Nereye gidiyor bu enflasyon?
Enflasyon hep üzecek değil ya aralıkta sevindirdi. Aralık ayında tüketici fiyat enflasyonu aylık yüzde 1,03 artışla hem beklenenden daha düşük çıktı hem de 2023 Haziran’dan yana en düşük aylık enflasyon oldu. Üstelik tüm ana gruplar itibariyle de bir “iyileşme” vardı.
Ama aralıkta olan aralıkta kaldı. Asıl mesele bundan sonra ne olacağıdır.
Geçen hafta CNBC-e’de Melis Hazal Karagöz’ün moderatörlüğünde yaptığımız “4’te Ekonomi” programında Mahfi Eğilmez’e sordum “Aralık enflasyonundan sonra 2025 sonu enflasyon tahmininiz değişti mi?” diye.
“Yok değişmedi. Yılsonu enflasyon tahminim 35-40 arası. Hala oradayım,” cevabını verdi.
Mahfi beyin tahmini piyasa beklentisinin üzerinde. Merkez Bankası’nın son Enflasyon Raporu’nda açıkladığı 2025 sonu tahmini yüzde 21’di. Banka’nın düzenlediği en son beklenti anketine katılan profesyonellerin tahminlerinin ortalaması ise yüzde 27. Ben de Mahfi Eğilmez gibi TCMB’nin yüzde 21’lik tahmininin (aslında hedeftir) çok iyimser olduğunu düşünenlerden olsam da yüzde 40’ın da yüksek kaldığını düşünüyorum. Bence, yeni bir siyasi ya da ekonomik şok olmayacağı, TL’nin reel değerlenmeye devam edeceği varsayımıyla mevcut enflasyon trendi, ücretler politikası ve para politikası duruşu bize yıllık enflasyonun 2025 sonunda yüzde 25-30 aralığına gerileyebileceğini gösteriyor.
Sevinelim mi, üzülelim mi?
Yüzde 80’lerden gelip 20’li rakamlara inmek sevindiricidir. Ama aynı zamanda “ölümü görüp sıtmaya razı olmaktır.” Sıtma da ciddi bir ateşli hastalıktır.
Biz 2021 ortasında “Faiz indirilirse enflasyon da geriler” başlıklı deneye başladığımızda politika faizi yüzde 19’du; enflasyon da yine aşağı yukarı aynı seviyelerdeydi. Üstelik ekonomi büyüyordu, cari açık kontrol altındaydı. Dolar kuru ise 9 lira bile değildi. Politika dönüşü ile macun tüpten çıktı, şimdi hala içine sokmaya çalışıyoruz. Ama zorlanıyoruz.
Aralık aylık enflasyonu yüzde 1,03’tü ama mevsimsel etkilerden arındırılmış aylık rakam yüzde 1,87’ydi. Bu kadar düşük bir oranı biz 2023 Mayıs ayından bu yana görmemiştik. Bu açıdan sevindirici ama 2024 başında çizilen yol haritasına göre bizim yılın son çeyreğinde mevsimsel etkilerden arındırılmış oranı yüzde 1,5’in altında görmemiz gerekiyordu. Aslında olmamız gereken yer çok daha aşağıdaydı.
İTO Başkanı Şekib Avdagiç, geçen haftaki bir açıklamasında, “Gıda ve Tarım Örgütü FAO’ya göre 2024 yılında dünya gıda fiyatları yüzde 2 düşüş gösterirken, Türkiye’nin gıda enflasyonunun yüzde 70’lerde kalmasının, geçerli bir izahı olamayacağını düşünüyoruz” diyor ve Türkiye’nin sürdürülebilir fiyat istikrarını tesis etmek zorunda olduğunu vurguluyor.
Sürdürülebilir fiyat istikrarı ise yüzde 30’larda, yüzde 20’lerde hatta yüzde 10’larda değil tek haneli rakamlarda sağlanabilir. Merkez Bankası’nın orta vadeli hedefi olan yüzde 5’in üzerindeki her enflasyon yüksektir.