yeni yıla başlarken Ocak ayının olmazsa olmazı “2021’in enleri listesi”. En çok dinlenen şarkılar, en beğenilen filmler, en çok tıklanan sayfalar…Bakalım hem yatırımcıların, hem de regülatörlerin gönlünü fetheden hit parçayı bulabilecek misiniz? Size bir ipucu vereyim: Audit Analtytics verilerine göre 1996 yılında S&P 500 şirketlerinin %59’u bu bilgileri açıklarken, bu oran 2020 yılında %94’e çıkmış.

“FAVÖK- EBIDTA”, “Serbest Nakit Akışı- Free Cash Flow” diye mırıldanıp, tempo tutuyoruz.

Bildiniz, son yılların hit şarkısı “Alternatif Performans Ölçütleri (“Alternative Performance Measures - APM”)” veya Amerika kıtasındaki popüler adıyla “ Genel Kabul Görmüş Muhasebe İlkeleri Harici (Finansal) Performans Ölçütler  (GKGMİ) - Non-GAAP measures”. Bazılarınız için tanıdık gelen bu konu, Avrupa Menkul Kıymetler ve Piyasalar Otoritesi (ESMA) ve ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC)’nun yayımlamış oldukları en çok sevilenler listesi Top 5’da (US SEC Comment Letter Trends ve ESMA Enforcement Priorities for 2021 financial statements) önlemeyen yükselişte.

Şirket performansını ölçerken, şirketin değerini tespit ederken sıkça başvurulan APM’i mercek altına yatıralım.  

Alternatif performans ölçütleri nedir?

APM için, yatırımcılar finansal tablolardaki bilgilerle tatmin olmuyor, yönetici de ne yapsın farklı bilgilerle analiz yapıyor diyebilirsiniz. İşin teorisine bakarsak, ESMA’nın 2015 yılında yayımladığı Alternatif Performans Ölçütleri Kılavuzdaki (ESMA Guidelines on Alternative Performance Measures) tanım şöyle: “Geçerli finansal raporlama çerçevesinde tanımlanmış veya belirlenmiş bir finansal ölçüt haricinde, işletmenin tarihsel veya gelecekteki finansal performansının, finansal durumunun veya nakit akışlarının finansal ölçümünü gerçekleştiren bir ölçüm aracı”. Kısaca, finansal tablolardaki bilgilere ilave FAVÖK (Faiz, Amortisman ve Vergi Öncesi Kar- EBIDTA), düzenlenmiş FAVÖK , gibi Genel Kabul Görmüş  Muhasebe İlkeleri (örneğin, UFRS/TFRS/USGAAP) harici finansal performans ölçütleri.

Regülatörler bu ölçümleri vermek isteyenin elinden tutmuyor; ancak verilecekse de hangi bilgilerin, nasıl verilmesi gerektiği tanımlanmışlar.

Nelere dikkat etmeli?

Bizim S&P 500 şirketlerinden neyimiz eksik, finansal bilgilerin yanı sıra FAVÖK de açıklayayım, zaten yatırımcılar da sorup duruyordu derseniz, aman şu kurallara dikkat edelim:

• APM olarak yazdığınız ölçümlerin tanımı nedir? FAVÖK diyorsunuz ama piyasada herkes bunu farklı hesaplıyor. İlk adım ölçümlerin tanımını ve nasıl hesapladığınızı yazmak.
• Bir yanda finansal bilgiler bir yanda sizin alternatif ölçümleriniz… Hangi tutar nereden çıkmış, biz nereden bilelim? O yüzden ikinci adım iki bilgi arasında mutabakat ve önemli düzeltme kalemlerinin açılanması. Tekrarlanmayan (non-recurring), olağandışı (unusual) dışı diye tanımlanan kalemler nedir ve niçin bu şekilde tanımlandı.
• APM veriyorsanız, bir zahmet geçen döneme ait karşılaştırmalı bilgisini ve mutabakatını da verin ki biz de performansınız arttı mı azaldı mı anlayalım.
• Neden APM’in (örneğin FAVÖK) şirket performansını incelerken dikkate alınması gereken bir bilgi olduğunu anlatın da biz de anlayalım. Ancak hiçbir zaman Genel Kabul Görmüş Muhasebe İlkeleri’ne göre hazırlanmış bilgiden daha kıymetli olduğu iddiasında bulunmayın.
• APM’in, Genel Kabul Görmüş Muhasebe İlkeleri’ne göre hazırlanan bilgi ile karışmaması için ayrıştırın (finansal tablo dışı bilgi), okuyucunun gözüne gözüne sokmak için de denetlenip denetlenmediğini ayrıca belirtin.
• Her raporlama döneminde sunduğunuz FAVÖK rakamını hesaplarken tutarlı olun ve aynı hesaplama yöntemini izleyin.

UFRS finansallarda ne yapacağız?

Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu (IASB) şimdiye kadar bu konuyla ilgili kış uykusuna yatmıştı desek yalan olmaz. Şirketler kendi çaplarında ESMA ve SEC rehberlerinden yola çıkarak APM açıklamalarında bulunuyorlardı ama UFRS’lerde bu konuyla ilgili bilgi yoktu. Ta ki…

Evet, uyuyan dev uyandı ve yatırımcıların taleplerine kulak verdi. 2019 Aralık ayında IASB, Finansal Tabloların Sunumu Standardını (UMS 1) tekrar gözden geçirerek taslak yayımladı (Exposure Draft). Kar-zarar tablosunun sunumunu değiştirmeyi amaçlayan üç konudan bir tanesi de “Yönetim Performans Ölçütleri - Management Performance Measures”.  Beklenen yeni kar-zarar tablosunda eklenecek satırlardan bir tanesi amortisman ve itfa öncesi faaliyet karı (operating profit before depreciaiton and amortisation). Şimdiye kadar ki açıklamalardan farklı bir gelişme yönetim performans ölçütlerinin finansal tablolara dipnot olarak girmesi. 

Şimdi tüm gelişmelere bakınca, Alternatif Performans Ölçütlerine “hit parça” demeyeyim de ne diyeyim.